Pressan - 24.05.1990, Blaðsíða 8

Pressan - 24.05.1990, Blaðsíða 8
8 Fimmtudagur 24. maí 1990 PRESSAN VIKUBLAÐ Á FIMMTUDÖGUM Útgefandi: Blað hf. Kranikva»mdasljóri: Hákon Hákonarson Ritstjórar: lónína Leósdóttir Omar Kriórlksson Blaóamenn: Anna Kristine Maj>núsdóttir Björi> Kva Krlendsdóttir Kriórik Þór (iuómundsson Ljósmyndari: Kinar Olason Utlit: Anna Th. Rögnvaldsdóttir Próíarkalestur: Sii>ríöur H. (iunnarsdóttir Aiii>lýsingastjóri: Hinrik Gunnar Hilmarsson Ritstjórn og skrifstofur: Ármúla 36, simi: 68 18 66. Auglýsingasimi: 68 18 66. Áskrift og dreifing: Ármúla 36, simi 68 18 66. Setning og umbrot: Leturval sf. Prentun: Blaöaprent hf. Áskriftargjald 500 kr. á mánuói. Áskriftargjald: Pressan og Alþýðublaðiö: 1000 kr. á mánuði. Verð í lausasölu: 150 kr. eintakiö. DÝRMÆT RÉTTINDI - EKKI NÁTTÚRULÖGMÁL Kosningaréttur er ekki sjátfsagður hlutur. Enn búa fjölmarg- ar þjóðir við þær aðstæður að fá ekki að kjósa og hafa þannig áhrif á gang mála i samfélaginu. Annars staðar boða stjórnvöld eða einræðisherrar til kosninga, en hafa rangt við svo almenn- ingur er í raun hafður að fíflum. Einnig eru dæmi um þjóðfé- lög, þar sem einungis karlar hafa kosningarétt. Eða þá bara fólk af ákveðnum litarhætti. Og sums staðar er kosningaréttur tengdur veraldlegum eignum. Þeir, sem búa við slíkt óréttlæti, líta öfundaraugum til landa eins og íslands. Landa, sem kenna sig við lýðræði í stjórnarháttum. Það er reyndar ekki svo ýkja langt langt síðan kosningarétt- ur var ekki heldur sjálfsagður hér á Islandi. Lengi vel höfðu einungis eignamenn rétt til að hafa áhrif á gang mála og það leið drjúgur tími frá því allir karlmenn fengu kosningarétt þar til konum var veittur hann líka. Og það gekk sannarlega ekki átakalaust fyrir sig. Það þurfti að berjast af hörku fyrir þessum réttindum. Núna er hins vegar svo komið að mörgum finnst lítið til kosn- ingaréttarins koma. Hann er álitinn sjálfsagður hlutur. Nánast eins og náttúrulögmál. Mörgum finnst þeir ekkert hafa við þennan rétt að gera. í kosningum er ávallt ákveðinn fjöldi, sem ekki nennir aö nýta sér hann, heldur situr bara heima og lætur aðra um að kjósa. Sumum finnst þeirra litla atkvæði engu máli skipta. Aðrir eru sannfærðir um að það sé „sami rassinn undir þeim öllum", eins og sagt er, og það breyti engu hver sé við stjórnvölinn. Þetta fólk leikur hins vegar hættulegan leik. Það afsalar sér réttind- um, sem forfeður þess börðust hatrammlega fyrir og aðrar þjóðir þrá. Þeir, sem ekki kjósa, leggja líf sitt í hendur annarra, án þess að reyna að hafa minnstu áhrif á hverjum verður treyst fyrir þvi fjöreggi. Það er átakanlegt til þess að hugsa að áhugaleysi fólks um eigin velferð geti verið slíkt. Því hvert einasta atkvæði skiptir máli. Það er jafnvel skárra að mæta á kjörstað og skila auðu en að sitja heima. Auður seðill er a.m.k. ákveðin yfirlýs- ing. bankabro* Þunkabrot skrifa: Bolli Héðinsson, efna- liagsrádgjafi forsœlisráöherra, Einar Karl Haraldsson, rilstjóri Nordisk Kontakl, Jón Ormur Halldórsson sljórnmálafrœdingur og Lára V. Júlíusdóttir, framkuœmdastjóri Alþýdusambands íslands. Vaxandi ójöfnuöur í Evrópu „Eftir hrun kommúnismans í Austur-Evr- ópu mó gera róð fyrir að nýjar hagstjórn- araðferðir breiði þar út atvinnuleysi og ójöfnuðr" Sjónvarpið sýnir BBC- myndina GÖNGUNA, sem fjallar um ímyndaða hungur- göngu frá Súdan til Spánar- stranda. í stað þess að bíða hungurdauðans á þurrka- svæðum í Súdan fer fólk þús- undum