Morgunblaðið - 23.06.2002, Blaðsíða 12

12 SUNNUDAGUR 23. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
er Sjálfstæðisflokkurinn á langflestum stöðum
á landinu annaðhvort einn í meirihluta eða í
meirihlutasamstarfi við aðra flokka. Hér í höf-
uðborginni er hann svo með fleiri bæjarfulltrúa
en nokkur annar flokkur eða sex fulltrúa. Við
erum með sömu stöðu og við vorum fyrir kosn-
ingarnar, því þá vorum við komnir niður í sex
borgarfulltrúa eftir að Ólafur Magnússon yf-
irgaf flokkinn. Hinir flokkarnir þrír sem eru í
meirihluta hafa þá því sem næst tvo og hálfan
fulltrúa hver.
Þetta sýnir yfirburða stöðu Sjálfstæðis-
flokksins sem stjórnmálaflokks í Reykjavík
sem annars staðar, þrátt fyrir þetta samkrull
hinna flokkanna, sem aldrei endist til lengdar,
því það skaðar þá. Ingibjörg, Össur og annað
samfylkingarfólk eignar sér R-listann og gefa
samstarfsflokkunum langt nef, nema þennan
eina mánuð fyrir kosningar, sem það situr á
sér.
Við sjáum að R-listinn er strax eftir kosning-
arnar kominn í sama farið og áður, þ.e. að vera
Samfylkingarflokkur. Þeir sjást þar hvorki
framsóknarmennirnir eða Vinstri grænir. Þess
vegna hikar dagskrárformaður R-listans á
þjóðhátíð ekki við að ráðast af hörku á rík-
isstjórnina og utanríkisráðherrann, sem var
m.a. í forsvari fyrir heimsókn forseta Kína,
ásamt forsætisráðuneytinu, dómsmálaráðu-
neytinu og forsetaembættinu. Þetta er allt með
ráðum gert og í samráði við borgarstjórann.
Það dettur engum annað í hug. Þarna er bara
Samfylkingin að ráðast á ríkisstjórnina og R-
listinn er gleymdur hálfum mánuði eftir kosn-
ingar,“ segir Davíð.
Hef enga trú á að þjóðin vilji
gera Evrópumál að kosningamáli
– Ágreiningur milli forystumanna stjórnar-
flokkanna um Evrópumál hefur orðið sífellt
meira áberandi upp á síðkastið. Halldór Ás-
grímsson, utanríkisráðherra og formaður
Framsóknarflokksins, hefur hvað eftir annað
dregið fram kosti aðildar að Evrópusamband-
inu á undanförnum misserum. Hefur þetta haft
truflandi áhrif á stjórnarsamstarfið?
,,Ekki vil ég nú segja það. Ég er reyndar
ekkert ánægður með þetta, vegna þess að rík-
isstjórnin hefur ákveðna stefnu sem samkomu-
lag var gert um á þá leið að ekki væri stefnt að
aðild að Evrópusambandinu. Mér finnst að á
meðan svo er eigi menn ekki að vera með mik-
inn einhliða áróður fyrir aðild að Evópusam-
bandinu. En minn ágæti utanríkisráðherra
virðist algerlega ónæmur fyrir öllum göllum
þess, en hver rispa sem sést í stækkunargleri á
EES-samningnum virðist virka sem illyfirstíg-
anleg gjá.
Ég hef enga trú á að þjóðin muni hafa áhuga
á að gera Evrópumálin að kosningamáli. Það
munu sjálfsagt einhverjir reyna það en ég tel
að það séu mörg brýnni mál sem ræða þarf í
kosningum en þetta. Ég hef þó ekkert á móti
því að menn reyni að fara fram með þetta mál
sem kosningamál. Ég þykist skynja lífið í land-
inu það vel, að þeir sem hafi ekki brýnni mál að
ræða við fólkið en Evrópusambandið muni ekki
lengi halda uppi samræðum. Slíkur kosninga-
slagur yrði ekki kvíðvænlegur fyrir Sjálfstæð-
isflokkinn,“ segir hann.
Þá kemur bara á daginn
að það má ekki ræða þetta
Yfirlýsingar Davíðs gegn Evrópusambands-
aðild á aðalfundi Samtaka atvinnulífsins í byrj-
un maí vöktu mikla athygli og mörkuðu að
margra mati ákveðin þáttaskil í pólitískri um-
ræðu um Evrópumál, þar sem forsætisráð-
herra hefði loks ákveðið að svara fyrir sig svo
eftir yrði tekið og hefja sókn gegn málflutningi
Evrópubandalagssinna.
