Morgunblaðið - 03.01.2004, Síða 28

LISTIR
28 LAUGARDAGUR 3. JANÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Fyrsta sérhannaða tónlistarhús lands-ins, Tónlistarhús Kópavogs, var tek-ið í notkun fyrir fimm árum. Tónlist-arhús Kópavogs, þar sem bæði
Salurinn og Tónlistarskóli Kópavogs eru til
húsa, er hluti af Menningarmiðstöð í Kópavogi
sem hýsir að auki Bókasafn Kópavogs og
Náttúrufræðistofu. Allt frá opnun hefur Sal-
urinn verið eftirsóttur tónleikastaður og að
sögn Vigdísar Esradóttur, forstöðumanns Sal-
arins, lögðu um 26 þúsund gest-
ir leið sína í Salinn á síðasta
starfsári, en heildargestafjöldi
fyrstu fjögur árin er yfir 100
þúsund manns.
Á síðustu fimm árum hefur
tónleikahaldið aukist jafnt og
þétt og í fyrra voru haldnir 150
tónleikar í Salnum, þar af 36
tónleikar í Tíbrá, tónleikaröð
Kópavogs. Að sögn Vigdísar
hefur Tíbrár-tónleikaröðin ver-
ið burðarásinn í starfsemi Sal-
arins frá upphafi, en Tíbrá er
fjölskrúðug og vönduð tónleika-
röð þar sem áheyrendur geta
gengið að gæðunum vísum.
Auk þess stendur bærinn fyrir
tónlistarkynningu fyrir grunn-
skólabörn, sem nefnist Tónlist fyrir alla, og í
samvinnu við Tónlistarskóla Kópavogs fyrir
Tónleikaröð kennara Tónlistarskólans.
Vigdís bendir á að fjölbreytnin í tónleika-
haldi aukist jafnt og þétt með árunum, þannig
að nú heyrist ekki bara klassísk tónlist frá öll-
um tímabilum í Salnum heldur einnig raf- og
tölvutónlist, dægurlög og djass svo eitthvað sé
nefnt. Á annað hundrað flytjendur koma fram
í Salnum árlega og koma þeir víða að úr Evr-
ópu, frá Bandaríkjunum, Japan, Rússlandi o.fl.
löndum. En þótt Salurinn sé fyrst og fremst
tónleikasalur er hann einnig vinsæll ráðstefnu-
staður og eru árlega haldnar um fjörutíu ráð-
stefnur í Salnum.
Að sögn Vigdísar er fimm ára afmæli Sal-
arins fagnað með ýmsum hætti. „Í tilefni af-
mælisins hefur verið gefinn út geisladiskur
sem tekinn var upp á tónleikum hér snemma
árs 2002 þar sem stórsöngvararnir Gunnar
Guðbjörnsson og Kristinn Sigmundsson flytja
aríur og dúetta úr fimm þekktum óperum við
undirleik Jónasar Ingimundarsonar. Allur
ágóði af sölu disksins rennur í Menningarsjóð
Barnaspítala Hringsins í minningu barna-
læknisins og tónlistarunnandans Halldórs
Hansen. Á afmælisdaginn kemur einnig út
bæklingur með yfirliti yfir Tíbrár-tónleika Sal-
arins fram á vor og er honum dreift með
Morgunblaðinu í dag. Að auki er gestum Sal-
arins boðið að kaupa miða á fimm Tíbrár-
tónleika í vetur og fá um leið sjöttu tónleikana
fría í tilefni afmælisins, auk þess að fá geisla-
disk með úrvali af hljóðritunum af Tíbrár-
tónleikum afmælisársins.“
Salnum afar vel tekið
Aðspurður um aðdragandann að byggingu
Salarins segist Gunnar Ingi Birgisson, for-
maður stjórnar Tónlistarhúss Kópavogs, fyrst
hafa sett fram hugmyndina um Menningar-
miðstöðina, sem m.a. myndi hýsa 100 manna
sal er nota mætti fyrir tónleikahald, í Lands-
málablaðinu Vogum haustið 1992 og í bæj-
arstjórn árið 1993. Tilgangurinn var að sögn
Gunnars að þjappa menningu í Kópavogi sam-
an á einum stað til að lyfta upp miðbæj-
arsvipnum. „Það var hins vegar fyrir áeggjan
Jónasar Ingimundarsonar, píanóleikara og
tónlistarráðunautar Kópavogsbæjar, að ráðist
var í það að byggja sérhannaðan tónlistarsal
sem rúmar 300 manns í sæti. Menn gerðu sér
fljótlega grein fyrir því að með byggingu Sal-
arins væri hægt að opna hús fyrir alla þá tón-
list sem verið hafði á hrakhólum í misjafnlega
góðu húsnæði hér í bænum.“
Árið 1994 var síðan sett á laggirnar nefnd
um byggingu hússins og teiknistofan J.L. arkí-
tektar ráðin til verksins. Fyrsta skóflustungan
að húsinu var tekin í júní 1997 og
húsið síðan tekið í notkun 2. janúar
1999. Gunnar segir að kostnaður
við byggingu Salarins og Tónlistar-
skólans hafi verið ríflega 600 millj-
ónir, þar af kostnaður vegna Sal-
arins á milli 300 og 400 milljónir.
