Lesbók Morgunblaðsins - 12.05.2001, Blaðsíða 16

16 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 12. MAÍ 2001
K
IRKJULISTAVIKA stendur
nú yfir í Akureyrarkirkju. Á
morgun kl. 16 verða hátíðar-
tónleikar í Íþróttaskemm-
unni, þar sem fram koma Sin-
fóníuhljómsveit Norðurlands,
Kór Akureyrarkirkju, Kór
Glerárkirkju, Karlakór Akur-
eyrar-Geysir og Samkór Svarfdæla, ásamt ein-
söngvurunum Jóhanni Friðgeir Valdimarssyni
tenór og Michael Jóni Clarke baríton. Stjórn-
andi á tónleikunum verður Guðmundur Óli
Gunnarsson. Á efnisskrá tónleikanna eru Svíta
nr. 20a úr Svanavatninu eftir Pjotr Tsjaíkovs-
kíj og Messa di Gloria eftir Giacomo Puccini.
Óperutónmál, en ekki týpískur Puccini
Guðmundur Óli Gunnarsson hljómsveitar-
stjóri segir að Messa di Gloria sé fullgild
messa, með hefðbundnum messuþáttum. „Glo-
ríukaflinn er stór og þaðan fær verkið nafn sitt.
Þetta er ansi mikið verk, tekur um 45 mínútur í
flutningi.“ Guðmundur Óli segir verk Puccinis
ekki jafnast á við annað andlegt verk þekkts
óperuskálds, Requiem Verdis, en að mörgu
leyti sé það þó í sama flokki. „Puccini var svo
ungur þegar hann samdi þetta, og kannski er
það ástæðan fyrir því að það hefur ekki verið
flutt oftar. Reyndar samdi Puccini talsvert af
kirkjulegri tónlist áður en hann sneri sér að
óperunni. Þarna heyrir maður tónmál óper-
unnar, en þó er þetta ekki týpískur Puccini
eins og fólk þekkir úr La bohème og Tour-
andot. Hann líkist Verdi meira þarna, sem er
ekkert óeðlilegt.“
Guðmundur Óli segir messu Puccinis
skemmtilegt og grípandi verk og mjög sterkt.
„Þetta er ekki erfitt verk og ekki tyrfið
áheyrnar og kórfólkið hefur mjög gaman af því
að syngja það. Þarna er mikið af grípandi lag-
línum og kaflar með einradda kórum með fal-
legum laglínum. Einsöngvararnir eiga líka
mjög fallegar einsöngslínur, og verkið endar á
mjög fallegum tvísöng tenórs og barítons í
Agnus dei-ættinum.“
Guðmundur Óli kveðst ekki hafa þekkt verk-
ið áður og hafði ekki heyrt það flutt. „Ég er
bara hissa á að það skuli ekki hafa verið flutt
hér áður, það hefur alla burði til að verða vin-
sælt.“
Alþekktar melódíur og dansar
Verkin tvö á tónleikunum eru samin á sama
tíma, eða með árs millibili. „Tsjaíkovskíj gerði
tvær svítur úr Svanavatninu, þessi sem við
flytjum er sjaldnar flutt. Svíturnar eru að
mestu leyti eins, nema lokakaflinn í þessari er
með nokkrum dönsum, masúrka, napólídansi
og ungverskum dansi. Annars eru þetta al-
þekktar melódíur.“
Að sögn Guðmundar Óla gengur bara nokk-
uð vel að manna flutning svona stórra verka á
Akureyri. Kjarni Sinfóníuhljómsveitar Norð-
urlands er 30 manna hópur, og svo er hóað í
tónlistarkennara annars staðar af landsbyggð-
inni. „Við eigum líka lítinn hóp fyrir sunnan
sem við teljum okkar fólk, – við reynum fyrst
og fremst að nýta okkur hljóðfæraleikara sem
eru ekki í fullu starfi við að spila í hljómsveit og
fólk sem er þá héðan eða hefur starfað hér fyr-
ir norðan.“
Guðmundur Óli segir mikinn áhuga hjá kór-
unum á að flytja svona stór verk. Kórarnir æfa
hver í sínu lagi og svo eru skipulagðar sam-
æfingar með öllum kórunum. „Það er mjög
skemmtilegt að taka fyrir svona stór verk og
allt önnur vídd fyrir kórfólkið að taka þátt í
svona uppfærslum.“
Fyrir tveimur árum ákvað Akureyrarbær að
selja Íþrótta-
skemmuna, sem
hefur verið mikið
notuð til tónlistar-
flutnings af þessu
tagi. Að sögn Guð-
mundar Óla var
sala hússins skilyrt
því að tónlistar-
flutningur ætti þar
inni tvö ár í viðbót.
