Vísir - 15.12.1980, Blaðsíða 5

Mánudagur 15. desember 1980.
i þeim formúlum sé blekking, þá
veiztu, að slikt er bull, það er ein-
sýni og einhæfni, sem enginn
tekur alvarlega.
En það er alveg hliðstæð þrá-
hyggja og vanhyggja, sem veldur
þvi, hvað menn virðast oft eiga
erfitt með að koma þvi inn i höfuð
sitt, að trú og visindi túlka heim-
inn og lifið, sama veruleik, með ó-
sambærilegum hætti, og rekast
þess vegna ekki á né stangast að
neinu leyti, ef menn gera sér
grein fyrir, hvað er hvað og
blanda ekki saman alls óskyldum
efnum.
Kristin trú er tiltekið viðhorf til
veruleikans, eins og við lifum
hann, og lifskjarni þess viðhorfs
er sú lifun eða reynsla, að maöur
treystir Kristi, hann hefur vakið
manni þá tiltrú, að hann birti
þann hug, það vit, það hjarta,
sem er að baki tilverunnar. Um
réttmæti þessarar tiltrúar verða
engin visindi vitnisbær, aldrei,
hvorki til eða frá.
í þessu ljósi lesa kristnir menn
Bibliuna frá byrjun til enda. Við
lesum enga náttúrufræði út úr
henni, ekki fremur en þú ferð með
vin eða ástvin á rannsóknarstofu
til þess að komast að þvi sanna
um hann undir smásjá. Þú finnur
með þvi móti sitthvað merkilegt.
En það skiptir engu um það, hver
hann er.
Sköpunarsagan i 1. Mósebók er
engin saga eða annáll sköpunar-
innar. Hún er boðun i formi ein-
faldrar frásögu eða i stefjamáli,,
sem gripur á kjarna, miðar i
mark og hæfir i mark. Hún talar
við manninn, ekki um hann. H£ín
segir við mig og þig: Þú átt góðan
skapara. Hans orð eða hugs-
un er á bak við sól og stjörnur og
jörð, og lifið á jörð, jurtir og dýr
hafa þegið lifið sitt úr sömu
hendi og þú, það er vakið af
sama dufti af sama góða
vilja. Þér er óhætt i þessum
heimi, hann er ekki tilvilj-
un, engin duttlungafull hend-
ing. Og þú, maður, þú ert bæði
karl og kona, þið eruð jöfn, þið er-
uð eitt. Og meira: Þú, maður, ert
ýmist hvitur eða svartur, gulur
eða brúnn, vesæll eða voldugur,
en maður samt, þar er enginn
greinarmunur.
Adam og Eva eru ekki nafn-
greindir einstaklingar i grárri
forneskjq. Það ættu allir að vita,
sem kenna bibliusögur, og nátt-'
úrufræði, að þau tákna mannkyn,
mig og þig og kyn vort allt, eins
og við erum hugsuð af höfundi
heimsins og eins og við erum.
A bak við lifið er hugsun, sem
er góð, hún stefnir að samræmi,
friði, sáttum milli alls, sem er.
Það ber ekki að lita á Eden eða
Paradis sem eitthvert skeið
jarðneskrar sögu, heldur sem
táknræna áréttingu þess endur-
tekna viðkvæðis I þessum óði, að
allt, sem Guð hugsar og fram-
kvæpiir er gott. Heimurinn, eins
og hann er nú, er ekki hinn rétti,
hann ber ekki þá mynd, sem Guö
hefur i huga, og missmiðin, sem á
honum eru, þau eru til komin
vtsm
vegna þess að annarlegt afl er
með I tafli.
Það ástand, sem táknað er með
Paradis, er ekki og verður ekki
finnanlegt með þvi að rekja sig
með aðferðum visinda aftur til
upphafs hinnar mennsku sögu, ef
það væri unnt. Sú tilverumynd til-
heyrir blátt áfram ekki jarðnesku
sögusviði, og þegar talað er um
hana annars staðar i Bibliunni.þá
er yfirleitt alltaf talað I framtið,
þaö er framundan handan sög-
unnar sem markmið sköpunar-
innar.
Það er barnslega tært likinga-
mál sem notað er á fyrsta blaði
Bilbiunnar. En sköpunartrú
hennar er ekki þar að finna nema
i broti.
