Lesbók Morgunblaðsins - 03.08.2002, Side 15

uðurinn eftir íslenska appelsíninu hverfur eins og
sjónhverfing þegar kynnirinn segir hátt og
snjallt: Pétur Ísland Östlund. Ekki höfðum við áð-
ur heyrt þessa millinafns snillingsins okkar getið,
en kætumst við; þessu biðum við einmitt eftir.
Foringi hópsins, Claes Crona er gamalreyndur
djasspíanisti, og auk hans og íslenska trymbilsins
leikur Hans Backenroth á bassa. Við þykjumst
vel vita að Pétur Östlund sé jafnmikill Svíi og
hann er Íslendingur – en þegar maður er í útlönd-
um, er einhvern veginn svo miklu skemmtilegra
að segja hann íslenskan – enda Svíarnir sjálfir
augljóslega búnir að átta sig á því og farnir að
hafa orð á því þegar þeir kynna hann. Það tekur
nokkur lög að einbeita sér að því að hlusta á þetta
eðaltríó sem tríó – því fyrst um sinn heyrir eyrað
ekkert nema snilldartaktana hjá Pétri á trommu-
settinu. Lagavalið er heldur ekkert að krefjast
neinnar ofurathygli – en þó samt – þetta eru
gamlir kunningjar af bestu gerð, djassstandardar
sem allir þekkja. Tríó Claes Crona er með tvo
unga klarinettuleikara á gestalistanum sínum;
Putte Wickman og Ken Peplowski, báða stór-
góða. Það er gerður góður rómur að leik þessa
hóps – ég hef Svía grunaða um að vera mjög
sólgna í tónlist af þessu tagi, og ekki spillir fag-
mannleg spilamennska.
Chileska söngkonan Claudia Acuña er lofuð
fyrir eina kraftmestu og tignarlegustu söng-
rödd okkar daga. Hún hóf feril sinn í þjóðlaga-
og dægurtónlist í heimaborg sinni, höfuðborg-
inni Santiago. Stóra goðið hennar var Frank
Sinatra, og þegar hún flutti til New York var
hún hvött af öðrum goðum, söngstjörnunum
Ettu Jones og Betty Carter, að snúa sér að
djasstónlist. Á þeim tíma vann Claudia Acuña
enn fyrir sér með barnagæslu og uppvaski. En
stórfengleg rödd hennar heillaði New York búa
eins og landa hennar og í dag nýtur hún virð-
ingar og velgengni. Hún heillar líka hitastokkna
gestina á Skeppshólmi. Þessi rödd er engu lík og
berst um svæðið eins og haförn á flugi; þétt og
fyllt. Meðspilarar hennar, Jason Lindner, Steve
Davis, Reid Anderson og Gene Jackson, gera
lítið meira en að skapa leiksviðið fyrir fyrir
magnaða söngröddina og þeirra hlutur í mús-
íkinni hverfur í skuggann, þótt hann sé óaðfinn-
anlegur; þeir vita augljóslega hver stjarnan er.
Það er ljóst að margir á svæðinu eru búnir að
bíða spenntir eftir genginu sem nú stígur á svið-
ið; þetta eru þeir John Scofield gítarleikari, Joe
Lovano saxófónleikari, Dave Holland bassaleik-
ari og trymbillinn Al Foster. Þetta er enda
heimsfrægt gengi og samanlagt hafa þeir fé-
lagar leikið með stórstirnum á borð við Charlie
Mingus, Herbie Hancock, Chick Corea og
Þrumuhjörð Woody Hermans. Hér er líka tón-
list sem æpir á eyrað, stemmningin á svæðinu er
engu lík og fagnaðarlátum ætlar seint að linna.
Þetta er djass og hann er eitthvað sem gestir á
Skeppshólmi þetta kvöld kunna vel að meta.
Nær að moka fjósið!
Það er sagt um gítarleikarann Ale Möller að
hann sé guðfaðir sænskrar þjóðlagatónlistar.
