Pressan - 09.05.1991, Blaðsíða 25

25
— En vilt þú tengja þessar fjöl-
skyldur við Sjálfstæðisflokkinn?
„Nei, það hefur aldrei verið bein
tenging við hann. Þetta eru eigna-
mennirnir sem em tengdir í því
sem ég kalla 15 fjölskyldur, þær
geta verið 20 og þær geta verið
10, en þetta var orðað svona í
upphafi."
— Ef ég bæði þig um að telja
ÆTT SVEINS
NÍELSSONAR
(VALFELLS-ÆTT)
Sveinn Valfells, Ágúst Valfells,
Sveinn K. Sveinsson í Völundi,
Jónas Haralz bankastjóri, Harald-
ur Sveinsson framkvæmdastjóri
Moggans, Sigurður Helgason
stjórnarformaður Flugleiða, Þórð-
ur Magnússon í Eimskip, Bjarni
Rafnar yfirlæknir, Hans G. Ander-
sen sendiherra, Kristinn Ólsen
stjórnarmaður Flugleiða.
þær upp gætir þú gert það?
„Nei, ég hef aldrei gert það
enda sæi ég ekki tilganginn í því.
Við erum að tala um kjarna af
fjölskyldum þar sem talan sjálf
skiptir ekki máli."
Og þegar byrjað er að ræða við
ritstjóra er auðvitað ekki hægt
annað en ræða við ritstjóra Þjóð-
lífs sem margoft hefur fjallað um
efnið:
Oskar Gudmundsson:
VERULEIKl SEM ÉG DRAKK
MEÐ MÓÐURMJÓLKINNI
— Hefur þú notað skilgreining-
una um fjölskyldurnar 14?
„Já einhverntímann og þá ann-
að hvort sem fjölskyldurnar 7 eða
fjölskyldurnar 14. Fjöldi þeirra er
dálítið á reiki en yfirleitt láta
menn sér nægja að telja upp 7
fjölskyldur."
— Ef ég bæði þig að telja upp
fjölskyldurnar, gætir þú það?
„Menn eru þá að ræða um
Thorsara, fjölskyldu H. Benedikts-
sonar, Garðar Gíslason og afkom-
endur (Halldór H. Jónsson er
tengdasonur hans), Johnsona,
Engeyjarættina, Valfellsættina, ætt
Ingvars Vilhjálmssonar og jafnvel
Völundarættina. Reyndar bæta
sumir við fjölskyldum eins og
Lofts Bjarnasonar, Einars Guð-
finnssonar, Einars ríka og Kristjáns
Siggeirssonar. Einnig vilja sumir
skipta Engeyjarætt niður í Eng-
eyjarætt og Háteigsætt og þá eru
menn farnir að nálgast töluna 14.
Þessar ættir koma upp aftur og
aftur á sömu stöðunum, í Sjóvá,
Almennum, Granda, íslandsbanka,
Morgunblaðinu og svo framvegis.
Þá eru tengingarnar ekki síður
merkilegar. Það er hægt að taka
öll fyrirtækin; Eimskipafélagið,
Flugleiðir, Skeljung, íslenska aðal-
verktaka, Burðarás, Verslunar-
Úlfar Þormóðsson
„Kom fram í úttekt sem ég gerði um
hermangið."
FIMMTUDAGUR PRESSAN 9. MAÍ
um fjölskyldurnar 14?
„Þessi skilgreining hefur verið.
notuð lengi af frjálslyndum at-
hafnamönnum en ég held að það
hafi verið notað fyrst af genginu í
kringum Hafskip Við notuðum
þessa skilgreiningu á Þjóðviljan-
um.“
— En eru þær nákvæmlega 14?
„Menn hafa líka rætt um fjöl-
skyldurnar fjórar enda er þetta að
verða ein og sama fjölskyldan."
— En getur þú talið þær upp?
„Þar er auðvitað Engeyjarættin
fremst í flokki en einnig eru þarna
ættir eins og Johnsonarnir og
H.Benættin. Það er auðvitað sam-
merkt með þessum fjölskyldum að
þræðir þeirra liggja saman í Eim-
skipafélaginu."
