Lesbók Morgunblaðsins - 12.05.2001, Blaðsíða 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 12. MAÍ 2001 13
ÞÓRA Einarsdóttir sópransöngkona heldur tón-
leika í Salnum í Kópavogi í dag kl. 17. Með henni
leika Jónas Ingimundarson á píanó og Ármann
Helgason á klarinettu. Þóra hlaut nýlega fast-
ráðningu við óperuhúsið í Wiesbaden í Þýska-
landi og hefur stöf þar um miðjan maí, en í
Wiesbaden hafa nokkrir af okkar bestu söngv-
urum verið starfandi á síðustu árum, s.s. Kristinn
Sigmundsson, Viðar Gunnarsson og Gunnar
Guðbjörnsson. Þóra lauk námi við Guildhall
School of Music and Drama 1995 og hefur síðan
sungið í óperuhúsum í Bretlandi, Svíþjóð og
Sviss og nú síðast hér heima í uppsetningu Ís-
lensku óperunnar á La Boheme. Hún hefur einn-
ig sungið á tónleikum víða um Evrópu og í
Bandaríkjunum, m.a. í Royal Albert Hall í Lond-
on og Carnegie Hall í New York. Á efnisskrá tón-
leikanna í Borgarleikhúsinu verða bæði sönglög
eftir Mozart og Schubert, og aríur úr Don Giov-
anni eftir Mozart, Grímudansleiknum eftir Verdi,
Töfraskyttunni eftir Carl María von Weber og
Leðurblökunni eftir Jóhann Strauss en þessar
óperur eru meðal þeirra verkefna sem Þóra mun
takast á við í Wiesbaden.
„Ég fór í prufusöng í nóvember fyrir óperuna í
Wiesbaden og mér var strax boðið upp á tveggja
ára samning. Ég kaus þó heldur að ráða mig að-
eins í eitt ár og sjá hvernig þetta gengi.“ Meðal
þeirra hlutverka sem Þóra Einarsdóttir mun
syngja fyrsta árið í Wiesbaden eru Óskar í
Grímudansleik, Zerlina í Don Giovanni, Adele í
Leðurblökunni, Ännchen í Töfraskyttunni og
Gréta í Hans og Grétu eftir Humperdinck. Auk
þessa mun Þóra syngja í nýrri óperu eftir hústón-
skáld óperunnar í Wiesbaden. Þóra heldur utan
strax á morgun, því 15. maí hefjast æfingar fyrir
uppfærslu á Carmina Burana eftir Carl Orff. Það
leggst vel í Þóru að fara til Þýskalands. „Ég hef
lítið sungið í Þýskalandi, söng tónleika með út-
varpshljómsveitinni fyrir tveimur árum og á
sumarhátíð þar í fyrrasumar. Það er mjög mikið
um að vera í Þýskalandi, og óperuhúsið í Wies-
baden sérstaklega gott. Þá verður það líka kær-
komið að vera kyrr á einum stað í einhvern tíma.“
Mozartlög, vorboði Schuberts
og óperuaríur
Tónleikarnir í Salnum í dag eru nokkurs konar
kveðjutónleikar, því ekkert liggur fyrir um það
hvenær við heyrum næst í Þóru hér heima.
„Verkefnin á tónleikunum í dag verða sönglög
eftir Mozart. Þetta eru ekkert mjög þekkt lög,
þetta eru lög sem fólk syngur gjarnan í námi. Ég
er ekki sammála þeim sem segja að sönglög Moz-
arts séu langt frá hans bestu verkum að gæðum.
Þessi litlu lög eru sannarlega innblásin af snilli-
gáfu hans.“ Þá syngur Þóra svanasöng Schu-
berts, Hirðinn á hamrinum, en þar leikur Ár-
mann Helgason á klarinettu með þeim Jónasi.
„Þetta er afar ljúft verk og mikill vorboði,“ segir
Þóra. „Að lokum syng ég svo aríur úr þeim óp-
erum sem ég kem til með að syngja úti.“ Þóra
verður fastráðin í Wiesbaden. Þýðir það að hún
komist ekkert frá til að ferðast og syngja annars
staðar, eins og hún hefur gert á síðustu árum?