Eitt er víst að athygli mín á þessum skemmti-
lega tónlistarmanni vaknaði þegar ég eignaðist
plötu þar sem hann spilar með frábæru söng-
konunni og fiðlungnum Lenu Willemark. En
Ale Möller er ólíkindatól þegar að tónlist kemur,
og hann spilar ekki bara þjóðlög, heldur allt sem
honum finnst áhugavert og skemmtilegt. Hér er
hann mættur með aðra söngkonu, Louise Hoff-
sten sem er fræg í Svíþjóð og þótt víðar væri
leitað. Hún á sér fortíð bæði í blús og þjóðlaga-
tónlist, og á prógrammi þeirra hér í kvöld er allt
mögulegt; grúppa Möllers heitir einfaldlega
Heimstónlistargrúppan, og í tónlistinni kennir
margra grasa. Ég varð ekki fyrir vonbrigðum
með Ale Möller og stórkostlegt að sjá og heyra
fyrsta sinn live tónlistarmann sem maður hefur
lengi dáð. Hann er ekki bara snillingur á gít-
arinn, heldur er hann meiri háttar útsetjari, þar
sem öll smáatriði og núansar þjóna fyrst og
fremst tónlistinni. Blús, djass, dægurlög, þjóð-
lög; Louisa Hoffsten er stórkostleg. Hér er til-
finningin boðorð númer eitt, og túlkun hennar á
hverju viðfangsefni af öðru hreint stórbrotin. Í
dag er ég lukkunnar pamfíll, því mér tekst að
króa þau af eftir tónleikana til að spjalla um lífið
og listina. Þær sterku og blæbrigðaríku tilfinn-
ingar sem ég heyrði í rödd Louisu koma ekki á
óvart þegar hún segir mér sögu sína. Hún var
komin vel á veg með feril sinn, búin að leggja
leið sína til Ameríku, þar sem hún söng blús,
þegar hún veiktist af MS. Hún varð mjög veik,
en nýtti krafta sína til að skrifa bók um þá
reynslu, og hvernig það var að ætla sér að
standa upp á ný og syngja fyrir heiminn. Það
var ekki auðvelt. Ale Möller er sprellfjörugur og
skemmtilegur náungi, og byrjar á því að sletta
því á mig á fínni íslensku að mér væri nær að
fara að moka fjósið! Jú, hann var eitt sinn í sveit
á Íslandi, og þegar hann sat undir sátu og spilaði
og söng, var þetta viðkvæðið: Hvað ertu að asn-
ast þetta, þér væri nær að fara að moka fjósið!
En guði sé lof fyrir að Ale Möller skuli ekki vera
að moka fjós á Íslandi; það væri meiri háttar só-
un á hæfileikum. Ég spyr hann hvernig það sé,
hvort honum sé ekkert óviðkomandi í tónlist-
inni. Nei, það virðist ekki vera. Hann er nefn-
inlega staðfastur í þeirri skoðun sinni að tónlist
sé ýmist áhugaverð eða leiðinleg, góð eða vond,
og mest finnst honum gaman að vinna með góð-
um tónlistarmönnum að nýjum verkefnum.
Hann hefur snert á öllum tegundum tónlistar og
er ekkert feiminn við að vinna með fólki úr „ann-
ars konar“ tónlist. Þegar Finnar stofnuðu þjóð-
lagadeild við Síbelíusarakademíuna sína var
þeim í mun að fá til sín mestu snillinga þjóðlaga-
tónlistarinnar. Þeir voru heppnir að ná í Ale
Möller. Þar eyðir hann drjúgum tíma við
kennslu og samspil, og kann því vel. Hann er
ánægður með að geta liðsinnt ungu fólki og
hvatt það til að vera frumlegt í listinni, þótt það
byggi músík sína á þjóðlegum hefðum. En hann
er líka sjálfur á fullu að spila, og hefur meir en
nóg að gera, sífellt leitandi að nýjum og spenn-
andi möguleikum. Mér virðist að á síðustu árum
hafi götutónlistarmönnum í Stokkhólmi fjölgað
til muna, og heyrir maður oftar en ekki þjóðlega
tónlist úr ýmsum heimshornum. Ég spyr Ale
Möller hvort þetta sé rétt hjá mér, og hann
jánkar því. Þeir koma margir frá Austur-Evr-
ópu, sérstaklega Rússlandi. Hann segir marga
þessa tónlistarmenn greinilega hámenntaða og
mjög færa. Hann rifjar upp þá daga þegar hann
sjálfur spilaði fyrir hattinn sinn á götum Par-
ísar, og eftir þá reynslu segist hann ævinlega
gauka peningum að þeim sem spila á götum úti.