Guð Bibliunnar er ekki sá, sem
hratt tilverunni af stað með oröi
máttar sins. Hann er skaparinn i
dag, hverja stund. Hans hugur og
hönd er I hverjum andardrætti
þinum, hverju æðaslagi, hverjum
málsverði, i öllum kirtlum og
frumum likama þIns.Annars værir
þú á þessari stundu ekki til
Og skaparinn er að verki i sög-
unni, svo margræð sem hún er.
Hún lýtur hans stjórn. En hann á i
baráttu. Biblian öll er sagan um
það, sköpunarsaga, heimsrásin
er stórkostlegt drama og hvörfin í
þvi drama er Jesús Kristur, vera
hans hér, kross og upprisa. Og i
ljósi hans er markmiðið i augsýn,'
nýr himinn og nýjörö, umsköpun
efnis og anda til þeirrar myndar,
sem stendur fyrir augum skap-
aráns, föðurins eilifa.
Trúarbók kristinna manna,
Biblian, er frá upphafi til enda já-
kvæð gagnvart mannlegri þekk-
ingarviðleitni og þekkingarþörf,
einmitt vegna þess, að hún boðar
þann skapara, sem er vitið I öll-
um veruleik og vinur mannsins.
En þekking vor er i molum,
segir Biblian. Og aldrei hafa vis-
indin verið henni eins sammála i
þessu og einmitt nú. Og I annan
stað vita menn betur nú en áöur,
að þekking og tækni eru ekki ein-
hlit. Hugsun mannsins, visindin
meötalin og ekki sist þau, þarf að
leita æðii miða, ef vel á að fara.
Fyrir tveimur árum hlaut Arno
Penzias Nóbelsverðlaun fyrir
rannsóknir i stjarneölisfræði og
stórmerkar niðurstööur um upp-
runa efnisheimsins. Hann sagði i
viötali, þegar hann hafði verið
sæmdur þessum heiðri, að sá
visindasigur, sem hann hafði
unnið, væri fjarska litilvægur i
samanburði við spurningar, sem
visindin geta ekki svaraö: Hvað
er lifið, hvað er dauöinn, hvað er
rétt og hvað rangt, hvernig eiga
menn að skipta hverir við aöra?
Hann bætti við: „Það er barna-
skapur aö halda, að viö þekkjum i
rauninni öllu meira en sá ljósa-
staur, sem ég stansa hjá á kvöld-
göngu með hundinn minn, af þvi
að hundurinn vill pissa..
Ég get i besta falli skilgreint
radióbylgjur en kærleikann get ég
ekki skilgreint. Það er lífiö sem er
veruleikinn, afstaðan milli
manna er mikilvægari en nokkur
rannsóknarniöurstaöa.”
Og loks sagði þessi yfirburða-
maður I visindum, að sköpunar-
sagan i 1. Mós. sé á sinn hátt
miklu djúpvisari sannleikur um
innstu rök þess heims, sem við lif-
um I, heldur en visinda-
niðurstöður hans og starfsbræðra
hans.
Þannig tala menn, sem hugsa,
og vita, hvaö visindi eru, hvað
þeim er ætlandi, hvert þau ná.
Kristin trú flýr enga þekkingu,
hræðist engin visindi. En hún veit
hitt, að maðurinn er á flótta fyrir
skapara sinum, á flótta inn i
blekkinguna, lifslygina, það er
gáta mannsins. .
,,Ég varhræddurog faldi mig”,
segir Adam atómaldar eins og
fyrr. En Guð hans heldur áfram
að leita og spyrja: Hvar ertu?
Og kristin trú er þess fullviss,
að rödd hans, sannleikurinn sjálf-
ur, geti vakiö andsvar i brjósti
hvers manns, og að allsgáð skyn-
semi, raunsætt mat á lifsaðstööu
og þaö vit, sem heitir samviska,
sé áskapáður hljómgrunnur fyrir
eilifan, leitandi, skapandi hug,
sem segir án afláts. Verði ljós!
Hver sem er sannleikans megin
heyrir mina rödd.
Sigurbjörn Einarsson.
Otvarpserindi biskups
útvarpserindi biskups á fimmtudagskvöldið, sem bar yfirskriftina //Þekking
og trú", vakti mikla athygli þeirra/ sem á hlýddu. Ýmsir þeirra/ sem misstu
af þvú hafa óskaðeftirað fá tækifæri til þess að kynna sér það. Vísir fór þess
á leit við biskup/ að fá erindið til birtingar, og veitti hann það leyfi góðfús-
lega. Erindið er birt í heiid hér á síðunni.