Lok þess tíma eru
nú runnin upp, og
eru þetta síðustu
tónleikarnir sem
haldnir eru í hús-
inu.
„Við munum
halda áfram sama harki og áður þótt Íþrótta-
skemman fari undir annað,“ segir Guðmundur
Óli. „Við höfum oft sungið í kirkjunum hér, en
þrátt fyrir velvilja er plássið bara ekki nógu
mikið. Svo höfum verið í Íþróttaskemmunni,
þegar við höfum þurft stærra pláss en kirkj-
urnar leyfa. Í þriðja lagi, þegar við höfum verið
með enn stærri tónleika, höfum við fengið inni í
Íþróttahöllinni og KA-heimilinu, en í þeim hús-
um er hljómburður ekki nógu góður. Þar er
nóg pláss, en restin byggist á því að skapa
hljóm með hljóðkerfi, og það kostar hálfa millj-
ón á konsert og lýsing annað eins.“ Guðmund-
ur Óli segir að
Íþróttaskemman sé þrátt fyrir allt hljóm-
besta húsið. „Bæjaryfirvöld ætluðu að finna
lausn á húsnæðismálum tónlistarinnar á þess-
um tveimur árum, eftir sölu Íþróttaskemm-
unnar, en það hefur ekkert orðið úr því. Í milli-
tíðinni boðuðu ráðherrar byggingu
menningarhúsa, og Akureyrarbær tók fljótt
við sér. Farið var í undirbúningsvinnu og
þarfagreiningu, og
lagðar voru fram
frumhugmundir
um það hvað ætti
að vera í svona
húsi. Nú er búið að
leggja fram áætlun
um hús sem kostar
1,6 milljarða. Bæj-
aryfirvöld segja að
nú sé beðið eftir
svari frá ríkinu, og
talað var um að von
væri á svari um
mitt síðasta ár, –
en ekkert svar er
komið og nú bíðum
við bara og von-
um,“ segir Guðmundur Óli. „Meðan þetta mál
hefur verið í pípunum, hafa menn haldið að sér
höndum um aðrar lausnir. Gallinn er þó auðvit-
að sá að þó að ákvarðanir verði teknar í dag,
verður hús ekki risið fyrr en eftir nokkur ár, og
engin lausn í sjónmáli fyrir stærri tónleika. En
vonandi verður alvara úr byggingu menning-
arhússins, svo starfsemi hljómsveitarinnar
geti haldið áfram að blómstra,“ segir hljóm-
sveitarstjórinn Guðmundur Óli Gunnarsson.
Áhrif frá Verdi
Jóhann Friðgeir Valdimarsson tenórsöngv-
ari syngur annað einsöngshlutverkið í messu
Puccinis. Hann tekur undir orð hljómsveitar-
stjórans um að messan sé mikið verk, og full-
yrðir að um frumflutning hennar á Íslandi sé
að ræða.
„Puccini semur þetta ungur, um tvítugt, og
maður heyrir vel áhrif frá Verdi. Hann samdi
tvö smærri verk, Mottetto og Credo, árið 1878,
en sameinaði þau sjálfur í eitt verk, og flutti
sjálfur 12. júlí 1880 á Ítalíu. Verkið hefur vænt-
anlega verið flutt oft á Ítalíu, en það var ekki
fyrr en 1951 sem það var flutt undir nafninu
Messa di gloria og fyrsta upptaka á því var
gerð ári síðar. Í dag eru til ein eða tvær upp-
tökur með Carreras í tenorhlutverkinu. Ten-
órinn er með stóra aríu í Gloriuþættinum,
þetta er stór aría, ekta Puccini.“
Aðspurður um hvort ekki sé erfitt fyrir ten-
or úr Kópavoginum að syngja fyrir norðan, í
landi tenóranna, segir Jóhann Friðgeir það
ekkert mál, enda sé hann ættaður að norðan.
„Það er gaman að koma norður, og fólk þar
er mjög söngelskt. Afi minn var Jóhann Frið-
geir Steinsson, trésmiður á Akureyri og
amma, Sigríður Guðbjörg Jóhannsdóttir; þau
bjuggu á Akureyri alla sína tíð. Amma var
fædd á Siglunesi og ættuð frá Ólafsfirði, en afi
var frá Kálfsskinni í Eyjafirði. Afi var mjög
söngelskur; spilaði á orgel, og var mikill mús-
íkant og móðir mín, Gígja Jóhannsdóttir fiðlu-
leikari, hefur músíkina vafalaust frá honum.