saman áieiðis til Evr- ópu. „Horfið á okkur deyja, eða leyfið okkur að deila alls- nægtunum með ykkur," segir leiðtogi göngunnar. Þessi myndræna álösun veldur hugaræsingi um heim allan. Og þegar 250 þúsund blökku- menn stíga á evrópska grund bíða öryggissveitir EB eftir þeim með brugðna byssu- stingi. Eftir hrun kommúnismans í Austur-Evrópu má gera ráð fyrir að nýjar hagstjórnarað- ferðir breiði þar út atvinnu- leysi og ójöfnuð. Frelsið und- an flokkseinræði og harð- sfjórn mun reynast mörgum dýrkeypt. Og með auknu frjálsræði er ekki ólíklegt að straumur fólks, sem flýr slæman efnahag og banvænt umhverfi til velsældarríkja Vestur-Evrópu, verði stríður. Enginn veit hvernig tekið verður á móti þessu flótta- fólki. Kannski með öryggis- sveitum? Eins og við eigum ekki við nóg vandamál að stríða i Vestur-Evrópu. Innan Evr- ópubandalagsríkjanna eru 15% íbúa, þ.e.a.s. um 50 millj- ónir, talin til fátækra. (Sam- kvæmt EB-stöðlum er sá tal- inn fátækur sem ber úr být- um minna en helming meðal- tekna i heimalandi sínu.) I Brussel eru 22% íbúa undir fátækarmörkunum, í Madrid lifir ein milljón manna á minna en 12.000 krónum ís- lenskum á mánuði og í París lifa 2,5 milljónir manna á minna en 20.000 krónum á mánuði. Atvinnuleysi er hlut- skipti 15 milljóna manna, þ.e.a.s. 10% allra vinnufærra innan EB. í bandalagsríkjun- um eru 15 milljónir manna ólæsar. -o-o-o- Borgir Vestur-Evrópu eru talandi dæmi um vaxandi ójöfnuð og öngþveiti. Loft- mengunin er hræðileg, um- ferðin öll í hnút, og innan um lúxusliðið í miðborgunum liggur útjgöngufólkið. Venju- legt launafólk er hrakið úr borgarkjörnunum með upp- sprengdu verði á húseignum og þjónustu. Og aumingja borgarstjórnirnar fá ekki við neitt ráðið og eru sífellt á eftir með að fullnægja breyttum þörfum. Frjálshyggjan hefur unnið lokasigur á félagshyggjunni, þar með er sagan öll, sagði Fukuyamas í umtalaðri rit- gerð. Vinstrimenn hafa ekk- ert pólitískt markmið lengur, og hægrimenn eiga ekki lengur við neinn andstæðing að stríða, segir franskt tímarit í grein um þjóðfélagsbreyt- ingar í Evrópu. Allar ríkis- stjórnir innan EB hafa gefist upp við að reka jöfnunar- stefnu. Franskir kratar reyndu en sneru við blaðinu 1985. Jöfnuður er ekki leng- ur á pólitiskri dagskrá, og varla er hægt að segja að ríki með vinstri stjórn reki meiri jöfnunarstefnu en þar sem hægri stjórnir ráða. Vandinn felst heldur ekki í því að vís- vitandi sé verið að minnka út- gjöld til félagsmála. Þau auk- ast frekar en hitt, en fara að mestum hluta til sjúkra- og öldrunarþjónustu, en ekki til beinnar kjarajöfnunar. At- vinnuleysið er mesti bölvald- urinn, og það bitnar fyrst og fremst á þeim sem standa höllum fæti, konum, ungu fólki og menntunarsnauðum sem búa á kreppusvæðum. -o-o-o- Aburðirnir í Austur-Evrópu hafa sett miðstýrðan áætlun- arbúskap í skammarkrókinn. Þjóðfélagsverkfræði af því tagi sem stunduð var við upp- byggingu velferðarríkja Vest- urlanda hefur líka sett niður. Meðan þarfirnar voru tiltölu- lega einfaldar og sameigin- legar þorra manna dugðu stóru og almennu trygginga-, húsbyggingar- og heilbrigðis- kerfin vel. Nú þykja þau dýr, svifasein og skrifræðisleg. Skynsemis- og framfaratrú velferðarsamfélaganna er á undanhaldi vegna þess að ókostir og orkusóun neyslu- þjóðfélagsins verða æ ljósari. Stjórnmálamenn treysta sér ekki lengur til þess að skipu- leggja hagvöxt með opinber- um aðgerðum. Framboðið á markaðinum er látið um að