Morgunblaðið - 23.06.2002, Qupperneq 17

tekið tæp þrjú ár, en upphaflega var
áætlað að afhendingartími yrði 1.
júlí 2000. „Í raun má segja að ýmsar
ástæður hafi verið fyrir þeirri töf
sem varð á verkinu, en á endanum
fengum við mjög gott skip. Skipa-
smíðastöðin hefur við verksamning
örugglega ekki gert sér fullkomlega
grein fyrir hversu flókin þessi smíði
reyndist, enda þurftu Kínverjarnir
að fá alla hluti teiknaða – allt niður í
minnstu skrúfur. Svo urðum við fyr-
ir því óláni að skipið sökk í mars á
síðasta ári við bryggju ytra vegna
stöðugleikavandamáls og var þá
gerður nýr samningur við
Huangpu-skipasmíðastöðina um að
lengja skipið um tólf metra til að
uppfylla stöðugleikann. Í lenging-
unni var m.a. bætt við fjórum
tveggja manna klefum auk sjúkra-
klefa og gert ráð fyrir rými fyrir
frystipressur ef skipinu yrði breytt í
frystiskip.“
Þegar Þorsteinn er spurður út í
útgerðarmynstur nýja skipsins,
svarar hann því til að stefnt yrði að
því að vera sem mest við karfaveið-
ar á Reykjaneshrygg. „Við komum
svo til með að sigla með karfa á
markað í Bremerhaven og þorsk,
ýsu og kola á markað í Hull. Með
þessu útgerðarmynstri náum við að
minnka kostnað þar sem m.a. olía er
mun ódýrari erlendis en á innan-
landsmarkaði. Á hinn bóginn vitum
við að umhverfið í sjávarútveginum
er fljótt að breytast. Það verður því
að haga seglum eftir vindi hverju
sinni.“
Sérútbúnaður til túnfiskveiða
Skipið er jafnframt með sérstak-
an útbúnað um borð fyrir túnfisk-
veiðar sem snýr m.a. að hraðfrysti-
blásurum og frystilest sem er með
–65°C.
„Til að halda á túnfiskveiðar, á
bara eftir að kaupa smokkfisk í
beitu, en við sjáum ekki fram á að
stunda þær veiðar þetta árið. Tún-
fiskaflabrögð hafa verið mjög döpur
síðan við ákváðum að fara út í smíði
skipsins, en hugmyndin með bún-
aðinum er sú að nýta hluta úr ári ef
með þyrfti í veiðiskap, sem er utan
kvóta. Útgerðarmenn Byrs VE, sem
gert hafa út á túnfiskveiðar nokkur
undanfarin ár, gáfust nýlega upp við
Íslandsstrendur og urðu sér úti um
veiðileyfi við Brasilíu þar sem skipið
er nú í sinni fyrstu veiðiferð.
Við erum svolítið að renna blint í
sjóinn með þetta nýja kraftmikla
skip, en ætlum að reyna að skipta
bolfiskkvótanum okkar að einhverju
leyti út fyrir karfa og gera út á hann
á ársgrundvelli. Þannig sjáum við
rekstrinum best borgið. Það eru
hinsvegar engin áform uppi um
frekari kvótakaup, en síðast keypt-
um við kvóta um áramótin 1999/
2000, m.a. 129 tonna þorskkvóta.
Skerðingin, sem við urðum fyrir ár-
ið eftir, var upp á nákvæmlega 130
tonn í þorskinum. Það eina sem
þessi viðskipti skildu eftir sig var
100 milljóna króna skuld á efna-
hagsreikningi.
Í þessu samhengi er það dapurt
þegar ráðherra tekur upp á því að
lækka aflahlutdeildarprósentuna,
sem var jú grunnurinn að sáttinni
þegar kvótakerfið var sett á. Við
förum ekki út á markaðinn og náum
í fjármagn eins og stóru fyrirtækin
gera sem eru á hlutabréfamarkaði,“
segir Þorsteinn og bætir við að
stefna eigenda Stíganda sé að hafa
fyrirtækið áfram í eigu fjölskyld-
unnar. „Það er ekkert launungar-
mál að við finnum fyrir þrýstingi í
þá veru að gera einingarnar stærri
og öflugri enda hefur hér í Eyjum
orðið mikil samþjöppun í sjávarút-
vegi á undanförnum árum, eins og
þróunin hefur orðið víða annars
staðar á landinu. Við höfum hins-
vegar náð að halda veiðiheimildun-
um að mestu leyti í bænum, en
störfum hefur óneitanlega fækkað í
sjávarútvegsgeiranum hér í Eyj-
um.“
Þorsteinn segir að sá grunnur,
sem úthlutun aflamarks á skip felur
í sér, sé greininni nauðsynlegur, en
honum hugnaðist lítt sú hugmynd
að hafa aflaheimildirnar á uppboðs-
markaði á einhverju óvissuverði.
