Pressan - 06.05.1993, Blaðsíða 8

Pressan - 06.05.1993, Blaðsíða 8
F R E TT I R 8 PRJESSAN Fimmtudagurinn 6. maí 7 993 Dómurinn í máli Maríu og Gullveigar er sannkallaður Salómonsdómur María átti sjálf að ráða hvernig um líf hennar væri skrifað Gullveig Sæmundsdóttir Situr uppi tómhent eftir nokkurra mánaða vinnu að ævisögu Maríu. María segir frá hryllingnum Aðalágreiningsmál Maríu Guðmundsdóttur og Gullveigar Sæmundsdóttur snerist um hvernig fjalla ætti um óhugn- anlega lífsreynslu Maríu er henni var nauðgað í New York árið 7 976. María vildi hafa frásögnina eins og hún birtist í Heimsmynd áratug síðar. Frásögn Gullveigar hafi hins vegar verið allt annars eðlis og ekki fallið Maríu í geð. Nauðgunina, sem María varð fyrirí New York, fram- kvæmdi þrekvaxinn svertingi á efstu hæð í 27 hæða skrif- stofubyggingu á Manhattan — hæð sem stóð ónotuð. Nokkrum dögum síðar var líklega sami maður á ferð þeg- ar ófrískri konu var nauðgað í annarri skrifstofubyggingu á hæð sem stóð auð. Konan var komin sjö og hálfan mán- uð á leið og missti barnið. íkjölfar þessarar vitneskju ákvað María að fara í mál við eigendur byggingarinnar þarsem henni var nauðgað. María vann málið og varþað fyrsta málið afþessu tagi sem unnist hefur. íkjölfarið var eigendum bygginga afþessu tagi meinað að láta auðar skrifstofuhæðir standa opnar. Niðurstöðu Héraðsdóms Reykjavíkur í máli Gullveigar Sæmundsdóttur og Maríu Guðmundsdóttur og gagnsök má með sanni kalla Salómons- dóm. Dómarinn Jón Arnalds héraðsdómari kemst að {5ví að báðir aðilar eigi sök á hvernig mál hafi þróast. Hann hafnar því kröfum beggja og lætur konurnar tvær borga eigin málskostnað. En dómurinn er einnig for- vitnilegur fyrir þær sakir að hann tekur fyrir ágreining um það hver eigi rétt á ævisögu til- tekins einstaklings, í þessu til- felli Maríu Guðmundsdóttur, fyrrverandi fegurðardrottningar og tískuljósmyndara. Það kemur berlega í ljós að samningurinn, sem gerður var í upphafi um gerð ævisögunnar, bauð upp á mistúlkun. Fyrir dómnum bar málsaðilum ekki einu sinni saman um hvernig samningurinn varð yfir höfuð til eða á milli hvaða aðila hann var gerður! Átti að vera óhefð- bundin ævisaga í frásögn Gullveigar kom fram að hún hefði hitt Maríu í París á vormánuðum 1990 og þá hafi komið til tals að rétt væri að skrá ævisögu Maríu. Síðan hafi María dvalist á heimili Gull- veigar og Steinars J. Lúðvíks- sonar, eiginmanns hennar og aðalritstjóra og útgáfustjóra Fróða hf., í júní sama ár og þá hafi María fallist á að Gullveig skrifaði bókina. María lýsti þessu hins vegar á þá leið að Steinar hefði farið ffam á að hún skrifaði ævisögu sína í samvinnu við Gullveigu. María segist hafa tekið þessu fá- lega í fyrstu en síðan fallist á þetta til að gera skil því „.. .við- burðaríka starfi sem hún hafi Gullveig Sæmundsdóttir ritstjóri Nýs lifs Ætlarþúað halda áfram með bókina eftirsem áður? „Ég held að það sé heppilegast fyrir mig að segja ekki nokkurn skapaðan hlut. Ég hlíti þessum dómi og læt þar við sitja. Fólk getur túlkað málið eins og það vill en ég hlíti þessum dómi.“ Hvað ætlarðu aðgera ífram- haldi afdóminum? „Ég vil ekki gefa það upp.“ stundað erlendis um langt ára- bil“. María segist hafa gert þeim Gullveigu og Steinari ljóst frá upphafi að um yrði að ræða óhefðbundna ævisögu, þar sem hún mundi sjálf velja og hafna því sem þar birtist. Byggt yrði á dagbókum sem hún hefði skrif- að og myndskreytt á undan- förnum áratugum og þannig yrði um að ræða ffásögn hennar sjálfrar af lífi sínu eins og það kæmi henni fyrir sjónir. Með öðrum orðum: María átti að segja söguna og vera yfirútlits- hönnuður bókarinnar og leggja til allt myndefni. Hlutverk Gull- veigar átti að vera að „edítera“ bókina. Útgáfusamningur um ritun ævisögu Maríu var undirritaður 30. ágúst 1990. Hinn skriflegi útgáfusamningur tók ekki efnis- lega til réttarsambands höfund- anna innbyrðis eða hvernig þeir skyldu skipta með sér verkum. í viðaukasamningi við útgáfu- samninginn (sem gerður var sama dag) kom hins vegar skýrt fram að María skyldi vera yfir- útlitshönnuður bókarinnar og sömuleiðis leggja til allt mynd- efni. Kom fram hjá útgefandan- um, Fróða hf., að samþykkt hefði verið að greiða mun hærra hlutfall í höfundarlaun en tíðk- aðist í sambærilegum samning- um. Einnig átti að greiða Marfu sérstaklega fyrir hverja mynd. Dómarinn taldi að María ætti að hafa síðasta orðið um ævisögu sína Það kemur ffam í niðurstöðu dómarans að hann fellst á þá fullyrðingu Maríu að hún hefði samkvæmt samningnum átt að hafa síðasta orðið um það hvað yrði birt í ævisögu hennar sjálff- ar. í niðurstöðu dómsins kemur fram að ekki hafi í sjálfu sér strandað á ágreiningi um efni bókarinnar. Nær sé að segja að deilan snúist um frásagnar- máta, þ.e. ffásagnarhátt og stíl. Segir dómarinn um það: „Þegar litið er til áðurgreinds og þar

x

Pressan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Pressan
https://timarit.is/publication/298

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.