Pressan - 10.09.1992, Side 19

FIMMTUDAGUR PRESSAN 10. SEPTEMBER 1992
19
Innbrot
RAFTfltl NOTH
SEM SXIPTIMVNT
FYRIR HKNIEFNU
Því hefur verið haldið fram að náið sam-
band sé á milli fíkniefna og innbrota. Það
samband sjáist best þegar magn fíkniefna
eykst, því í kjölfarið færist innbrot mjög í
vöxt.
Á höfuðborgarsvaeðinu eru taldir vera um eitt hundrað virkir raftækjaþjófar.
Um síðustu helgi var brotist inn
á nokkrum stöðum á höfuðborg-
arsvæðinu, sem í sjálfu sér er ekki
í frásögur færandi. Tilkynningar
um slíkt renna sjálfkrafa framhjá
augunum þegar dagblöðunum er
flett, enda um hversdagslega at-
burði að ræða, sérstaldega um
helgar. Eitt þessara innbrota var
dæmigerðara en önnur, það var
raftækjaverslun sem átti í hlut.
Þegar þetta er skrifað er innbrotið
óupplýst og reyndar ekkert allt of
líklegt að það verði upplýst. Versl-
unarmaðurinn stendur eftir
þreyttur, en ekki undrandi. Hann
átti allt eins von á þessu. Það eina
sem hann getur gert er að kaupa
meiri öryggisgæslu og fara að
fletta sölubæklingum um þjófa-
varnarkerfi. Sama dag var talað
við sölustjóra í annarri raftækja-
verslun til að forvitnast um gang
mála vegna innbrots þar á síðasta
vetri. Innbrotið er óupplýst sem
áður, en á meðan blaðamaður
ræddi við sölumanninn voru full-
trúar öryggisfyrirtækis nokkurs
einmitt að koma upp nýjum og
stærri rafeindabúnaði. Ef brotist
verður þar inn í ffamtíðinni verð-
ur versiunin eins og hávært jóla-
tré. Innbrotafaraldur er orð sem
fæstir vilja taka sér í munn en erf-
itt er að ímynda sér hvað á betur
við.
Enn sem komið er liggja ekki
fyrir tölulegar upplýsingar hjá
Rannsóknarlögreglunni um inn-
brot á árinu, en á sumum sviðum
verða menn varir við aukningu.
í skýrslu RLR frá í fyrra eru
skráð um 2.600 innbrot og þar er
vakin athygli á aukningu á inn-
brotum í biffeiðir þar sem radar-
varar og hljómtæki eru hirt. Segir
þar að þetta hljóti að skýrast afþví
að auðvelt sé að koma þessum
hlutum í verð. Þessi þróun hefur
haldið áfram og, það sem meira
er, innbrotin í bíla verða sífellt
ofsafengnari. Menn reyndu áður
að sitja um þá bíla sem skildir
voru eftir „með alla möguleika
opna“ en nú víla þjófarnir ekki
fyrir sér að brjóta rúður til að
komast inn. Inni í bílunum er síð-
an vinsælasti gripurinn í dag; rad-
arvari.
En það er meira í innkaupa-
körfunni: „Það sem af er júlímán-
uði hafa sautján innbrot verið
framin í fyrirtæki, stofnanir og
vinnustaði í umdæmi lögreglunn-
ar í Hafnarfirði. Einkum er stolið
hvers konar rafmagns- og heimil-
istækjum, auk þess sem símtæki
og bréfasímar virðast eftirsótt."
Þessi klausa birtist í Morgunblað-
inu um miðjan júlí og sýnir glögg-
lega hverju er sóst eftir.
Hafa miniitu til að athafna sig
Innbrotin beinast í auknum
mæli að raftækjum, að því er virð-
ist einfaldlega af því að auðvelt er
að ná þeim og koma þeim í verð. í
ljósi þess að flestar verslanir eru
með sæmilegt öryggiskerfi verða
þjófarnir að hafa hraðar hendur.
Sjaldnast virðist vera um undirbú-
in innbrot að ræða — frekar að
hraðinn og einbeitnin séu látin
ráða ferðinni. Nýlegt dæmi er inn-
brot í raftækjaverslun í austur-
bænum þar sem þjófamir keyrðu
upp að versluninni, stukku út,
brutu rúðuna með kúbeini og
gripu það með sér sem þeir náðu í
gegnum rúðuna. Svona innbrot
verða að taka stuttan tíma, helst
innan við mínútu. Það er kannski
ekki mikið sem hefst upp úr krafs-
inu en áhættan er heldur ekki
mikil.