Tríó Volga selur babúskur
Við kveðjum Louisu Hoffsten og Ale Möller
og kveðjum senn Skeppshólm líka. Richard
Bona söngvari og hljóðfæraleikari frá Kamerún
syngur rámri röddu sem fjarar út eftir því sem
við mæðgur færumst nær miðborginni, þar sem
við tökum strætó heim í Villa Bergshyddan. Það
er komið kvöld og við göngum í rökkrinu eftir
skemmtilegu götunum í Gamla Stan. Þar á
horni hljómar allt annars konar tónlist. Klassík í
útsetningum fyrir fiðlu, selló og gítar, og hljóð-
færaleikararnir einstaklega góðir. Það hópast
líka að, ferðamenn og farfuglar – allir stoppa –
enginn má missa af Svaninum úr Karnivali dýr-
anna, Vókalísu Rakhmaninovs, Söng bátsmann-
anna á Volgu, Kalinku og þessum ljúfu smálög-
um sem hljóma svo einkennilega í þessu
umhverfi. Fyrir framan hópinn er gítarkassinn
opinn, og við mæðgur förum að dæmi Ale Möll-
ers og gefum þeim þá smáaura sem eru á lausu í
vasanum. Þetta er auðvitað Tríó Volga; þau eru
rússnesk, hámenntuð og fátæk. Til búdrýginda
selja þau líka sjöl og babúskur, en einnig heima-
gerðan geisladisk með leik sínum.
Það er ennþá heitt úti og ilmur af brenndum
möndlum í bakpokanum. Tónlist hvert sem farið
er, djass, ópera, klassík, dægurlög og þjóðlög;
mikið af góðri tónlist, lítið af vondri. Þetta var
góð vika í borginni sem Birgir Jarl nefndi
Stokkhólm í bréfi sínu fyrir réttum 750 árum.
En hverjum var hann að skrifa?
Morgunblaðið/Bergþóra
Ale Möller, löngu hættur að moka fjós.Stórkostleg Lucia, Tua Åberg í hlutverki sínu.
Settlegt og fallegt í Töfraflautunni í Hallarleikhúsinu á Drottningarhólmi.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 3. ÁGÚST 2002 15
MYNDLIST
Árnastofnun: Handritasýning opin
mán. til lau. kl. 11-16. Til 25.8.
Galleri@hlemmur.is: Elin Wikström
gjörningalistamaður. Til 18.8.
Gallerí Skuggi: Tinna Kvaran, Magn-
ús Helgason, Þuríður Helga Krist-
jánsdóttir, Ditta (Arnþrúður Dags-
dóttir) og Steinþór Carl Karlsson. Til
17.8.
Grafarvogskirkja: Björg Þorsteins-
dóttir. Til 18.8.
Hafnarborg: Sverrissalur: Samsýn-
ing grafíklistamanna. Aðalsalur:
Maria Elisabeth Prigge. Til 12.8.
Hallgrímskirkja: Húbert Nói. Til
29.8.
Hús málaranna, Eiðistorgi: Einar
Hákonarson. Til 1.9.
i8, Klapparstíg 33: Sabine Funke,
Ragna Róbertsdóttir og Beate Ter-
floth. Til 17.8. Undir stiganum: Birta
Guðjónsdóttir. Til 10.8.
Listasafn Akureyrar: Nútímalist frá
arabaheiminum. Til 8.9.
Listasafn ASÍ: Sigrún Ó. Einarsdótt-
ir og Søren S. Larsen glerverk. Ólöf
Einarsdóttir textílverk.Til 25.8.
Listasafn Borgarness: Sigríður Val-
dís Finnbogadóttir. Til 14.8.
Listasafn Einars Jónssonar: Opið alla
daga kl. 14-18, nema mánudaga.
Listasafn Rvíkur - Ásmundarsafn:
Listin meðal fólksins.Til 31. des.
Listasafn Reykjavíkur - Hafnarhús:
Íslensk samtímalist. Til 11.8.
Listasafn Sigurjóns Ólafssonar: Hin
hreinu form. Til 1.9.
Listhús Ófeigs, Skólavörðustíg: Kíkó
Korriró. Til 7.8.
