Morgunblaðið - 03.01.2004, Qupperneq 16

ERLENT
16 LAUGARDAGUR 3. JANÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
HÓPUR Íraka stóð fyrir mótmæla-
aðgerðum gegn bandaríska her-
námsliðinu í Bagdad í gær. Hrópaði
maðurinn á myndinni t.a.m. slagorð
gegn Bandaríkjunum og hvatti
múslíma í landinu til heilags stríðs
gegn Bandaríkjaher. Mótmælin áttu
sér stað við Ibn Taymiyah-moskuna
en bandarískir hermenn réðust á ný-
ársdag til inngöngu í moskuna og
handtóku þá 20 súnní-múslíma-
klerka.
Talsmenn Bandaríkjahers stað-
festu í gær að ein af herþyrlum
þeirra hefði verið skotin niður fyrr
um daginn nærri bænum Fallujah,
um 60 km frá Bagdad. Einn banda-
rískur hermaður fórst með þyrlunni.
Reuters
Hrópuðu slagorð gegn
Bandaríkjaher
FRANSKI blaðamaðurinn Alain
Hertoghe telur að frönsk dagblöð
hafi brugðist gjörsamlega í um-
fjöllun sinni um stríðið í Írak. Her-
toghe hefur skrifað bók þar sem
hann rekur hvernig frönsk dagblöð
„endursköpuðu stríðið eins og þau
vildu að það væri“ að hans mati.
Bókinni var þunglega tekið og
skömmu fyrir áramót var Her-
toghe rekinn úr starfi sínu við kat-
ólska dagblaðið La Croix.
Bók Hertoghe nefnist á frönsku
„La Guerre a Outrances“ en í und-
irtitli er vísað til þess hvernig
frönsk dagblöð „færðu okkur rang-
ar upplýsingar um Írak“.
Í bókinni fjallar Hertoghe um
hvernig fjögur virtustu dagblöð
Frakklands og eitt helsta héraðs-
blaðið sögðu frá innrásinni í Írak.
Rannsóknin nær yfir fréttaumfjöll-
un blaðanna þrjár vikur í mars og
apríl í fyrra. Hertoghe kemst að
þeirri niðurstöðu að umfjöllunin
hafi verið grundvölluð á ákveðinni
„hugmyndafræði“, hún hafi mótast
af afstöðu frönsku ríkisstjórnar-
innar sem var andvíg herförinni
gegn stjórn Saddams Husseins í
Írak. Í dagblöðunum hafi því verið
leitast við að leggja áherslu á erf-
iðleika Bandaríkjamanna í Írak.
Herförinni hafi verið líkt við þá
erfiðleika sem Bandaríkjamen
glímdu á sínum tíma við í Víetnam.
Þannig hafi frönsku dagblöðin
t.a.m. hundsað með öllu frétta-
skeyti frá blaðamönnum sem voru í
för með bandarísku hermönnunum
og greindu frá því að þeir stæðu
ekki frammi fyrir óyfistíganlegum
erfiðleikum í landinu.
Sagður hafa skaðað blaðið
Alain Hertoghe er 44 ára gamall
og var aðstoðarritstjóri vefsíðu La
Croix sem er virt dagblað í Frakk-
landi. Hann segir að stjórn blaðs-
ins hafi réttlætt uppsögnina með
því að vísa til þess að skrif hans í
bókinni væru ekki í samræmi við
stefnu blaðsins eins og hún birtist í
forystugreinum þess. Þá hefði bók-
in skaðað dagblaðið La Croix auk
þess sem höfundurinn hefði veist
að ritstjórum þess og nokkrum
öðrum starfsmönnum blaðsins.
„Ég var rekinn vegna þess að ég
skrifaði bók sem þeim líkaði ekki,“
segir Alain Hertoghe í viðtali við
International Herald Tribune.
Hann sagði að aldrei hefði verið
ætlunin að skaða La Croix en í
bókinni fjallar hann um frétta-
flutning blaðsins sem hann starfaði
við auk Le Figaro, Le Monde, Li-
beration og Ouest-France. Her-
toghe skoðaði m.a. fyrirsagnir
blaðanna á þessum tíma sem vís-
uðu til þeirra Saddams Husseins,
Tonys Blairs, forsætisráðherra
Bretlands og George W. Bush
Bandaríkjaforseta. Taldi hann að á
þessum tíma hefðu 29 fyrirsagnir
birst sem telja mætti neikvæðar í
garð Saddams Husseins. Á sama
tíma hefðu 135 neikvæðar fyrir-
sagnir birst varðandi þá Bush og
Blair. „Það sem mér þótti þó verst
var fréttaflutningurinn þegar
óljóst var hvað var í raun að ger-
ast. Þá tóku blöðin að spá fyrir um
að allt gengi á afturfótunum vegna
þess að svo margir vildu að allt
færi úrskeiðis. Um leið og Banda-
ríkjamenn lentu í erfiðleikum í
Írak voru þeir lentir í nýju Víet-
nam-stríði.“ Hann segir að Le
Monde hafi gengið einna lengst. Í
bókinni segir hann að blaðið hafi í
raun gerst „málgagn Saddams
Husseins“.