„Ég vona að ég fái eitthvert frí meðan ég er í
Wiesbaden. Reyndar varð ég að hafna ýmsum
verkefnum fyrir þennan samning, en við sjáum
til. Mér hefur verið boðið að syngja á jólatón-
leikum í Royal Albert Hall þar sem ég söng síð-
ustu jól. Þeir tónleikar gengu mjög vel og í ár
vilja þeir hafa fleiri tónleika. Þetta var virkilega
gaman. Sem fyrr segir eru þetta síðustu tón-
leikar Þóru hér heima í bili, og hefjast þeir klukk-
an 17.00 í Salnum.
Kærkomið
að verða
kyrr á ein-
um stað
Þóra Einarsdóttir syngur í Salnum í Kópavogi í dag kl. 17.
HÆFILEIKI dönsku skáldkonunnar Karenar
Blixen til að lýsa heiminum, landslagi og fólki
átti ekki aðeins rætur sínar í orðkynngi henn-
ar. Hann tengdist ekki síður myndlistarhæfi-
leikum Blixen, sem málaði og teiknaði, einkum
á sínum yngri árum. Í tilefni tíu ára afmælis
Blixen-safnsins í Rungsted norður af Kaup-
mannahöfn, þar sem skáldkonan bjó lengst af,
hefur verið opnuð sýning á verkum hennar
auk þess sem gefin verður út bók með þeim.
Blixen er líklega þekktust fyrir Jörð í Afr-
íku, sem fjallar um líf hennar í Kenýa, svo og
ævintýralegar frásagnir, sem sumar hverjar
hafa verið þýddar á íslensku.
Þrátt fyrir að ekki sé hægt að jafna myndlist
Blixen við bækur hennar var hún eigi að síður
liðtækur teiknari og málari. Hún hóf myndlist-
arnám 17 ára, árið 1902, og var m.a. í þrjú ár í
dönsku listaakademíunni. Síðar hélt hún til
Parísar árið 1910, á sama tíma og mikil um-
bylting var að verða í myndlist, Braque og
Picasso reyndu fyrir sér með kúbisma og
Marcel Duchamp stillti upp flöskustatífum.
Blixen mun hins vegar hafa verið efins um
hina nýju strauma í myndlist og hélt sig við sí-
gildar uppstillingar og portrett.
Er Blixen flutti til Afríku og hóf kaffirækt
með eiginmanninum, Bror Blixen, reyndist lít-
ill tími aflögu til að mála, þótt hún hafi ekki
lagt pensilinn frá sér. Hún sendi m.a. verk til
þátttöku í vorsýningu Charlottenborgar árið
1924 en þeim var hafnað. Smám saman dró úr
og um miðjan fjórða áratuginn lagði Blixen
málarapensilinn á hilluna en hélt áfram að
teikna í allt sem fyrir varð, t.d. bækur, sem
hún rissaði í.
Verk hennar getur nú að líta í bók sem safn-
stjórinn í Rungstedlund, Marieanne Wiren-
feldt Asmussen, auk þriggja annarra hefur
tekið saman. Þar getur að líta teikningar, mál-
verk og höggmyndir Blixens ásamt greinum
um list hennar.
Sýningin á verkunum stendur til 30. sept-
ember.
Hin hliðin
á Karen
Blixen
Karen Blixen
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
EIGNARRÉTTUR 150 norskra
kvikmynda, er þykja sýna þver-
skurð þarlendrar kvikmynda-
sögu, fylgir ekki með í sölu
norska ríkisins á 77,6% eignahlut
sínum í Norska kvikmyndafélag-
inu. Áður höfðu heyrst þær
áhyggjuraddir að norsk kvik-
myndasaga kynni að verða seld
úr landi í kjölfar ákvörðunar
stórþingsins um að selja eign-
arhlut ríkisins í kvikmyndafélag-
inu sl. haust en norska menning-
armálaráðuneytið hefur nú
hindrað að svo verði. „Það er
okkur mikilvægt að svo margir
sem mögulegt er hafi aðgang að
myndunum,“ sagði Roger Inge-
brigtsen aðstoðarmenningar-
málaráðherra í viðtali við Aften-
posten. Hann sagði myndirnar
þó ekki endilega verða í vörslu
ráðuneytisins, aðrar stofnanir
gætu e.t.v. sinnt því hlutverki
betur, en eignarréttur ríkisins
hefði alla vega verið tryggður.
