Lesbók Morgunblaðsins - 31.08.2002, Blaðsíða 8

8 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 31. ÁGÚST 2002
N
ÝLISTASAFNIÐ er sjálfs-
eignarstofnun sem rekin
er af myndlistarmönnum.
Safnið var stofnað 1978 og
var frá 1979 til húsa í sama
húsnæðinu, á Vatnsstíg 3b,
fram undir síðustu áramót.
En nú er safnið flutt í nýtt
húsnæði og í þann mund að hefja fulla starfsemi í
tveimur nýjum sýningarsölum. Í nýrri stjórn
sitja Ásmundur Ásmundsson, formaður, Gabrí-
ela Friðriksdóttir, Ragnar Kjartansson, Sirra
Sigrún Sigurðardóttir og Anna Hallin en vara-
menn eru Elsa D. Gísladóttir, Magnús Sigurð-
arson og Helgi Hjaltalín, sem öll eru myndlist-
armenn. Geir Svansson bókmenntafræðingur
hefur verið ráðinn framkvæmdastjóri safnsins.
Blaðamaður ræddi við þau Ásmund og Gabrí-
elu um flutninga í nýtt húsnæði og stefnumörkun
nýrrar stjórnar.
Tengsl við útlönd
Ný stjórn situr nú við stjórnvölinn í Nýló og
ráðinn hefur verið nýr
framkvæmdastjóri. Má vænta mikilla breyt-
inga á starfseminni eða listrænnar stefnubreyt-
ingar í kjölfarið? Hvernig skilgreinið þið til dæm-
is safnið og markmið þess? Hefur orðið einhver
breyting þar á frá fyrri tíð?
„Listsamfélagið á Íslandi hefur eðlilega mikil
áhrif á innri og ytri gerð safnsins. Sýningarað-
staða hér á landi hefur löngum verið mun lakari
en víðast hvar annars staðar á Vesturlöndum. En
með tilkomu einkarekinna sýningarsala og
stærri safna hefur listsamfélagið gerbreyst og
Nýlistasafnið hefur þróast samkvæmt þessum
breytingum. Sem dæmi má nefna að fyrir nokkr-
um árum var safnið rekið sem sýningaraðstaða
fyrir félagsmenn og salirnir leigðir út en nú er
listamönnum boðið að sýna verk sín sér að kostn-
aðarlausu.
Það má líka teljast til breytinga að einkageir-
inn tengist starfseminni meira en áður. Nýlista-
safnið á t.d. í samstarfi við Menningarsjóð Ís-
landsbanka. Undanfarið hafa staðið yfir sýningar
úr safneign Nýlistasafnsins í útibúum bankans
og frekari verkefni eru í undirbúningi. Þetta
samstarf er mikilvægt fyrir safnið og við væntum
mikils af því á næstu misserum.
Þótt ýmsar jákvæðar breytingar hafi átt sér
stað hefur Ísland samt dregist aftur úr í mynd-
listinni. Landfræðilegri einangrun er þar sjálf-
sagt um að kenna og svo vöntun á tengiliðum við
hinn alþjóðlega listheim. Þetta ástand hefur orðið
til þess að hlutverk Nýlistasafnsins sem tengilið-
ur við sýningarstjóra, listamenn, gallerí og söfn
erlendis hefur stækkað með hverju árinu og er
það sameiginlegt álit allra nýju stjórnarmeðlim-
anna að hlutverk safnsins sem tengiliður við list-
heiminn sé afar mikilvægt og að því hlutverki
beri að sinna af festu. Það þarf að leggja vinnu í
að mynda sambönd, og ekki síður í að rækta þau.
Það þekkja myndlistarmenn sem hafa numið er-
lendis; tengslin sem þeir ná að mynda vilja rofna
þegar heim er komið. Fjarlægðinni er auðvitað
um að kenna en jafnframt skilningsleysi hérlend-
is á mikilvægi þessara tengsla. Það er deginum
ljósara að samræður og samgöngur við hinn
stóra listheim eru myndlistinni alger nauðsyn, án
þeirra einangrast hún og mannauðurinn fer for-
görðum. Í stefnu nýju stjórnarinnar er því lögð
rík áhersla á að bæta þessi samskipti með því að
bjóða erlendum listamönnum að sýna í safninu.