Hertoghe segir að bókin hafi að
mestu verið hundsuð í Frakklandi.
Honum hafi verið boðið að ræða
efni hennar í tveimur þáttum í út-
varpi og sjónvarpi. Eitt dagblað
hafi birt um hana ítarlega umsögn
en það hafi verið blað sem dreift er
ókeypis í neðanjarðarlestum Par-
ísarborgar. „Ég reyndi að vera
sanngjarn við ritun þessarar bók-
ar. Ég taldi að samviska blaða-
manns væri mikilvægari fyrir blað-
ið sem hann starfar fyrir en aðrir
þættir sem taka þyrfti afstöðu til.
En ég bjóst aldrei við að verða rek-
inn.“
Rekinn fyrir að gagn-
rýna fréttaflutning
Franskur blaðamaður segir frönsk dagblöð hafa
brugðist hrapallega á meðan á stríðinu í Írak stóð
’ Ég var rekinnvegna þess að ég
skrifaði bók sem
þeim líkaði ekki. ‘
GEISLASKAMMTAR, sem notaðir
eru við röntgenmyndatöku af höfði
barna, geta dregið úr andlegum
þroska þeirra. Er það niðurstaða
rannsóknar sænskra og banda-
rískra vísindamanna, sem hvetja
sjúkrahúsin til að hlífa börnum við
myndatöku af þessu tagi nema
brýna nauðsyn beri til.
Rannsóknin náði til 3.000 manns,
sem fengið höfðu svokallaða jónaða
geislun til að fjarlægja fæðingar-
bletti á höfði á árunum frá 1930 til
1960. Stóðu að henni vísindamenn
við Karólínsku stofnunina í Stokk-
hólmi og við læknaskólann í Har-
vard. Sagði frá þessu í Svenska
Dagbladet í gær. Vísindamennirnir
segja, að niðurstaðan hafi verið
mjög ótvíræð og sýni, að jafnvel litl-
ir geislaskammtar geti dregið úr
andlegum þroska barna. Börnum,
sem fengið höfðu geislun fyrir 18
mánaða aldur, gekk mun verr í
skóla en jafnöldrum, sem ekki
höfðu fengið geislun.
Við gáfnapróf á fólkinu kom í
ljós, að því stærri geislaskammta,
sem það hafði fengið sem börn,
þeim mun verri var frammistaðan.
Geislaskammtarnir, sem notaðir
voru til að fjarlægja fæðingarbletti,
samsvara þeirri geislun, sem notuð
er við sneiðmyndatöku. Per Hall
einn vísindamannanna, segir, að
sneiðmyndataka sé mikilvægt
hjálpartæki en hugsanlega ofnotuð.
Telur hann, að oft megi komast hjá
henni með því að leggja börn inn og
fylgjast með líðan þeirra.
Geislun
hættuleg
andlegum
þroska
barna
ÍRANAR báðust í gærkvöldi undan
því að sérstök mannúðarnefnd, sem
bandaríski öldungadeildarþingmað-
urinn Elizabeth
Dole átti að fara
fyrir, kæmi til
landsins í tengsl-
um við aðstoð
vegna jarðskjálft-
ans í Bam í síð-
ustu viku. Á
fimmtudagskvöld
hafði George W.
Bush Bandaríkja-
forseti tekið af öll
tvímæli um að aðstoð Bandaríkja-
manna við Írana vegna jarðskjálft-
ans í Bam í síðustu viku væri ekki til
marks um þíðu í samskiptum
ríkjanna, heldur eðlileg viðbrögð
þjóða við slíkum náttúruhamförum.
„Með aðgerðum okkar í Íran erum
við að sýna samhug bandarísku þjóð-
arinnar með írönsku þjóðinni,“ sagði
Bush við blaðamenn á fimmtudag.
Hann sagði að ef stjórnvöld í Tehran
vildu bætt samskipti við Bandaríkja-
stjórn yrðu þau að framselja til
Bandaríkjanna félaga í hryðjuverka-
samtökunum al-Qaeda, sem þar
væru í haldi, hætta að reyna að
framleiða gereyðingarvopn og
standa fyrir stjórnmálalegum um-
bótum.