„Það er hægt að gera marga góða
hluti fyrir menninguna án þess að
kostnaðurinn fari upp úr öllu valdi
og þetta er afar gott dæmi þess.“
Aðspurður segist Gunnar af-
skaplega ánægður með hve vel hafi
til tekist með Salinn. „Honum hef-
ur verið einstaklega vel tekið, bæði
af Kópavogsbúum sem og lands-
mönnum öllum. Það sést vel á þeim
mikla mannfjölda sem sækir þarna
tónleika og öllum þeim flytjendum
sem iðka sína tónlist í húsinu. Með tilkomu
Salarins höfum við ekki aðeins aukið fram-
boðið á tónlist í bænum til muna, heldur einnig
látið vita af bæjarfélaginu okkar og sýnt að við
látum ekki okkar eftir liggja í því að stuðla að
aukinni menningu.“
Tíu ára skipulagt tónleikahald
En bærinn fagnar ekki aðeins fimm ára af-
mæli Salarins um þessar mundir, heldur einn-
ig því að í ár eru tíu ár liðin síðan farið var af
stað með reglulegt tónleikahald á vegum bæj-
arins. Að sögn Björns Þorsteinssonar, fram-
kvæmdastjóra tómstunda- og menningarsviðs
Kópavogs, var Kópavogur nefndur bær
barnanna fyrir rúmum áratug vegna þess hve
hlutfall barna í bænum var hátt, en í dag megi
hins vegar svo sannarlega kalla Kópavog bæ
tónlistarinnar.
„Lengi vel voru það börnin í Kópavogi sem
báru hróður bæjarfélagsins í tónlistarmálum,
annars vegar Skólahljómsveit Kópavogs, sem
Björn Guðjónsson heitinn stýrði um árabil, og
hins vegar Skólakór Kársness undir stjórn
Þórunnar Björnsdóttur. Að þessum tveimur
stofnunum undanskildum var hins vegar ákaf-
lega lítið um tónleikahald í bænum. Árið 1993
ákvað lista- og menningarráð Kópavogs að
kaupa mikinn og góðan flygil fyrir bæinn og
var Jónas Ingimundarson, tónlistarráðunaut-
ur bæjarins, fenginn til að fara utan og velja
Bösendorfer-flygil. Flyglinum var fyrst komið
fyrir í Hjallakirkju í Kópavogi þar sem Jónas
og Kristinn Sigmundsson vígðu hann á tón-
leikum seint í september sama ár.