„Það endar sjálfsagt með því að
maður fær sér rimla,“ sagði
þreyttur búðareigandi um leið og
hann varpaði fram þeirri spurn-
ingu hvert yrði þá sótt eftir skipti-
mynt á fíkniefhamarkaðinn.
Það er sjaldgæft að á vettvangi
komi fram einhver gögn sem
verða til þess að innbrotið upplýs-
ist. Ef það gerist er það vanalega
vegna þess að einhver játar löngu
síðar þegar viðkomandi er yfir-
heyrður út af öðru máli. Blaða-
maður fékk að heyra sögu um
innbrot í veitingastað í Borgarfirði
fýrir nokkmm ámm. Löngu síðar
var handtekinn töskuþjófur niðri í
Austurstræti sem bunaði upp úr
sér margvíslegum játningum. Ein
þeirra var um innbrotið í Borgar-
firðinum. Lögregluþjónn sem rætt
var við sagði að dómstólarnir
virkuðu þannig að menn fengju
magnafslátt: „Sumir romsa upp úr
sér löngum játningum og fá
kannski tvo til fjóra mánuði þó að
þeir hafi langan fenl að baki.“
Fleiri en einn og fleiri en tveir
viðmælenda blaðsins sögðust telja
að í raun væru það ekki nema um
hundrað manns sem væru virkir í
innbrotunum á höfuðborgar-
svæðinu.
Farið í heimahús þegar íbú-
amireruíútlöndum
Innbrot í heimahús eru annar
angi sem unnið er að með skipu-
legri hætti. Samkvæmt heimildum
PRESSUNNAR eru ákveðnir bæj-
arhlutar vinsælli en aðrir og þá
sérstaklega úthverfin þar sem
hægt er að „taka“ stór einbýlishús.
Úr þessum húsum eru auðvitað
raftæki hirt sérstaldega, en dæmi
eru um að stórir hlutar búslóðar
hafi horfið. Ýktar ffásagnir eru til
um að sendiferðabílar hafi komið
að húsum og hirt allt lauslegt og
jafnvel naglfasta hluti. Frásögn af
stuldi á eldhúsinnréttingu úr fjöl-
býlishúsi við Snorrabraut um
miðjan ágúst ýtti undir slíkt.
Margvíslegar aðferðir eru til að
komast að því hvort hús standa
auð. Meðal annars eru bílnúmer
við Leifsstöð skoðuð og fengnar
upplýsingar um heimilisföng í
gegnum biffeiðaskráningu. Einnig
sitja þjófarnir um hús þar sem
engar mannaferðir eru.
I dagbók lögreglunnar helgina
12. til 15. júní í sumar segir ffá tólf
innbrotum. Þar var meðal annars
farið inn í tvær mannlausar íbúðir
og auk þess fjórar aðrar þar sem
fólk svaf á meðan innbrotsþjóf-
arnir stálu skartgripum, greiðslu-
kortum, ávísanaheffum, mynd-
bandstækjum, geislaspilurum og
hljómflutningstækjum. Þremur
vikum síðar segir í þessari sömu
dagbók að ekki hafi átt sér stað
„nema“ tvö innbrot og helgin því
óvenjuróleg.
Um miðjan júm' var í dagblöð-
unum sagt ffá innbroti í einbýlis-
hús í Reykjavík þar sem húsráð-
endur voru erlendis. „Innbrot-
skarfan" innhélt Macintosh-tölvu,
myndbandstæki, tvö sjónvarps-
tæki, áfengi og ýmislegt annað
smálegt. Þýfi að verðmæti nokkur
hundruð þúsund fannst skömmu
síðar en þjófamir ekki.
Geisladiskurverðgildieins
skammts
Viðmælendur blaðsins á meðal
lögreglunnar og verslunarmanna
eru á einu máli um að innbrotin
séu nátengd fíkniefnaheiminum.
Þarna sé fyrst og fremst verið að
ná sér í söluvöru. Raftæki af öllum
stærðum og gerðum séu vinsæl
skiptimynt á fíkniefnamarkaðin-
um og þar er ísland ekkert öðru-
vísi en önnur lönd sem glíma við
fíkniefnavanda. Þetta er yfirleitt
meðfærilegt góss — tiltölulega lít-
ið um sig en með bærilegt verð-
gildi.