Safnið á líka að vera vettvangur fyrir heimsóknir
sýningarstjóra og á að stuðla að því að koma á
virkum samböndum við gallerí og söfn erlendis
með það fyrir augum að kynna íslenska myndlist-
armenn, tengja þá listheiminum og bjóða íslensk-
um listáhugamönnum upp á alþjóðlegar sýning-
ar.“
Býður upp á einbeittari starfsemi
Má ef til vill lesa einhverja táknræna merkingu
í flutning safnsins úr bakhúsinu á Vatnsstíg í
framhúsið? Eru auknir möguleikar fólgnir í nýja
húsnæðinu?
„Nýju fólki fylgja alltaf nýjar hugmyndir, og í
þessu tilviki einnig nýtt húsnæði. Núverandi
stjórn er bjartsýn á framtíðina og vinnur af kappi
að því að skipuleggja starfsemina þannig að úr
ÍSLAND HEFUR DREGIST
AFTUR ÚR Í MYNDLISTINNI
Segja má að það séu tímamót hjá Nýlistasafninu en ný stjórn hefur nú sest þar að
völdum og safnið er flutt í nýtt húsnæði, úr bakhúsinu við Vatnsstíg 3 í framhúsið á
sama stað. ÞRÖSTUR HELGASON ræddi við Ásmund Ásmundsson, formann stjórn-
arinnar, og Gabríelu Friðriksdóttur stjórnarmann um nýjar áherslur, en safnið mun
einbeita sér meir að því að tengja íslenska myndlist við útlönd en hingað til.
T
ÓLF ungir myndlistarmenn úr ýms-
um áttum eiga verk á sýningunni
Grasrót 2002 sem opnuð verður í
Nýlistasafninu í dag. Grasrótar-
sýningar hafa nú verið haldnar
þrjú ár í röð í safninu en þær eru
sérstaklega ætlaðar ungum mynd-
listarmönnum til að kynna verk sín
og gefa þar með nasasjón af hugmyndum upp-
rennandi kynslóðar í íslenskum myndlistar-
heimi.
Sýningarstjóri Grasrótar 2002 er Dorothée
Kirch, en hún útskrifaðist úr skúlptúrdeild
Listaháskóla Íslands árið 2001 og hefur einbeitt
sér að sýningarstjórn að námi loknu fremur en
sköpun myndlistar í eiginlegri merkingu. „Ég
ákvað að leggja það fyrir mig að vinna að skipu-
lagningu og stjórn myndlistarsýninga þegar ég
var á lokaárinu í Listaháskólanum og vann ég
m.a. lokaverkefni tengt því. Þar stjórnaði ég
nokkurs konar sýningu þeirra sem stóðu að sýn-
ingarvettvangnum Gula húsinu á sínum tíma.
Hugmyndin var sú að fanga þá orku og þann
anda sem einkenndi hópinn en færa hann yfir á
annan vettvang. Ég hef ákveðið að nýta námið
sem ég á að baki í myndlist á þennan hátt,“ segir
Dorothée, en hún hóf að námi loknu störf hjá i8
galleríi við Klapparstíg. Aðspurð hvernig sýn-
ingarstjórnarverkefnið Grasrót 2002 kom upp í
hendur hennar segir Dorothée að aðilar í stjórn
Nýlistasafnins hafi m.a. séð útskriftarverkefni
hennar og vitað hvað hún var að fara. „Ósk Vil-
hjálmsdóttir, sem þá var í stjórn Nýlistasafns-
ins, bauð mér að taka þetta verkefni að mér en
þau vildu gjarnan leyfa ungum sýningarstjóra
að spreyta sig á því að sjá um skipulagningu sýn-
ingarinnar.“
Dorothée er á því að mikilvægt sé að nálgast
sýningarverkefni á borð við þetta af opnum
huga, en láta um leið ákveðna innsýn ráða valinu
á þeim sem á endanum skapa sýninguna. „Mér
fannst mikilvægt að valið á sýnendum einskorð-
aðist ekki við það umhverfi sem ég þekki og aug-
lýsti því eftir þátttakendum.