Málverk Hitlers
fyrir dómstóla
RÍKISSTJÓRN Bandaríkjanna á
nú í málaferlum við erfingja
þýska ljósmyndarans Heinrich
Hoffmann og bandaríska auðkýf-
inginn Billy Price. Ástæða deiln-
anna eru myndir málaðar af
Adolf Hitler ásamt ljósmyndum,
bréfum og öðrum gögnum
tengdum Hitler sem áður voru í
eigu Hoffmann en gerð voru
upptæk af Bandaríkjastjórn sem
áróðursefni á árunum eftir síðari
heimsstyrjöld.
Málaferlin hafa verið sl. átján
ár að þvælast í dómskerfinu og
hafa myndirnar, sem eru að mati
stjórnarinnar eldfimt efni, verið
geymdar í læstri hvelfingu þar
sem þær komi almenningi ekki
fyrir sjónir. Að mati erfingja
Hoffmans er hins vegar nú það
langt liðið frá síðari heimsstyrj-
öldinni að gögnin hafi ekki áróð-
ursgildi lengur. Sú krafa er
studd af Price sem lengi hefur
safnað munum Hitlers. Hundruð
listaverka eignuð Hitler eru þó
að sögn sérfræðinga nú aðgengi-
leg á Netinu og er algengt sölu-
verð þeirra um ein milljón króna.
Ljósmyndasafn Hoffmanns hefur
hins vegar verið metið af banda-
ríska dómsmálaráðuneytinu á
einar 300 milljónir króna og
nemur skaðabótakrafa erfingj-
anna tæpum þremur milljörðum.
Dönsurum hætt
við lystarstoli
ÁTRASKANIR eru svo útbreitt
vandamál meðal norskra dans-
ara að félag dansara hyggst leita
á náðir norska menningar-
málaráðuneytisins að því er
dagblaðið Aftenposten greindi
frá í vikunni. Að sögn Jorunn
Sundgott-Borgen, sem starfar
við íþróttaháskóla Óslóborgar,
eru átraskanir verulegt vanda-
mál meðal klassískra dansara.
Norsk yfirvöld hafa þó til þessa
ekki tekið á málinu af neinni al-
vöru segir Randi Urdal hjá félagi
dansara, en að hennar mati á
norski dansflokkurinn þar sinn
hlut að máli. Stjórnendur dans-
flokksins sendi ungum stúlkum
röng skilaboð með því að velja
jafnan grennstu dansarana. „Í
klassískum ballet gildir heragi.
Að miklu leyti eru þetta góðar
æfingar og ekkert út á þær að
setja. Ég ber mikla virðingu fyr-
ir klassísku tækninni. Þetta get-
ur hins vegar gengið út í öfgar
því að lítið rými er veitt til per-
sónulegrar tjáningar,“ segir Ur-
dal.
Norska kvik-
myndaarfinum
bjargað
ERLENT
ÍRINN Ian McElhinney, leikstjóri sýningar
Þjóðleikhússins á leikritinu Með fulla vasa af
grjóti, hefur verið tilnefndur besti leikstjóri árs-
ins í New York fyrir sviðsetningu sína á þessu
sama verki þar í
borg.
Tilkynnt var
um tilnefningar
til hinna virtu
Tony-leiklistar-
verðlauna í vik-
unni og er Ian
McElhinney til-
nefndur til verð-
launa sem besti
leikstjórinn. Þá
eru báðir leikend-
ur sýningarinnar,
írsku leikararnir
Sean Campion og
Conleth Hill sem
léku frumupp-
færslu verksins á
Írlandi og hafa síðar leikið það í London, Tor-
onto og nú á Broadway, tilnefndir sem bestu að-
alleikarar.
Áður hafði Ian McElhinney verið tilnefndur
til ýmissa annarra virtra bandarískra verðlauna
fyrir þessa sýningu þ. á m. Outer Critics Circle-
verðlaunanna og Drama Desk-verðlaunanna.
Sömuleiðis var verkið sjálft, sem samið er af
Marie Jones, tilnefnt til Outer Critics Circle-
verðlaunanna og báðir leikararnir og verkið í
heild hlutu á dögunum bandarísku Theatre
World-verðlaunin.
Fyrr í vor hlaut leikritið bresku Olivier-verð-
launin, sem kennd eru við Laurence Olivier,
sem besta nýja gamanleikrit ársins svo og
Evening Standard-verðlaunin. Þá hlaut Conleth
Hill Olivier-verðlaunin sem besti leikarinn í að-
alhlutverki fyrir hlutverk Charlies o.fl .
Tilnefndur til
Tony-verðlauna
Ian McElhinney