Ljósmyndasafn Reykjavíkur: Blaða-
ljósmyndir. Til 1.9.
Mokkakaffi: Marý. Til 14.8.
Norræna húsið: Siri Derkert. Til
11.8.
Safnahús Borgarfjarðar: Skógasýn-
ing, myndlist og handverk. Til 1.9.
Safnasafnið, Svalbarðsströnd: Átta
sýningar á alþýðulist. Til 15.9.
Sjóminjasafn Íslands, Hafnarfirði:
Smíðisgripir eftir íslenska hand-
verksmenn. Til 12.8.
Skaftfell, Seyðisfirði: Peter Frie og
Georg Guðni. Til 10.8.
Skálholtsskóli: Benedikt Gunnarsson.
Til 1.9.
Slunkaríki, Ísafirði: Samsýning sjö
listamanna. Til 25.8.
Þjóðarbókhlaða: Yfirlitssýning á
verkum Halldórs Laxness. Til 31.
des.
Þjóðmenningarhúsið: Landnám og
Vínlandsferðir.
Upplýsingamiðstöð myndlistar:
www.umm.is undir Fréttir.
TÓNLIST
Laugardagur
Hallgrímskirkja: Guðmundur Sig-
urðsson organisti. Kl. 12.
Reykholtskirkja, Borgarfirði: Mar-
teinn H. Friðriksson organisti. Kl. 16.
Reykjahlíðarkirkja, Mývatnssveit:
Tríó Andrésar Þórs Gunnlaugssonar.
Kl. 21.
Skálholtskirkja: Sumartónleikar í
Skálholti. Kl. 15, kl. 17 kl. 21.
Sunnudagur
Akureyrarkirkja: Susan Landale,
orgel. Kl. 17.
Hallgrímskirkja: Guðmundur Sig-
urðsson organisti. Kl. 20.
Skálholtskirkja: Sumartónleikar í
Skálholti. Kl. 15.
Mánudagur
Skálholtskirkja: Sumartónleikar í
Skálholti. Kl. 15.
Þriðjudagur
Listasafn Sigurjóns Ólafssonar:
Hulda Björk Garðarsdóttir sópran og
Sigríður Aðalsteinsdóttir mezzosópr-
an. Kl. 20:30.
Föstudagur
Félagsheimilið Kirkjuhvoll, Kirkju-
bæjarklaustri: Kammertónleikar á
Kirkjubæjarklaustri. Kl. 21.
LEIKLIST
Kaffileikhúsið: Ferðaleikhúsið Light
Nights, lau., sun., fös.
Upplýsingar um listviðburði sem ósk-
að er eftir að birtar verði í þessum
dálki verða að hafa borist bréflega
eða í tölvupósti fyrir kl. 16 á mið-
vikudögum merktar: Morgunblaðið,
menning/listir, Kringlunni 1, 103
Rvík. Myndsendir: 5691222. Netfang:
menning@mbl.is.
MENNING
LISTIR
N Æ S T U V I K U
giftast og sjálfa sig á eftir var söngur hennar
magnaður. Dúó þeirra tveggja voru líka frá-
bær. Per Håkan Precht var í hlutverki Edg-
ardos og söng það ákaflega vel. Það var ein-
hver heillandi hrár grófleiki í
uppsetningunni. Allt var svo taumlaust; –
ástin, hatrið, hefndin, og jafnvel kynlífið.
Þarna voru hlutirnir ekki bara gefnir til
kynna undir rós, – heldur var ástardúett
þeirra Edgardos og Luciu áþreifanlega hold-
legur og erótískur. Blóðið var jafn taumlaust
og rann í stríðum straumum þegar Lucia
myrti eiginmann sinn. Þegar hún hóf að
skaða sjálfa sig með hnífnum áður en hún
stakk sig á hol, var manni satt að segja orðið
um og ó; – þetta var ótrúlega áhrifamikið.
Það var Michael Bartosch sem stjórnaði
hljómsveitinni sem var frábær þótt fámenn
væri og flautuleikur Magnusar Irving með
Luciu þegar hún er við það að sturlast var
áhrifamikill. Þetta var kraftmikil og kjarn-
góð sýning þar sem til var tjaldað úrvals-
söngvurum. Kasper Holen var höfundur
þessarar bráðgóðu uppsetningar verksins.
FIDECEN