Ég vona bara að Akureyringar taki mér vel,“
segir Jóhann Friðgeir og hlær.
Jóhann Friðgeir er í söngnámi á Ítalíu en
hefur komið heim til að syngja, eins og hann
hefur haft tækifæri til. Fjölskylda hans flutti
heim í vetur.
La traviata, geisladiskur og popp
Hvað framtíðina varðar þá segist hann
standa á tímamótum núna, hlutirnir gangi
hægt fyrir sig á Ítalíu, og óráðið hvað verði
með næsta vetur. „Ég fór í prufusöng í Hol-
landi, og þeir gripu mig glóðvolgan. Ég fór út í
febrúar og æfði þar upp La traviata með
hljómsveitarstjóra, og þeir ætla að nota mig
eitthvað á næsta ári. Ég prufusöng líka fyrir
Íslensku óperuna, en það hefur ekkert komið
út úr því.“ Jóhann Friðgeir er að skipuleggja
einsöngstónleika í Háskólabíói síðar í sumar,
þar sem hann ætlar að syngja aríur og íslensk
sönglög, og hann syngur með Guðnýju Guð-
mundsdóttur og Gunnari Kvaran á Björtum
sumarnóttum í Hveragerði. Sitthvað fleira er
Jóhann Friðgeir með á prjónunum, þar á með-
al geisladisk með íslenskum og ítölskum söng-
lögum og aríum. Hann hefur líka verið að
syngja með poppurum, og verið með dagskrá
með Stefáni Hilmarssyni söngvara og Jóhönnu
Vigdísi Arnardóttur leikkonu. „Þetta er virki-
lega skemmtilegt „gigg“. Ég syng aríur, en svo
syngjum við Stebbi saman eitt létt klassískt
dúó, sem er alveg meiri háttar gaman því
Stebbi er svo músíkalskur og fljótur að læra.
Við tókum meira að segja saman Nessun
dorma. Það tók hann einn dag að læra það, og
þá var eins og hann hefði aldrei gert annað.
Það er rosalega gaman að vinna með svona
fólki, sem hefur svona gott tóneyra.“ Jóhann
Friðgeir segir múrana í tónlistinni vera að
lækka, þótt vissulega sé þetta stundum erfitt,
og fólk hafi skoðanir á því hvað klassískur
söngvari eigi að gera og hvað ekki.
Sinfóníuhljómsveit
alls Norðurlands
Að sögn Guðmundar Óla Gunnarssonar fer
starfsemi Sinfóníuhljómsveitar Norðurlands
ört vaxandi. Í dag spilar hljómsveitin ekki að-
eins á Akureyri, þótt hún æfi þar og komi oft-
ast fram þar. Hljómsveitin er þegar í samstarfi
við Dalvík og Húsavík um reglulegt tónleika-
hald, og framundan er einnig samstarf við
Skagfirðinga um tónleika. Hugmyndir eru
uppi um að fara enn víðar en það, en hverjar
þær eru leiðir tíminn einn í ljós.
HÁTÍÐARTÓNLEIKAR KIRKJULISTAVIKU Á AKUREYRI Á MORGUN
Ljósmynd/Finnbogi Marinósson
Samæfing fjögurra kóra fyrir hátíðartónleika Kirkjulistaviku á morgun. Fremst á myndinni er Daníel Þorsteinsson æfingapíanisti kóranna og við stjórnvölinn er Guðmundur Óli Gunnarsson.
MESSA PUCCIN-
IS ER SKEMMTI-
LEGT OG GRÍP-
ANDI VERK
Sinfóníuhljómsveit Norðurlands, Kór Akureyrarkirkju,
Kór Glerárkirkju, Karlakór Akureyrar-Geysir og Sam-
kór Svarfdæla ásamt einsöngvurunum Jóhanni Frið-
geiri Valdimarssyni og Michael Jóni Clarke standa
fyrir Íslandsfrumflutningi á Messu eftir Puccini. BERG-
ÞÓRA JÓNSDÓTTIR ræddi við stjórnandann, Guð-
mund Óla Gunnarsson, og Jóhann Friðgeir.
Guðmundur Óli
Gunnarsson
Jóhann Friðgeir
Valdimarsson
begga@mbl.is