„Ég hef hinsvegar verið þeirrar
skoðunar að auðlindagjald hefði átt
að vera komið á fyrir löngu, sé það í
raun og veru vilji þjóðarinnar að
setja á útgerðina í landinu auknar
álögur umfram það sem fyrir er.
Það má bara ekki vera það hátt að
útgerðin geti ekki lifað með því.
Fyrir mig og okkur, sem starfa í
þessum geira, skiptir vinnufriður-
inn mestu máli. Það er ekki hægt að
lifa í tómri óvissu og endalausu
karpi. Ljóst er að engar „patent“-
lausnir eru á málinu og er ég sann-
færður um að það mun aldrei verða
sátt um neitt fiskveiðistjórnunar-
kerfi hér á landi. Sérstaklega ekki á
meðan ákveðnir stjórnmálamenn
vinna leynt og ljóst fyrir sín byggð-
arlög með eigin hagsmuni að leið-
arljósi við að ná til sín aflaheimild-
um á kostnað hinna í kerfinu.
Auðlindagjald í einhverri mynd yrði
kannski til þess að þjóðin yrði sátt-
ari og hætti að líta útgerðarmenn
hornauga þrátt fyrir að þeir séu að
skaffa hæstu launin í landinu,“ segir
Þorsteinn og spyr hvort ekki sé þá
eðlilegt að leggja auðlindagjald á
allar takmarkaðar auðlindir þjóðar-
innar.
Þegar Þorsteinn er spurður hvort
hann hafi verið alinn upp til að taka
við fjölskyldufyrirtækinu, svarar
hann af og frá. „Foreldrar mínir,
sem eru um og innan við sextugt,
hafa aldrei ýtt mér út í eitt eða neitt.
Ég hef tekið mínar ákvarðanir sjálf-
ur. Á unglingsárum ákvað ég að
læra rafvirkjun í fiskimjölsverk-
smiðjunni í Vestmannaeyjum þar
sem ég var í tíu ár með sportinu og
fór svo til sjós í tæpt ár. Auðvitað
hafði ég fylgst með þessu útgerð-
arbrölti foreldra minna öll uppvaxt-
arárin. Svo ákvað ég um áramótin
1991/1992 að fara í þriggja ára nám
á útvegssviði Tækniskólans, en var
á sjónum sem óbreyttur háseti á
sumrin með námi.“
Venjulegt fólk
í djúpri laug
Innan fjölskyldunnar bera út-
gerðarmálin hvað hæst þegar menn
taka tal saman, að sögn Þorsteins,
en auk þess er mikið rætt um hand-
bolta, fótbolta og golf, enda hefur
íþróttaandinn fylgt fjölskyldunni
alla tíð. Viktor Helgason þótti á sín-
um tíma til að mynda mjög efnilegur
á vellinum. Hann spilaði knatt-
spyrnu með ÍBV og gerði þá síðan
að Íslands- og bikarmeisturum sem
þjálfari liðsins. Þorsteinn sonur
hans æfði sömuleiðis bæði fótbolta
og handbolta, færði sig svo alfarið
yfir í handboltann og spilaði bæði
með ÍBV og Aftureldingu í Mos-
fellsbæ.
„Ég stæði varla í þessari útgerð
öðruvísi en að hafa gaman af því, þó
stundum komi tímar sem fela í sér
stöðugt áreiti og mikið neikvæði, en
það er einmitt það sem er leiðinleg-
ast við þetta starf,“ segir Þorsteinn,
sem tók við daglegum rekstri fjöl-
skyldufyrirtækisins á haustmánuð-
um 1998. „Maður kemur inn í þetta
umhverfi fullur af orku, en opnar
svo varla fyrir útvarp eða sjónvarp
án þess að einhver sé að bölsótast út
í fiskveiðistjórnunarkerfið og níða
það niður. Allir útgerðarmenn eru
settir undir einn hatt og þeir dæmd-
ir sem hálfgerðir glæpamenn. Mín
skoðun er sú að það sé ennþá þörf
fyrir okkur Íslendinga að hafa fólk,
sem vill starfa í kjarnagreininni
okkar. Við erum hinsvegar bara
venjulegt fólk svamlandi í djúpri
laug að reyna að gera okkar besta.“
gang
join@mbl.is
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23. JÚNÍ 2002 17