grisja í efnahagslífinu svo að vaxtarbroddar atvinnulífsins fái áburð og Ijós og aðra virkt til þess að skapa fjölskrúð og auð. Það er veðjað á að með auknum efnahagssamruna komi vaxandi hagvöxtur sem geri þorra manna ánægðan með hlutskipti sitt, og afgang- inn a.m.k. viðráðanlegan. Þjóðfélag fyrir tvo þriðju hluta þjóðarinnar, eins og Peter Glotz talaði um. er ekki langt undan. Tunnuþjóðfélag- ið hefur það líka verið kallaö. Nema náttúrlega — nema að hin sigrandi hugmynda- stefna lidins áratugar, frjáls- hyggjan, hafi unniö Pyrrhus- arsigur. Að sigur hennar snú- ist upp í ósigur þegar augu hinna síngjörnu og ráöandi millistétta opnast fyrir því að þjóðfélag frjálshyggjunnar stenst ekki mannúöarkröfur* fremur en kommúnískt ein- ræöi. Þá gæti jafnaðarstefnan átt leikinn á nýbyrjuðum ára- tug. h|n pressan „Það er kannski réttast að láta Arafat sjálfan svara þessari spurningu." — Steingrímur Hermannsson for- sætisráðherra í samtali við DV um það hvort íslendingar geti öðrum þjóðum fremur haft jákvæð áhrif á gang mála í löndunum fyrir botni Miðjarðarhafs. „Við erum engir sérsinnar í flokknum." — Sigurjón Pétursson borgarfulltrúi í yfirheyrslu hjá DV (um sig og Guð- rúnu Ágústsdóttur). „Námsdvöl við Tjarnarskóla kostar nú um 12.000 krónur á mánuði. Margir spyrja hvort í skólanum séu einvörðungu börn velstæðra foreldra. Að- spurðar sögðu þær að svo væri alls ekki." — Úr viðtali í Morgunblaöinu við Margréti Theódórsdóttur og Maríu Solveigu Héðinsdóttur, skólastýrur Tjarnaskóla. „Sovétríkin eru dauð." Fyrirsögn á leiðara Jónasar Krist- jánssonar í DV. ,,Stadreyndin er nefnilega sú aö þótt menn hafi fœöi, klœöi og húsnœöi, þ.e. þótt öllum frum- þörfum þeirra sé sinnt, þá beita menn ofbeldi, fremja sjálfs- morö og klikkast, án þess aö þaö sé hœgt aö rekja þaö til neinnar líkamlegrar orsakar:“ — Úr grein eftir Kjartan Jónsson, þátttakanda i Grænu framboði. DV. „Ólafur Ragnar er ekkert barn i pólitík." — Úr leiðara Ellerts Schram í DV. „Eg skora á þig aö sleppa sviðakjömmum einn dag og fara á austurlenskan matsölu- staö, fá þér pekingönd og tala viö fólkið." — Úr lesendabréfi í DV. Vitnað í les- endabréf Heimis Helgasonar. „Heimir ætti aö fara i greindar- próf." — Úr oðru lesendabréfi í DV. Vitnaö i sama Heimi. „Mér þykir ekki óliklegt að ef þetta kæmi upp núna eftir þess- ar kesningar, að þá verði næsti borgarstjóri Reykjavikur kona. — Ólina Þorvarðardóttir frambjóðandi i yfirheyrslu hjá DV. ÍM „Ef viö viljum hafa líf, annaö en drukkiö fólk um helgar, þá verðum viö aö gera eitthvað til að fólk búi i miðbænum." — Áshildur Jónsdóttir i yfirheyrslu hjá DV. I \J ' /1°^ náj ^ í * «*V á\ jtfí ^„Fréttamanninum sem var aö . f) i*c--^~^\"semja fréttina var svo mikiö i 5 ví\mun aö fá alit Ólafs Ragnars \ ,i 11) Grímssonar fjármálaráðherra, aö hún hreinlega hljóp á eftir honum hálfa leiö niöur í bæ frá tröppum Stjórnarráösins, til að pína nú einhver ummæli eöa dóma um framboðið út úr ráöherranum." — Úr lesendabréfi i DV. * Ö"- |Ni:ífhö' „Ég geri ekki kröfu til þess að frú Ragnheiður sé alltaf sam- mála mér um umferöarmál." — Haraldur Blöndal lögfræðingur i grein i Morgunblaðinu. „Mér er gjörsamlega hulið hvaðan frú Ragnheiöur hefur fengiö þessa vitleysu í kollinn sinn." — Úr grein Haralds Blöndal i Morg- unblaðinu.

x

Pressan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Pressan
https://timarit.is/publication/298

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.