Tíminn Sunnudagsblað - 15.07.1962, Blaðsíða 3

Franski heimspekingurinn og rithöfundurinn Voltarie (tii vinstri) hafii ýmis einkenni kleyfhuga; hann var háSskur nr>5
afbrigðum og meinyr'tur, kaldur á yfirborðinu, en undir niðri tiifinninganæmur. — Friedrich Nietzsche (til hægri) — mál-
verk eftir Edvard Munch. Nietzsche hélt því fram, að ofurmennið hefði rétt tii þess að framkvæma og lifa eins og því
sýndist. rlaíö-lon^ án tillits til annarra manna. Hann hefur örugg einkenni kleyfhuga.
eigin sálarhrænn-gum.. Taka sjálfa
sig mjög hátíðlega. Viðkvæmir fyrir
geðbrigðum annarra. Þeir þurfa lítif
til að særast alvarlega, og ógætilegt
orð getur nægt til ag varpa sku.gga
á vináttu. Rata illa meðalveginn.
Þeir eru annaðhvort yfir sig hrifnir
játendur eða kaldir og fráhrindandi
í afneitun sinni. Listasmekkur þeirra
er fágaðu.r, en ber oft keim af heims-
leiða. Þá brestur hið upprunalega
grófa, einfalda geðslag. Tilfinningar
þeirra eru oft tvíbendar og öryggis-
lausar, kaldhæðnar, þokukenndar eða
formlegar í því fágaða umhverfi,
sem þeim er að skapi, eru þeir elsku-
legir, fágaðir, nærgætnir án þess að
vera nokkru sinni fullkomlega ein-
lægir. Innilegust.u tilfinninga,- geta
þeir einungis látið í Ijós vig einlæg-
ustu vini. Hugarfarið er hreint og
tigið, en oft eiga þeir i örðugleikum
vegna yfirdrifinnar andúðai á vissum
sviðum. Þessi verðmæta manngerð
úrkynjast oft yfir í flokka þeirra
hvimleiðu og úrættuðu mann, sem
eru kröfuharðir, en innantómir og
tilfinningasljóir, einfaldar samkvæm-
isbrúður yfirstéttanna eða fagurker-
ar og kaldlyndir skynsemisdýrkend-
ur. Þeir hafa aldrei ákveðnar skoð
anir á málu.m. Innantómir, en kröfu
harðir
2. fbkkur:
Órauissæir hugsjérsainsn»
Þeir gera sér ríki af heimspekileg-
um hugmyndum og vinna með kost-
gæfni að eftirlætishugmyndum eða
hugsjónum sínum eða fórna sér fyr-
ir starfshugsjón sína. Þeir hneigjast
að óhlutstæðum efnum og einveru í
herbergiskytru sinni eða fara einför-
um út.i í náttúrunni. Sökum feimni
og klaufaskapar í umgengni og
strangra umgengnishátta, eiga þeir
minna samneyti við aðra menn en
skyldi. Opinskáir og einlægir ein-
ungis vig góða fornvini, en hugsjón
sína ræða þeir opinskátt ai einlægni
og hluttekningu. Þeir sveiflast oft á
milli sjálfstrausts og vanmetakennd-
ar, en vanmetakennd þeirra orsakast
af ráðaleysi þeirra gagnvart hvers-
dagslegum, hlutstæðum vandamálum.
Þeir fyrirlíta skraut og ytri þægindi.
Margir eru kaídranalegir á ytra
borði. Eitthvað barnslegt. átakaniegt
og mikilfenglegt er í þurftarleysi
þeirra og fórnfýsi. Ekki eru allir
þessir menn mannfælnir og hlé-
drægir.
Auk þessa vitsmunalega eldmóðs
kemur oft fram viðlíka siðferðis-
legur eldmóður, sem er andvígur
öllu samkomulagi við sjálfan veru-
leikann, en fylgir sjalfstæðum, óhlut-
stæðum dyggðakröfum, sumir með
hávaða og miklum móði, aðrir með
sjálfsánægju, og enn aðrir með járn-
kaldri þvermóðsku ósveigjanlegra
lífsreglna. Eins og þegar hefur verið
lýst, koma úr þessum flokk menn
Framhald á 476 .siðu.
T í M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ
459