Sjálfur segist Davíð oft hafa rætt þessi mál
,,en ég hef mátt búa við það að alls konar fólk
hefur haldið því fram aftur og aftur að ég banni
hér alla umræðu um Evrópumál, rétt eins og
ég geti það eða hafi til þess vilja. Um leið og ég
reyni að fá einhverja efnisumræðu um málið,
aðra en þá að við eigum bara að vera þarna og
,,hafa áhrif“, og spyr hvað menn eru þá tilbúnir
að gefa eftir, t.d. í sjávarútvegsmálum, hvað
þeir vilji kosta miklu til vegna aðildar o.s.frv.,
þá bregðast menn ókvæða við. Þá kemur bara
á daginn að það má ekki ræða þetta, vegna
þess að umræðan þolir ekki dagsins ljós, hún
þolir ekki efnislega skoðun.
Því er einnig haldið fram að EES-samning-
urinn sé að veikjast. Ég spyr hvernig og eina
sem ég fæ á móti er bara eitthvert tal um að
samningurinn sé farinn að veikjast rétt eins og
hann hafi fengið flensu. En aldrei er komið
fram með dæmi um mikilvæga íslenska hags-
muni sem séu í hættu eða hafi glatast vegna
þess að samningurinn virki ekki eins og til var
ætlast. Svona umræða er ekki marktæk.“
Halldór hlýtur fyrr eða síðar
að skýra frá því við hvern hann á
– Í hátíðarræðu sinni á Hrafnseyri sagði
Halldór Ásgrímsson, að það væri óábyrgt að
útiloka að hagsmunum okkar sé betur borgið
innan ESB en utan þess. Hverju svarar þú?
,,Það hefur enginn útilokað slíkt. Menn vilja
bara fá umræður um það. Hann sagði líka eitt-
hvað á þá leið að það væri líka vont ef menn
höfnuðu öllu samstarfi við Evrópu. Halldór,
minn ágæti vinur, getur ekki átt við mig í þessu
sambandi, því ég barðist fyrir því að við færum
inn í EES-samstarfið, sem hann treysti sér nú
ekki til að styðja á sínum tíma. Hann hlýtur
fyrr eða síðar að skýra frá því við hvern hann á
þegar hann nefnir svona hluti til sögunnar,“
segir Davíð.
– Getur þetta haldið svona áfram næstu
mánuði og það sem eftir lifir af kjörtímabilinu,
þar sem oddvitar stjórnarflokkanna eru á sitt
hvorum meiði?
,,Það vita það allir í dag að næsta ríkisstjórn
verður ekki mynduð um Evrópusamstarfið.
Þegar menn fara með svona nokkrum mán-
uðum fyrir kosningar þá vita þeir vel að ekki er
verið að efna til raunverulegrar umræðu, sem
mun ráða því hvers konar stjórn verður mynd-
uð eftir kosningar. Næsta ríkisstjórn verður
ekki mynduð um inngöngu í Evrópusamband-
ið. Það dettur engum það til hugar. Hvers
vegna er þá verið að taka þetta mál upp með
þessum hætti fyrir kosningarnar? Er verið að
rugla kjósendur í ríminu? Ef svo er, af
hverju?“
Vinstri stjórn gæti ekki haft
á sinni könnu að fara inn í ESB
– Er hið pólitíska landslag að þínum dómi að
leggjast með þeim hætti að þetta sé að verða
spurning um að annars vegar taki hér við
stjórnarsamstarf Sjálfstæðisflokksins og
Vinstri grænna eða vinstri stjórn?
,,Vinstri stjórn gæti ekki haft á sinni könnu
að fara inn í Evrópusambandið. Framsóknar-
flokkurinn sem heild er ekki inn á því. Ekki
heldur Vinstri grænir. Og það er mikill ágrein-
ingur um Evrópumálin innan Samfylkingar-
innar. Það er því fráleitt að tala um að þetta
verði aðalkosningamálið, vegna þess að það sjá
allir í hendi sér að það verður engin ríkisstjórn
mynduð um þetta mál eftir kosningarnar.
Menn eiga ekki að vera með neinn leikaraskap
í þessu sambandi,“ segir Davíð.
– Ef Evrópusambandsdeilurnar færast enn í
aukana og harðna á komandi mánuðum mun
það ekki óhjákvæmilega takmarka svigrúm
flokka til samstarfs um stjórnarmyndun eftir
næstu kosningar?
,,Það má vel vera að það gerist. Ég held þó
að deilurnar muni ekkert harðna. Ég mun hins
vegar ekki sitja hjá ef menn ætla að ræða þetta
mál án þess að hafa sem réttastar upplýsingar
á borðinu. Menn munu ekki komast upp með að
banna mér að koma fram með réttar upplýs-
ingar, af því að sannleikurinn sé óþægilegur og
léttara að ræða þetta allt í hálfkveðnum vísum
og slá endalaust úr og í. Það er engin umræða,
heldur bara vitleysa.“ segir forsætisráðherra.
Mörg verkefni framundan
Davíð segir mörg verkefni framundan þó
stutt sé eftir af kjörtímabilinu. ,,Við erum að
huga að fjárlögum fyrir næsta ár og þar þurf-
um við að gæta okkar að þau verði afgreidd
með afgangi, sérstaklega þar sem margt bend-
ir til að það hefjist töluverðar fjárfestingar
strax á þessu ári og í enn ríkari mæli á næsta
ári. Þá þarf að gæta að því að gleyma sér ekki
þótt kosningar séu framundan.