SKUGGSJÁ
BÓKABÚD OUVERS STE/NS SE
Nágranninnhennar
Selía er ung og fögur sveitastúlka, trúlofuð Georg, ungum og traustum bónda. En svo kom Hróðmar og setti
heldur betur strik í reikninginn! Sagan fjallar á æsispennandi hátt um baráttu Selíu fyrir hamingju sinni,
næstum óyfirstíganlega baráttu gegn sterkum fjölskylduböndum og hatrömmu, hefnigjörnu baktjaldamakki.
Þetta er dularfull og snjöll ástarsaga, saga Nellie, ungu stúlkunnar, sem þekkti ekki sjálfa sig þegar hún leit í
spegilinn eftir að skurðlæknirinn hafði gert að andlitssárum hennar eftir slysið. Gat hún endurheimt ást
Marks? Gat hún barizt til sigurs við rótgróið ættarhatrið?
Seiðurhafsogástar
Hún var sannfærð um, að ástin skipti engu meginmáli og vildi því giftast ríkum manni. Á þann hátt hugðist
hún sjá sér og foreldralausum systkinum sínum farborða. En daginn sem hún sá Byrne varð afdrifarík
breyting innra með henni! Ástin lætur ekki að sér hæða og ást og kaldir útreikningar fara ekki saman.
Milli fveggja elda
Hann var eiginmaður hennar, en hún þekkti hann ekki! Hvert var hið dularfulla afl, sem í senn dró þau hvort
að öðru og hratt þeim frá hvoru öðru? Var það ást eða hatur? Hún áttaði sig ekki lengur á tilfinningum
sínum. Elskaði hún bróður eiginmanns síns, eða var það eiginmaðurinn, sem hún elskaði?
RAUÐU ÁSTARSÖGURNAR
ELSE-MARIE l\IOHR BARNLAUS MÓÐK
Maríanna hefur orðið fyrir mikilli sorg stuttu eftir erfiða fæðingu, fengið taugaáfall og dvalið sjö. löng ár á
sjúkrahúsi. Þegar hún útskrifast þaðan er allt orðið breytt, eiginmaður hennar hafði krafizt skilnaðar og gifzt
aftur og fengið forráðaréttinn yfir Bellu, sjö ára dóttur þeirra. Taugaálagið eykst á ný og hún er á barmi
örvinglunar. En þá hittir hún Arvid, — og Bellu litlu dóttur sína, — og lífið fær tilgang á ný.
SIGGE STARK ÖHLÖOIM STOMKA SMUN
Jóhann í Kvarnarstofu var harður og óvæginn og átti marga óvildarmenn. Þegar elgsveiðarnar standa sem
hæst finnst hann látinn á veiðistað, — stunginn til bana. Margir höfðu heyrt Valda á Haukabergi hóta
Jóhanni misþyrmingum, jafnvel dauða. Og Valdi var duglegur veiðimaður og leiknastur allra í sveitinni að
handleika hníf. En Valdi var líka unnusti Lísu, dóttur Jóhanns! Nú reyndi á ást þeirra, tryggð og trúnað!
SIGNE BJÖRNBERG ÁSTIN ER ENGINN LEIKUK
Hrólfur var kvennagull sveitarinnar og misjöfnum augum litinn af öðrum ungum mönnum. Nýjasta stúlkan
hans var Regína í Nesi, og nú var Hrólfi alvara! En íris var ekki sama sinnis, hún hafði verið stúlka Hrólfs
næst á undan Regínu, — og svo var það Ingibjörg á Svartalæk og veðmál skógarhöggsmannanna, félaga
Hrólfs! Já, ástin er svo sannarlega enginn leikur!
Amanda Burke var fátæk, en fögur sem vorið, þegar Ravenscar lávarður sá hana fyrst og ákvað að kvænast
henni. Áhrif hans á Amöndu voru þveröfug, hún fylltist viðbjóði við tilhugsunina um atlot hans. En hún varð
að játast honum til að bjarga manninum, sem hún unni. En hver var hann, þessi dularfulli maður, sem þessi
saklausa stúlka hafði gefið hjarta sitt?
ÞÆR ERU SPENNANDl í ÁR, ÁSTARSÖGURNAR OKKAR!
Sárteraðunna