1991
Sigurður Már Jónsson ásamt
Friðrik Þór Guðmmdssyni
Össur Skarphéðinsson
„Hefur verið notað lengi af frjálslynd-
um athafnamönnum."
Guðrún Helgadóttir
„Þetta er allt gift hvað öðru."
ÞVERÁR-ÆTT
(ÆTT GARÐARS
GÍSLASONAR)
Garðar Gislason stórkaupmaður,
Bergur G. Gíslason stórkaupmað-
ur, Kristján G. Gislason stórkaup-
maður, Vilhjálmur Þ. Gislason út-
varpsstjóri, Halldór H. Jónsson
„stjórnarformaður islands", Þór
Vilhjálmsson hæstaréttardómari,
maður Ragnhildar Helgadóttur,
Thor Thors sendiherra, Thor Ó.
Thors í Sameinuðum verktökum,
Garðar Halldórsson húsameistari,
Gunnlaugur Briem ráðuneytis-
stjóri.
Albert Guðmundsson:
NÆR AÐ TALA UM
VALDAKJARNA
— Hefur þú rætt um fjölskyld-
urnar 14?
„Ég átta mig nú ekki alveg á því
hugtaki. Það er hins vegar annað
mál að það er rétt að það er til-
tölulega lítill valdakjarni í þjóðfé-
laginu. Ég vil hins vegar ekki
ræða þau mál opinberlega meðan
ég er sendiherra.“
— Hefur þú notað þessa skil-
greiningu í þínu máli?
„Ég bara man það ekki en það
er ekki ólíklegt."
— Manstu hvernig þetta er til
komið?
„Þessar „fjórtán fjölskyldur" er
ekki frá mér komið. Ég veit ekki
hvort það eru fjölskyldur sem ráða
því að valdakerfið er alltaf eins og
pýramídi. En af hverju 14 fjöl-
skyldur? Af hverju ekki 10 eða 20.
Ég veit ekki hvaðan þetta val á
fjórtán fjölskyldum er komið."
Og er ekki viðeigandi að spyrja
nýjan þingmann og fyrrverandi
ritstjóra Þjóðviljans sem fyrir
kosningarnar fjallaði um fjölskyld-
urnar 14 í ræðu og riti:
Össur Skarpédinsson:
ER AÐ VERÐA EIN OG SAMA
FJÖLSKYLDAN
— Ert þú einn jaeirra sem ræða
ENGEYJAR-ÆTTIN
Bjarni Benediktsson forsætisráð-
herra, Pétur Benediktsson banka-
stjóri (tengdasonur Ólafs Thors),
Benedikt Sveinsson i Sjóvá, lög-
fræðingur, Ingimundur Sveinsson
arkitekt, Einar Sveinsson i Sjóvá,
Friðrik Pálsson hjá SÍF, Björn
Bjarnason alþingismaður, Val-
gerður Bjarnadóttir ekkja Vil-
mundar Gylfasonar, Benedikt,
Halldór og Haraldur Blöndal, Jó-
hannes Zoéga hitaveitustjóri,
Guðrún Zoéga borgarfulltrúi, Teit-
ur Finnbogason stórkaupmaður,
Tómas Helgason yfirlæknir, Ragn-
hildur Helgadóttir alþingismaður.
bankann, Iðnaðarbankann, Hamp-
iðjuna, Fjárfestingarfélag íslands
auk þeirra sem ég nefndi áður.
Þessi fyrirtæki eru beint eða
óbeint í eigu þessara fjölskyldna
auk þess sem þær eiga Sjálfstæðis-
flokkinn."
— Þú vilt semsagt meina að þær
eigi Sjálfstæðisflokkinn?
„Þær hafa alltaf verið voldugast-
ar þar en misvoldugar og haft ein-
hverja fulltrúa þar.“
— Viltu eigna einhverjum þessa
skilgreiningu um fjölskyldurnar?
