Pressan - 09.05.1991, Blaðsíða 14

14
FIMMTUDAGUR PRESSAN 9. MAl' 1991
FJOLMIÐLAR
Lítil blöd í litlum heimi
PRESSAN
Útgefandi:
Blað hf.
Framkvæmdastjóri:
Hákon Hákonarson
Ritstjórar:
Gunnar Smári Egilsson,
Kristján Þorvaldsson.
Auglýsingastjóri:
Hinrik Gunnar Hilmarsson.
Rltstjórn, skriístoíur og
auglýsingar: Hveríisgötu 8-10, sími
62 13 13. Faxnúmer: 62 70 19.
Eftir lokun sldptlborös:
Ritstjórn 621391, dreifing 621395,
tæknideild 620055.
Áskriftargjald 550 kr. á mánuöi.
Verö í lausasölu 170 kr. eintakiö.
Fleiri Ólar en
Óli P.
Alltaf annað slagið fær
maður að heyra að íslensk
blöð og íslenskir fjölmiðlar
séu hálf hallærislegir. Þeir
eru fullir af fréttum af
ómerkilegum atburðum.
Næstum því-verkfall og næst-
um því-drukknun eru borin
fram eins og stórfrétt. Og síð-
an þessar endalausu fréttir af
vaxtaþróun, hugsanlegum
sölusamningnum á ull og söl-
um á bátshornum á milli
landshluta. Til hliðar við
fréttirnar eru síðan viðtöl við
fólk sem ekkert hefur komið
fyrir um dagana. Það er jafn-
vel efni í fyrirsögn ef viðmæl-
andi hefur þurft að fara inn í
illa þokkað hverfi í stórborg.
Og síðan afrekin í útlöndum.
Eflaust eru einhverjir til að
segja að þetta sé eitt af fjöl-
mörgum einkennum á sam-
ansúrraðri minnimáttar-
kennd og mikilmennsku-
brjálæði Islendinga. Vegna
minnimáttarkenndar sinnar
vilja þeir bera dag-
blaða-ómyndirnar hér heima
saman við heimsblöðin. Það
er náttúrlega út úr kú. Að
sjálfsögðu er hægt að gera
miklar kröfur til íslenskra
blaða, en það er ekki hægt að
gera þær kröfur til íslensks
samfélags að það skaffi enda-
lausar stórfréttir eða enda-
laust af stórmerkum mönn-
um að ræða við.
Nokkur blöð sem gefin eru
út erlendis eru hálft í hvoru
miðuð við heimsmarkað,
jafnhliða því sem þau eru gef-
in út fyrir heimamarkað.
Þessi blöð eru því meðal ann-
ars ætluð fyrir þá sem vilja
ekki hrærast í smáum samfé-
lögum. Fólk sem vill að heim-
urinn sé lítill og lætur það
koma sér við sem gerist hin-
um megin á hnettinum.
En eins og einhver gáfu-
maðurinn sagði þá getur það
reynst ofsaiega leiðinlegt að
lifa í fithjm heimi, öfugt við
það sem margur ætlar.
Gunnar Smári Egilsson
PRESSAN greinir í dag frá
embættisfærslum Svavars Gests-
sonar síðustu dagana sem hann
var menntamálaráðherra. Þá
notaði hann tækifærið og lét lög-
fræðistofu fyrrum aðstoðar-
manns síns og þar sem tengda-
sonurinn vinnur fá feitan bita;
innheimtu fyrir Lánasjóðs ís-
lenskra námsmanna.
Það eru því ekki bara pólítisk
furðudýr eins og Óli Þ. Guð-
bjartsson sem kunna ekki að fara
með vald. Það vissum við íslend-
ingar svo sem áður. Það var hins
vegar freistandi að gleyma þvi á
meðan sögur af yfirgengilegri
valdníðslu Óla gengu yfir þjóð-
ina.
Það sem Óli gerði er í eðli sínu
ekki ólíkt því sem aðrir stjórn-
málamenn hafa stundað i gegn-
um árin. Hann var einfaldlega
ósvifnari en þeir og stórtækari.
Eftir sem áður eru sporslur til
ættmenna og vina viðtekin
venja meðal íslenskra stjórn-
málamanna.
Á |)vi verður líklega engin
breyting á næstunni. Það sést
best á því að núverandi ríkis-
stjórn ætlar að láta sér nægja að
leiðrétta það af verkum Óla sem
hægt er án mikils umstangs. Hún
ætlar ekki að kalla saman lands-
dóm og kæra Óla fyrir embættis-
afglöp.
/ ratmagnsstólinii
„Raflost er mjög þekkt og
algeng aðferð til að koma
hjartslættinum í lag...“
Marlln Fitzwater talmaflur
Bandarikjatorseta.