Tilefni ummæla Bush var sú
ákvörðun hans að létta tímabundið á
viðskiptaþvingunum gegn Íran til að
hægt væri að tryggja að hjálpargögn
bærust bágstöddum í Bam. Þá voru
ummæli sem Colin Powell, utanrík-
isráðherra Bandaríkjanna, lét falla í
dagblaðsviðtali á þriðjudag túlkuð
þannig að hugsanlega mætti vænta
þíðu í samskiptum Írans og Banda-
ríkjanna í kjölfar jarðskjálftans.
Sem kunnugt er útnefndi Bush
Bandaríkjaforseti Íran sem eitt
þriggja ríkja sem tilheyrðu „öxli hins
illa“ í ræðu sem hann hélt í janúar
2002.
Bandarískir embættismenn sögðu
í gærkvöld að Íranir hefðu sagt, að
ekki væri heppilegt að Elizabeth
Dole kæmi til Írans að svo stöddu.
Ef af heimsókninni hefði orðið hefði
það orðið í fyrsta skipti sem banda-
rískur stjórnmálamaður færi til
Írans síðan fimmtíu og tveimur
bandarískum gíslum var haldið þar í
444 sólarhringa 1979–1981.
Dole áður í forsvari fyrir
Ameríkudeild Rauða krossins
Hugmyndin að ferðinni er sögð
koma frá Bush Bandaríkjaforseta en
sl. sunnudag leitaði hann ráða hjá
helstu ráðgjöfum sínum hvort ekki
væri hægt að gera enn betur í að-
stoðinni við Írana eftir hina hrika-
legu jarðskjálfta í borginni Bam.
Elizabeth Dole hafði einnig farið
fram á það við utanríkisráðuneytið
að henni yrði veitt fararleyfi með
sendinefnd bandaríska Rauða kross-
ins til jarðskjálftasvæðanna. Dole,
sem er öldungadeildarþingmaður
Repúblikanaflokksins fyrir Norður-
Karólínu, er fyrrverandi yfirmaður
landsdeildar Rauða krossins í
Bandaríkjunum.
Samskipti Bandaríkjanna og Írans í brennidepli eftir jarðskjálftann í Bam
Bush segir
aðstoð ekki til
marks um þíðu
Crawford, Washington, Teheran. AFP.
George W. Bush
ÞREMUR var bjargað á lífi úr rúst-
um húsa í írönsku borginni Bam á
fimmtudag, að sögn útvarpsins í
Íran. Björgunarmenn höfðu verið
orðnir svartsýnir á að bjarga mætti
fleira fólki úr rústunum, enda nú
liðin heil vika síðan jarðskjálfti reið
yfir Bam. Um var að ræða níu ára
stúlku, þungaða konu og 45 ára
gamlan karl.
Áður hafði verið greint frá því að
ellefu hefði verið bjargað á mið-
vikudag. Þar á meðal var Yadollah
Saadat, 26 ára karlmaður. Kona
hans, Fatemeh Asgari, missti með-
vitund þegar hús þeirra hrundi í
jarðskjálftanum mikla sem reið yfir
í liðinni viku og vaknaði á sjúkra-
húsi. Hún linnti ekki látum fyrr en
hún fékk að fara og leita að manni
sínum og fannst hann í rústum
hússins, mjaðmagrindarbrotinn en
gat talað við björgunarmenn.
Alls hafa um 2.000 manns fundist
á lífi eftir skjálftann. Björgunar-
menn segja nánast útilokað að fleiri
finnist á lífi. Um 30 þúsund lík hafa
fundist í rústum húsa í borginni og
talið er að allt að 50 þúsund manns
kunni að hafa farist.
Ól barn eftir að
hafa verið bjargað
Íranska ríkisútvarpið greindi í
gær frá því að kona ein, sem missti
alla nánustu ættingja sína í jarð-
skjálftanum í Bam, hefði í vikunni
alið sveinbarn. Hafði konunni,
Zahra Hosseinzadeh, sjálfri verið
bjargað kasóléttri úr rústunum
daginn eftir jarðskjálftann.
„Guð vildi að við lifðum þetta af,“
sagði Hosseinzadeh í gær um sig og
nýfæddan soninn. Hefur komið
fram að um 50 ættmenni hennar
biðu bana í skjálftanum, þ.á m. for-
eldrar hennar og öll systkini henn-
ar.
AP
Alþjóðlegur hjálparstarfsmaður ræðir við íranskar konur í Bam í gær.
Fundust á lífi í Bam
Bam. AFP.