„Þetta er nú bara veruleiki sem
ég drakk með móðurmjólkinni.
Það vill nú svo til að þessar fjöl-
skyldur hafa átt ísland og ráðið
því alla þessa öld. Þetta eru hug-
tök sem eru almennt notuð hér-
lendis og erlendis í viðskiptalífinu
en hafa ekki komið upp á yfir-
borðið fyrr en í seinni tíð.“
En sumir vilja halda því fram að
raunverulegur hugmyndasmiður
þessarar skilgreiningar sé mikil-
virkur galleríeigandi:
Úlfar Þormódsson:
TENGDIST HERMANGINU
— Hefur þú sett fram kenningu
um fjölskyldurnar fjórtán?
„Mig minnir að þetta hafi komið
fram í úttekt sem ég gerði á her-
manginu á sínum tíma, 1970—71.“
— Fannst þú út úr hluthöfunum i
Islenskum aðalverktökum að
þarna'væru fjórtán fjölskyldur
sem lægju að baki?
„Þetta var einhvern veginn
þannig. Semsagt út úr því og
stærstu fyrirtækjunum sem tengd-
ust upp á völlinn."
— Heldur þú að þetta hafi verið
kveikjan að því að þetta spratt
fram?
. „Menn hafa verið að fullyrða
það við mig að undanförnu en ég
þori samt ekki að eigna mér það
að öllu leyti. Menn hafa verið að
eigna mér þetta en ég veit ekki
hvort það er rétt. Ég held að ég
geti allavega ekki afneitað því.“
— Nú hafa menn verið að nota
þetta í dag. Finnst þér það svipuð
merking og þegar þú varst að
nota það?
„Ég held það“
— Ef ég bæði þig að telja upp
þessar fjölskyldur gætir þú það?
„Ég gæti það kannski með því
að fletta aftur í tímann en ég hef
ekki gert það.“
— En er þetta hugtak notað í
réttum skilningi í dag?
„Þetta var um aðila sem
tvinnuðust inn í stærstu fyrirtækin
og hermangið á sínum tíma. Þann-
ig að ég held að jjetta sé laukrétt
notkun á því.“
Og konurnar verða að eiga sinn
fulltrúa:
Guðrún Helgadóttir:
ÉG Á FRASANN
— Þú hefur rætt um fjölskyld-
urnar 14?
„Ég held að ég hafi fyrst talað
um þessar fjölskyldur og eigi því
frasann. Þetta var í blaðaviðtali
1988 en þá ræddi ég reyndar um
10 fjölskyldur. Ég held að ég muni
það rétt að þá hafi það verið not-
að í þessu samhengi. Skömmu síð-
ar skrifaði ég blaðagrein í Þjóðvilj-
ann og þar ræddi ég um fjölskyld-
urnar 14.“
— Ef ég bæði þig um að telja
þær upp gætir þú það?
„í fljótheitum myndi ég nefna
ætt landbúnaðarráðherra, Eng-
eyjarættina. Ætli Thorsararnir
kæmu ekki þarna inn í líka. Það
verður að athugast að þetta er allt
gift hvað öðru. Það má nefna til
Briemana og Laufásgengið. Einnig
má fara í ættarnöfnin eins og
Schevingana, Zoégana og þá um
leið ætt Björns Hallgrímssonar —
H.Benættina. Nú ekki má gleyma
Stephensenunum, Hjaltestedunum
og svo er auðvitað Garðar Gísla-
son hf.-ættin.“
— Hefur þú viljað nota skilgrein-
inguna kolkrabbann í þessu sam-
bandi?
„Auðvitað er þetta sama fólkið
en það er ekki mitt hugtak.“
Og Guðrún sagði að Albert
hefði tekið undir mál sitt á sínum
tíma. Við hringdum til Parísar:
Albert Guðmundsson
„Af hverju 14 fjölskyldur? Af hverju
ekki 10 eða 20?"