Fólk sendi þannig inn umsóknir með upplýs-
ingum um sig og valdi ég saman hópinn út frá
því. Með því að skoða það sem hver og einn hafði
verið að gera valdi ég smám saman hóp sem mér
fannst mynda ákveðna heild, en afmarkaðist þó
ekki af tiltekinni stefnu eða vinnuaðferð. Ég
hafði þó ákveðna þætti að leiðarljósi og má segja
að allir þessir myndlistarmenn hafi verið að
vinna á mjög persónulegum nótum, og höfða
verk þeirra fremur tilfinningalega eða skynrænt
til áhorfandans en á skýran hugmyndalegan og
pólitískan hátt. Ég heillast af myndlist sem mað-
ur stendur frammi fyrir og hugsar: „Vá!“, án
þess þó að geta orðað það skýrt hvað er svona
stórkostlegt við það.“
Farið lengra með myndbandslistina
Sýningin Grasrót 2002 hefur verið sett upp í
tveimur sýningarsölum á annarri og þriðju hæð í
nýju húsnæði Nýlistasafnsins á Vatnsstíg 3 en
safnið verður nú opnað á ný eftir endurbætur og
stækkun á sýningarrýminu í sumar.
Myndlistarmennirnir tólf sem þar sýna eru
Ásdís Sif Gunnarsdóttir, Guðni Gunnarsson,
Gunnhildur Hauksdóttir, Halla Kristín Einars-
dóttir, Helgi Þórsson, Ingibjörg Magnadóttir,
Magnús Logi Kristinsson, Margrét O. Leopolds-
dóttir, Markús Þór Andrésson, Páll Banine,
Ragnar Kjartansson og Sirra Sigrún Sigurðar-
dóttir.
„Þetta eru allt ungir myndlistarmenn sem
hafa lokið námi í Listaháskóla Íslands eða er-
lendum listaháskólum. Mér fannst það mjög
mikilvægt að fá ekki aðeins fólk úr Reykjavík-
ursenunni, heldur einnig einhverja sem eru að
vinna úti. Þetta eru líka myndlistarmenn úr fjöl-
tæknideild, málaradeild og textíldeild og vinna
þau öll í mjög fjölbreyttum miðlum. En þrátt
fyrir að sýningarstefnan hafi verið opin og allir
haft frjálsar hendur með efnistök virðist hér
hafa orðið til sýning sem hefur ákveðin einkenni.
T.d. vinna flestir á einhvern hátt með mynd-
bandslist, en þó í mjög víðu samhengi. “
Dorothée segir athyglisvert, þegar litið er
myndbandslistar almennt, hversu frjó og mis-
munandi notkun á henni birtist í verkum lista-
mannanna á Grasrótarsýningunni. „Mynd-
bandslist hefur verið mjög áberandi á síðustu
áratugum og eru margir farnir að tala um að hún
sé orðin „þreytt“, hún sé ópersónuleg og end-
urtekningasöm. Mér finnst ekki hægt að líta á
myndbandslistina á þennan hátt, því hér er fyrst
og fremst um að ræða miðil eða aðferð sem lista-
menn geta auðvitað nýtt sér á óteljandi vegu, og
er ekki síst mikilvæg þegar miðla á hreyfingu.
Allir þeir sem nota vídeólist á sýningunni hafa
byggt sína persónulegu umgjörð í kringum sjálft
myndbandið, og fara þannig lengra með þennan
miðil. En almennt einkennist vinna þessara
myndlistarmanna af ótrúlegum krafti og vilja til
að framkvæma hlutina,“ segir Dorothée.
Verkið og sýningargesturinn
Sem dæmi um hin fjölbreytilegu verk sem er
að finna á Grasrótarsýningunni nefnir Dorothée
verk Gunnhildar Hauksdóttur sem skapað er í
HIÐ PERSÓNULEG
Sýningin Grasrót 2002 er þriðja sýningin á
vegum Nýlistasafnsins sem ber þetta heiti. Með þessu
árlega verkefni vill safnið minna á það hlutverk sem
Nýlistasafnið var stofnað um, að hlúa að og veita
grasrótinni í íslenskri myndlist athygli. HEIÐA
JÓHANNSDÓTTIR ræddi við sýningarstjórann
Dorothée Kirch um grasrótina í ár.
Nokkrir sýnenda: (f.v.) Sirra Sigrún Sigurðardóttir, Gunnhildur Hauksdóttir, Páll Banine, Ingibjör