Náðasamlegast
„Menn eiga
ekki að líða
fyrir að vera
Borgara-
flokksmenn."
Óll Þ. Guðbjartsson fyrrverandl
dómsmálaráðherra.
Vid vöknifm eldsnemma á
morgnana og reynum að
ffara eins langt I burt og
hœgf^
er
I EYJÓLFUR KRISTJÁNSSON SÖNGVARI
UM HÓTELIÐ SEM HANN DVALDIST Á í RÓM
Torg hins
himneska friðar
„Hið ein-
stæða við
Morgun-
blaðið er,
hve almennur
vettvangur
það er orðið
fyrir skoðanaskipti í landinu.
Þar geta menn viðrað
skoðanir sínar og svarað
fyrir sig, ef þeim finnst á sig
hallað.“
Bjöm Bjamason fyrrverandl
aðstoðarritstjóri.
SAMSTÍGA
HJÖRÐ
„Margir hafa orðað það við
mig að þeir vilji fá mig sem
næsta borgarstjóra.“
Ámi Slgtússon
Magnús L Sveinsson
Katrín Fjeldsted
Vilhjólmur Þ. Vilhjálmsson
ALLTAF JAFN HISSA
„Eg átti alls ekki von á þessu. Mér fannst við allar vera svo
jafnar að hver sem er hefði getað unnið.“
Svava Haraldsdóttlrfegurðardrottnlng (slands.
Hvað með Gunnlaug?
„...þó að því fari víðs fjarri að
ég geti mér þess til að
kristilegur andi bróðurlegs
samstarfs og eindrægni svífi
yfir tíu manna þingflokki
Alþýðuflokksins um þessar
mundir."
Agnes Bragadóttir fréttaskýrandi
Morgunblaðsins.
Látið fólkid í friöi
Eftir tuttugu ár margra
framsóknarstjórna komu
tveir menn saman í Viðey af
því að þá langaði til að
stjórna landinu. Enginn hafði
kosið þá beint til þess. Þannig
er íslenska kosningakerfið
ekki. Margir uröu býsna glaö-
ir, því að til stóð að halda
framsókn utan ríkisstjórnar
svo sem eins og eitt kjörtíma-
bil.
En hvað gerðist? Ráöherrar
annars flokksins svara eins
og þeim komi ekki við hvaö
til stóð. Halldór segist engu
ætla að breyta og gefur í skyn
að vænta megi aukinna út-
gjalda til landbúnaðar. Þor-
steinn siglir sinn sjó og sinnir
engu óskum Davíðs og Jóns
Baldvins um að taka upp við-

skiptalegri hætti í sjávarbú-
skapnum. „Veiðigjald er ekki
á dagskrá." Ólafur er að
kynna sér málin, en bæöi
hann og Friðrik tóku við erf-
iðum búum.
Nú spyr maður sjálfan sig:
Til hvers var verið að leiða
nýja menn til hásætis? Jón
Baldvin segir að það reyni á
sjálfstæðismenn en þeir séu
óskrifað blað. Það er sem sé
hafin tilraunasambúð með
Sjálfstæðisflokknum. Að mati
formannsins ýtti Alþýðu-
flokkurinn úr vör með góða
stefnuskrá en Sjálfstæðis-
flokkurinn enga.
Fjármál ríkisins eru í kalda
koli, segir nýi fjármálaráð-
herrann. Vextir eru hækkaðir
og Davíð sagði strax að lok-
inni stjórnarmyndun að það
yrði að taka erlend lán til að
mæta þörf ríkisins. Það vár
slæm uppástunga.
Níutíu og níu prósent þjóð-
arinnar eru á móti því að er-
lend lán verði tekin til að
mæta þörfum nokkurra
manna sem tóku sér bessa-
leyfi undir þinglok að ráð-
stafa fjármunum ríkisins sem
ekki voru til. Erlendar lántök-
ur munu auka verðbólgu.
Vaxtasamkeppni ríkisins eyk-
ur skuldir fólks.
Hefði ríkisstjórnin ein-
hvern metnað ætti hún að ýta
öllum gerðum fyrri stjórnar
út af borðinu og segja: Byrj-
um upp á nýtt. 12 milljarða
skuldbindingar fyrri stjórnar
koma þessari ekki við. Alls
ekki ef afleiðingarnar eru
aukin verðbólga og auknar
skuldir. Það verður að skera
niður í ríkiskerfinu til þess að
koma í veg fyrir að ríkið
sprengi upp lánamarkaðinn
og steypi þjóðinni í frekari
skuldir og verðbólgu.