ÆTT ÓLAFS
JOHNSENS Á STAÐ
Ólafur Þ. Jónsson stórkaupmaður
(tengdasonur Péturs J. Thor-
steinssonar útgerðarmanns),
Friðþjófur Johnson, Örn Ó. John-
son fv. stjórnarformaður Flugleiða
(tengdasonur Hauks Thors),
Hannes Ó. Johnson, fram-
kvæmdastjóri Almennra trygg-
inga, Ólafur Ó. Johnsson forstjóri
Ó. Johnson og Kaaber, stjórnar-
maður í Árvakri, Rafn Johnson,
stjórnarformaður Ó. Johnson og
Kaaber, Logi Einarsson dómari,
Sverrir Haukur Gunnlaugsson
sendiherra, Agnar Norðfjörð hag-
fræðingur, Sverrir Bernhöft stór-
kaupmaður.
að ætlar ekki að ganga and-
skotalaust að koma Birni Bjarna-
syni í viðeigandi embætti. Eins og
kunnugt er mistókst
Davíð Oddssyni að
finna Birni ráðherra-
stól og varð að
beygja sig undir
gömlu mennina í
flokknum. Davíð vill
því láta Björn fá for-
mennsku í utanríkismálanefnd
þingsins. Þar situr hins vegar fyrir
Eyjólfur Konráð Jónsson og vill
ekki víkja. Að þessu sinni stendur
meirihluti þingflokksins með Davíð
en Eykon lætur sér fátt um finnast.
Á síðasta þingflokksfundi hótaði
hann meira að segja að segja sig úr
þingflokknum. Þeir sem þekkja Ey-
kon segja að menn ættu að taka
mark á þessari hótun . . .
eir Árnl Sigfússon stjórn-
sýslufræðingur og Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson lögfræðingur eru
taldir heitastir í bar-
áttunni um stól Dav-
íðs Oddssonar
borgarstjóra. Þeir
eiga það sameigin-
legt að hafa báðir
gegnt stöðu fram-
kvæmdastjóra full-
trúaráðs sjálfstæðisfélaganna í
Reykjavík. Árni og Vilhjálmur eiga
það líka sameiginlegt að hafa hlotið
pólitíska eldskírn sína í ungliða-
hreyfingu Sjálfstæðisflokksins. Vil-
hjálmur bauð sig fram til for-
mennsku í Sambandi ungra sjálf-
stæðismanna árið 1977 á móti Jóni
Magnússyni lögfræðingi, en tap-
aði. Árni bauð sig fram í sama emb-
ætti 10 árum síðar, gegn Sigurbirni
Magnússyni lögfræðingi og
vann . . .
D
■ míkisútvarpið er með fyrirætl-
anir um að auka enn frekar starf-
semi sína erlendis. Nýlega var Árni
Snævarr ráðinn
fréttamaður í Kaup-
mannahöfn næstu
tvö árin og leysir
hann Friðrik Pál
Jónsson af hólmi.
Hingað til hefur
starfssvið frétta-
mannsins þar verið Norðurlönd en
nú er ætlunin að láta hann þjóna
A-Evrópu einnig. Um leið er ætlunin
að koma fyrir fréttamanni í Brussel
í Belgíu sem ætti að fylgjast með
Evrópubandalaginu. Heyrst hefur
að Bogi Ágústsson, fréttastjóri
Sjónvarps, hyggist sækja um þá
stöðu ...
V
ið sögðum frá því í síðustu
viku að nýju ráðherrarnir hefðu
flestir gert sér glaðan dag í tilefni
dagsins þegar ríkis-
stjórnin tók við. Eins
og við sögðum þá
fóru þeir Olafur G.
Einarsson og Hall-
dór Blöndal í Grill-
ið á Sögu. Það er í
sjálfu sér ekki í frá-
sögur færandi. En þegar reikningur-
inn kom greiddi Ólafur G. sinn hlut
með því að skrifa út úr heftinu. Hall-
dór Blöndal hallaði sér hins vegar
aftur í stólnum og sagði við þjóninn:
„Viltu ekki senda þetta upp í land-
búnaðarráðuneyti.” Þetta mun hafa
verið fyrsta embættisverk Hall-
dórs...