Í annan stað þurfum við að ljúka áfanga í
einkavæðingu sem hefur staðið yfir. Þá erum
við mjög langt komnir með megin þætti einka-
væðingarinnar. Við þurfum að huga að mörg-
um öðrum mikilvægum þáttum. Við þurfum að
fara yfir aðstöðu og skilyrði eldra fólksins,
huga að framtíðarhorfum lífeyriskerfisins og
samspili þess við tryggingakerfið. Það þurfum
við að gera í góðu samkomulagi við forystu-
menn í málefnum aldraðra. Þetta eru þættir
sem við þurfum að taka á.
Það kom fram í stefnuræðu ríkisstjórnarinn-
ar fyrir þetta ár að það væri einnig þýðing-
armikið að gera átak í málefnum þeirra sem
eiga við geðræna sjúkdóma að stríða og hafa
stundum staðið utangarðs. Það er fullur vilji til
þess að gera það. Heilbrigðisráðherra hefur
lagt áherslu á það og við höfum tekið undir það.
Það eru því margir mikilvægir málaflokkar
sem við þurfum að huga að.“
Fylgjumst vel með stækkun
NATO og ESB
„Í utanríkismálum þurfum við að fylgjast
með okkar málum varðandi stækkun NATO,
sem við höfum verið fylgjandi. Við erum einnig
fylgjandi stækkun Evrópusambandsins, þó í
þeirri von að það verði ekki gert án þess að
auka þar lýðræði. Evrópusambandið er eitt-
hvert ólýðræðislegasta skriffinnskubákn, sem
menn hafa fundið upp, og það er mjög þýðing-
armikið að reyna að breyta því þegar banda-
lagið stækkar.
Við munum fá aukinn markað í gegnum
EES-samninginn við þessa stækkun, sem er
hagstætt fyrir okkur, og þurfum við að fylgjast
mjög vel með þeim málum. Við þurfum líka að
huga að því hvernig okkar samningar standa
við stækkunina. Þeir eiga að geta staðið vel.
Við þurfum auðvitað að leggja í það vinnu og
fylgja því eftir. Það er ástæðulaust að gefast
upp í því máli fyrirfram,“ segir Davíð.
Ekkert óeðlilegt að stjórn-
málaflokkar líti til allra átta
– Hefurðu trú á að stjórnarsamstarfið hald-
ist út kjörtímabilið svo ríkisstjórninni takist að
hrinda þessum verkefnum í framkvæmd?
,,Já, stjórnarsamstarfið er gott. Þó að menn
horfi upp á mismunandi áhuga okkar utanrík-
isráðherra í Evrópumálunum hefur það ekki
úrslitaáhrif á stjórnarsamstarfið að mínu mati.
Það verður síðan að ráðast hvað gerist eftir
kosningar. Líklegast er að flokkarnir gangi
óbundnir til kosninga eins og þeir gerðu fyrir
seinustu kosningar.
Að vísu höfðu þeir uppi góð orð þá að gæfu
kosningaúrslitin tilefni til myndu þeir ræða
saman fyrst áður en þeir ræddu við aðra flokka
og þannig gekk það eftir. Engar slíkar við-
ræður hafa átt sér stað að þessu sinni, enda
fóru þær umræður ekki fram fyrr en á síðari
stigum fyrir síðustu kosningar. En það er ekk-
ert óeðlilegt að stjórnmálaflokkar hugsi sinn
gang og líti til allra átta í kringum kosningar.
Það er eðlileg lýðræðisleg þróun og það er ekki
hægt að finna að því,“ segir Davíð Oddsson að
lokum.
,,Ég þykist skynja lífið í landinu það vel, að þeir sem hafi ekki brýnni mál að ræða við fólkið en Evr-
ópusambandið muni ekki lengi halda uppi samræðum. Slíkur kosningaslagur yrði ekki kvíðvænlegur
fyrir Sjálfstæðisflokkinn.“
,,Þessu til viðbótar bendir flest til að við séum
nær því að erlendir og innlendir aðilar festi
hér fé í álveri og virkjunum í stærri stíl en
nokkru sinni fyrr. Það er að vísu ekki alveg
komið fyrir vind en mér hafa aldrei þótt
líkindin jafn góð og nú.“
,,En það er ekkert óeðlilegt að stjórnmálaflokkar
hugsi sinn gang og líti til allra átta í kringum
kosningar. Það er eðlileg lýðræðisleg þróun og
það er ekki hægt að finna að því.“
,,Meira að segja formaður dagskrárnefndarinnar,
sem á að gera grein fyrir dagskránni, hóf stór-
pólitíska árás á forseta og ríkisstjórn í viðurvist
tuga erlendra sendimanna og dylgjaði um að
stjórnvöld á Íslandi væru kynþáttahatarar.“
omfr@mbl.is