Þegar Listasafn Kópavogs, Gerðarsafn, var
opnað vorið 1994 hófst skipulagt tónleikahald
síðan fyrst fyrir alvöru. Það ár voru tólf tón-
leikar á vegum bæjarins, tuttugu árið eftir og
á árunum 1996–98 voru árlega kringum þrjá-
tíu tónleikar. Flestir þessara tónleika voru
ýmist haldnir í Listasafni Kópavogs eða
Digraneskirkju og því varð stöðugt að flytja
flygilinn á milli. En með tilkomu Tónlistar-
hússins fékk flygillinn loks fastan samastað í
Salnum.“
Tónleikahald bæjarins á árunum 1993–1998
er forverinn að Tíbrár-tónleikunum sem
haldnir hafa verið í Salnum allt frá opnun. Á
fyrstu fimm árum Salarins hafa hljómað um
200 Tíbrár-tónleikar og skipta flytjendur
hundruðum. Að sögn Björns vísar Tíbrár-
nafnið til samnefnds kvæðis eftir Þorstein
Valdimarsson, Kópavogsskáld. „Við festum
nafnið á tónleikaröð bæjarins strax frá opnun,
en með þessu móti aðskiljum við tónleikahald
á vegum bæjarins frá öðru tónleikahaldi, því
við gerðum okkur náttúrlega grein fyrir því að
Salurinn yrði notaður fyrir alls kyns tónleika.“
Spurður hvaða þýðingu Tónlistarhúsið hafi
haft fyrir bæinn segir Björn að loks sé kominn
virkilegur menningarbragur á þennan annars
fyrrum svefnbæ. „Tónlistin gerir það að verk-
um að það er tekið eftir þessu bæjarfélagi og
þegar menn eru að tala um tónlist í dag þá
gleymist Kópavogur ekki. Áður sóttum við
nánast alla okkar tónlist út fyrir bæinn, en í
dag má segja að við bjóðum öllum lands-
mönnum í tónlistarveislur allt árið. Óhætt er
að segja að bæjaryfirvöld finni fyrir því að
þetta framtak veki athygli á bæjarfélaginu og
gefi því ákveðna vikt í samfélagi sveitafélaga.“
Tónlistin fékk pláss við
hjartarætur bæjarins
„Það sýnir sig að það er ekki sjálfgefið að
byggja yfir eitt eða annað, ekki síst tónlistina,“
segir Jónas Ingimundarson, píanóleikari og
tónlistarráðunautur Kópavogs. „En hér í Saln-
um á tónlistin heima, því Tónlistarhús Kópa-
vogs er byggt utan um tón og fólkið sem hér
starfar er orðið sérhæft í því að standa að tón-
leikum, sem er nýjung í íslensku tónlistarlífi.
Áður voru tónleikar haldnir í húsum sem ekki
voru hannaðir með tónlist í huga, hvorki hvað
hljómburð varðar né aðstöðu.“
Jónas segir að rekja megi tilkomu Salarins
aftur til þess starfs sem unnið var í bænum frá
því að Bösendorfer-flygillinn var keyptur. „Ef
ekkert tónleikahald hefði verið í bænum þá
hefði Salurinn ekki komið hér upp úr þurru,
því þá hefði enginn séð ástæðu til að gera neitt
sérstakt fyrir tónleikahald hér í bænum. Ég er
auðvitað mjög hamingusamur að tónlistin
skuli hafa fengið pláss við hjartarætur bæj-
arfélagsins, því þar á hún heima og bærinn
hefur sýnt mikinn metnað fyrir hönd tónlistar-
innar.“
Að sögn Jónasar létu ráðamenn bæjarins
sér ekki nægja að byggja húsið því þeir standa
líka að bæði Tíbrár-tónleikaröðinni og Tónlist
fyrir alla, skólatónleikum fyrir grunn-
skólanema. „Við eigum að kenna fólki að meta
tónlistina og það gerum við best með því að
leyfa æskunni, allt frá blautu barnsbeini, að
upplifa okkar besta listafólk.“ Auk skóla-
tónleikanna hefur Jónas haldið námskeið á
vegum Endurmenntunarstofnunar HÍ í sam-
vinnu við Salinn og Kópavogsbæ og staðið fyr-
ir tónleikum, þar sem fyrirtæki bjóða starfs-
fólki sínu að kynnast heimi tónlistarinnar.
„Þessir tónleikar eru blanda af almennum tón-
leikum og endurmenntunarnámskeiðunum,
þar sem ég kem fram með annaðhvort söngv-
ara eða öðrum hljóðfæraleikara og spjalla við
fólk um tónlistina á frjálslegan hátt. Með þess-
um tónleikum reyni ég að leiða fólk til hlust-
unar.“
Aðspurð um framtíðina segja þau Jónas og
Vigdís að sig dreymi um samfellda grósku í lif-
andi starfi, þar sem bæjarbúar og landsmenn
allir finni hjá sér þörf til að njóta tónlistar-
innar sem boðið er upp á í Salnum.
Salurinn í Tónlistarhúsi Kópavogs fagnaði fimm ára starfsafmæli í gær. Silja Björk Huldudóttir ræddi við Vigdísi
Esradóttur, forstöðumann Salarins, Gunnar Inga Birgisson, formann stjórnar hússins, Björn Þorsteinsson, fram-
kvæmdastjóra tómstunda- og menningarsviðs Kópavogs, og Jónas Ingimundarson, tónlistarráðunaut Kópavogs.
silja@mbl.is
Hér í Salnum á
tónlistin heima
Morgunblaðið/Eggert
Starfsfólk Salarins á 5 ára afmælinu. Óli B. Lúthersson og Hilmar Sverrisson í aftari röð og
Anna Hallgrímsdóttir, Íris Lind Verudóttir og Vigdís Esradóttir í fremri röð.
Jónas Ingimundarson
Morgunblaðið/Jim Smart