Þetta vita Davíð og Jón
Baldvin. Þeim tókst að setja
saman plagg úti í Viðey. Siglið
eina ferð enn og horfið fram
hjá hagsmunum nokkurra
Madurinn sem fékk krata
til ad sakna Karvels
Það getur reynst Alþýðu-
flokknum dýrt að hafa loks-
ins brotið múrinn á Austur-
landi. Jón Baldvin Hannibals-
son hefði svo sem mátt vita
að það yrði ekki ókeypis. En
sjálfsagt hafa runnið á hann
tvær grímur þegar múrbrjót-
urinn mætti á þingflokks-
fund, barði í borðið, horfði
stingandi augum á formann-
inn og sagði að Jón og fleiri í
þingflokknum skyldu bara
átta sig á því strax að Gunn-
laugur Stefánsson ætlaðist til
þess að fullt tillit yrði tekið til
sín.
Það rann kalt vatn milli
skinns og hörunds á krötun-
um. Þetta andartak mun hafa
verið það fyrsta þegar Karv-
els Pálmasonar var saknað í
þingflokknum. Þegar jafnað-
arstefna hans og flokksins
féllu ekki saman hélt Karvel
sína þingflokksfundi út af fyr-
ir sig.
En kratar hefðu svo sem átt
að vita að það þyrfti óvenju-
legan mann til að rjúfa múr-
ráðherra, sem engu vilja
breyta. Haldið þið óbreyttum
kúrs er líklegast að stjórnin
sitji ekki lengi, þar sem boð-
að aðgerðaleysi ykkar stefnir
fólki í óborganlegar skuldir.
Þjóðin hélt að til stæði að inn-
leiða nýja stjórnarhætti. í
staðinn fékk hún einhver
ósköp af ráðherrum, sem
vilja stjórna þjóðinni með
handafli. Einn af frambjóð-
endum Þjóðarflokks manns-
ins sagði í kosningabarátt-
unni að pólitíkusar ættu ekki
að skipta sér af fólki. Það er
rétt. Ríkisstjórnin á að skapa
skilyrði til rekstrar og auka
jafnræði meðal þegnanna, en
láta þá að öðru leyti í friði.
inn fyrri austan. Og það þarf
sérstaklega óvenjulegan
mann til að rjúfa múrinn fyrir
krata í landsbyggðarkjör-
dæmi á þessum síðustu tím-
um þegar J ón Baldvin bölsót-
ast út í búvörusamning, Jón
Sig. leyfir innfiutning á ostlíki
og Ossur og fleiri eru sífellt að
tala um kvótaleigu.
Gunnlaugur fór einfalda
leið. Hann hafnaði einfald-
lega stefnu flokksins í flestum
málum sem snertu Austfirð-
inga sérstaklega. Strax í
haust þegar hann hóf undir-
búning fyrir framboð sitt
kynnti hann sérstaka jafnað-
arstefnu fyrir þá. Hún var
nær óþekkjanleg frá stefnu
Framsóknarf lokks ins,
Kvennalistans og dreifbýlis-
hluta Alþýðubandalags og
Sjálfstæðisflokks. Fyrir aust-
an var Halldór Ásgrímsson
nær meginlínu kratanna fyrir
sunnan en Gunnlaugur.
Og eftir kosningar átti Hall-
dór auðveldara með að sætta
sig við stjórnarslit vinstri
stjórnarinnar en Gunnlaugur.
Hann vissi sem var að síðasta
stjórn var landsbyggðar-
stjórn; stjórn sem lagði sig
fram um að bjarga hverju því
fyrirtæki á landsbyggðinni
sem stóð illa. Stjórn sem
landsbyggðarfólk græddi á.
Gunnlaugur er því ekki við-
reisnarkrati.
Þegar Gunnlaugur var kjör-
inn á þing árið 1978 lýsti
hann því yfir að hann ætlaði
að taka sér tólf ára hlé frá
prestnámi til að sinna þing-
störfum. Hann féll hins vegar
af þingi ári seinna. Nú hefur
hann enga yfirlýsingu gefið.
Enda eru ekki miklar líkur til
að hann haldi þingsæti sínu í
kosningunum 1995. Ríkis-
stjórnin stefnir að því að end-
urskoða kosningalögin og
sníða af þeim ágalla. Einn af
þeim er að í núverandi kerfi
komast menn á þing með af-
skaplega fá atkvæði á bak við
sig. Gunnlaugur hefur ein-
ungis 803.
Höfundur er blaðamaður
ÁS
CKflíPKA«FSBiSS
/MESSÁ/V HeLPW. AFtZAM
St;Be.TT
'0 Hfí ^iKtí ANPÍ. VÉP- tíí-FíWiáaa
yí»ugí opiM^eiST oss wlmgum
SKUÍ.PMÍ21AM--