Einn viðmælenda blaðsins hélt
því meira að segja ffam að ákveð-
ið söluverð væri á hlutunum og
tók sem dæmi að nýr geisladiskur
væri verðgildi eins skammts af
hassi eða spítti.
Það er einnig fullyrt að ef mikið
framboð er af fíkniefnum í bæn-
um aukist innbrot. Fíklar stökkvi
þá af stað til að ná sér í verslunar-
vöru til að geta nýtt sér aukið
framboð. Þannig sé beint sam-
band á milli fíkniefna og innbrota.
Tengslin við fíkniefnaheiminn
koma einnig berlega í ljós við hús-
leitir. Þær eru yfirleitt fram-
kvæmdar vegna gruns um fíkni-
efnasölu en oftar en ekki finnst
mikið af þýfi við leit. Það sýnir
einnig vanda fíkniefnasalanna,
sem sitja oft uppi með heilu raf-
tækjalagerana án þess að geta
komið þeim í verð.
Hvað verður um góssið?
Ef fíkniefnasali hefur tekið við
mörgum raffækjum fýrir fíkniefhi
kemur að því að hann verður að
losa sig við hlutina til að fá pen-
inga. Hverjum er hægt að selja
góssið?
Flestir eru á því að mikið af
góssinu gangi einfaldlega manna á
milli sem endalaus skiptimynt í
heimi svikahrappa og fíkniefna-
sala. Vöruskiptaverslun í sinni
upprunalegu mynd taki við. Það
er þó oft freistandi að reyna að
selja það venjulegu fólki til að fá
alvörupeninga. Til þess eru marg-
ar leiðir.
Sumir reyna að selja í gegnum
smáauglýsingar og smávöru-
markaði sem undanfarið hafa rutt
sér til rúms.
Þá blasir við að þegar erlend
skip eru hér í höfn glæðast við-
Hin dæmigerða innkaupakarfa
þjófsins. Raftæki hverskonar
eru óhemjuvinsæl og hafa sum
hver ákveðið verðgildi. Geisla-
diskurinn er til að mynda talinn
verðgildi eins skammts á fíkni-
efnamarkaðinum.
skiptin verulega. „Rússaskipin“
eru þar sérstaklega nefnd og full-
víst má telja að Rússarnir kaupi
meira en gamlar Lödur. Þeir eru
að vísu ekki færir um að greiða
mikið en geta þó greitt með vodka
sem má nota að nýju á skipti-
markaði undirheimanna. Lög-
regluþjónn sem rætt var við sagð-
ist þess fullviss að slík viðskipti
væru stunduð þótt lögreglan hefði
lítið gert til að taka á því.
Aðrir hafa nefnt að hugsanlega
sé safhað í gáma og þeir sendir úr
landi. Flestir viðmælenda blaðsins
eru vantrúaðir á að slík fýrirhöfn
borgi sig. Bæði sé töluvert mál að
falsa farmskýrslur til að koma
gámunum úr landi og þá sé verð-
gildi þessara hluta lítið erlendis
þar sem lægri tollar eru á öllum
raftækjum. Friðrik Hermannsson,
varðstjóri hjá lögreglunni, sagðist
vissulega hafa heyrt slíkar sögur
en engar lögreglurannsóknir
sýndu ff am á slíkt.
Á það hefur þó verið bent að
hugsanlegt sé að taka mjög dýr
raftæki eins og litlar myndbands-
tökuvélar með sér til útlanda. Þær
megi jafnvel hafa í handfarangri
og þó að þær séu seldar með veru-
legum afföllum gætu þær dugað
fyrir skotsilfri á meðan dvalið er
erlendis — hugsanlega í fíkni-
efhakaupum.
Og, síðast en ekki síst, bíla-
markaðurinn. Það er mjög algengt
að alls kyns rafeindatæki séu látin
ganga upp í kaup á biffeiðum. Það
er hægur vandi að losna við fjöl-
skyldubílinn ef þú ert tilbúinn að
taka við einu sjónvarpi, tveimur
myndbandstækjum, radarvara og
hljómtækjasamstæðu. Og ef þú ert
harðsvíraður geturðu kannski
fengið vænt geisladiskasafri með!
Sigurður Már Jónsson