Tíminn Sunnudagsblað - 15.07.1962, Blaðsíða 13

*num á Akureyri, að minnsta kosti
allan þann tíma, sem ég var þar, það
er óhætt að segja.
— Og hvemig féll ykkur við þá?
— Þeir voru allir ágætis menn
Ýmsir höfðu ýmislegt að at'huga við
Halldór Briem og þóttust ekki geta
lært hjá honum, en ég harma, að við
vorum margir þeim góða manni
óþægir vegna misskilnings. Eg hafði
þá ánægju að verða síðar starfsmað-
ur skólans í 25 ár og mér féll í skaut
að vinna með þessum þremur ágætis-
mönnum, Hjaltalín, Stefáni og Sig-
urði heitnum Guðmundssyni, sem
allir voru gagnólíkir, en mestu önd-
vegismenn.
— Viltu lýsa þeim svolítið?
— Hjaltalín var traustur dreng
íkaparmaður og sannur íslendingur
Bg brýndi líka sífellt fyrir okkur að
vera það. Hann var vel að sér í forn-
nm fræðum, kenndi íslenzku og ensku
»g bar talsverðan svip af fornum ís-
jendingum. Stefán var sá maður, sem
ég álít, að hafi mest og bezt aukið
fegurðarskyn íslendinga í seinni tíð.
Hann var með hugann allan við nátt-
Érufræðina og fegurð náttúrunnar. Á
þessum tíma var náttúrufræðin bara
kölluð snakk, en hann glæddi áhuga
ftiargra nemenda sinna fyrir henni,
jvo að þeir lögðu sig margir tálsvert
aftir henni. Persónuleiki kennarans
faefur alltaf sin áhrif. Hann var bráð-
Bkemmtilegur kennari, mælskur og
tuk þess glæsimenni og ævinlega vel
búinn. Við vildum svo auðvitað vera
það líka, ganga með nvítan flibba og
*vo framvegis, þegar heim kom, tn
þá vorum við taldir montnir. Sigurður
ffiuðmundsson var mestur heimspek-
Irigurinn af þessum þrem og uppeldis-
Bhálafrömuður, sem hafði gaman af
íálai’fræði.
’ — Og svo fórstu til Danmerkur?
— Já, Oddur varð Möðruvellingur
íveimur árum á eftir mér, og við fór-
Wm saman til Askov, enda vorum við
...................................iiiiiii
bálfgerðir fóstbræður. í Askov vild-
lim við leita okkur frekaii menntunar
•g sjá okkur um leið um í heiminum.
Við vorum með fyrstu nemendunum,
•em þangað komu héðan að heiman.
Guðmundur Hjaltason og Sigurður
Þórólfsson höfðu þá reyndar verið
þar, en það var nokkru áður. Á Askov
kynntist ég leikfiminni og fékk því
til leiðar komið, að ég gat stundað
nám í leikfimikennaraskólanum í
Kaupmannahöfn eitt ár. Sund hafði
ég lært um fjórtán ára aldur svo vel,
sð ég gat synt yfir Eyjafjarðará í
Stokkahlaðahyl og Hörgá á núverandi
brúarstæði, og þótti það þá frækilegt
afrek á Möðruvöllum. Þeir voru eng-
ir syndir, strákarnir á skólanum, og
þótti það eiginlega furðulegt, að ég
skyldi geta synt yfir Hörgá í brúar-
hylnum. Eftir veruna i Höfn fékk ég
sex vikna námskeið í sundi við Eyrar-
sund og tók góðum framförum, en
hef aldrei talið mig annað en mennsk-
an mann i þeirri íþrótt og tel, að allir
ættu að vera jafnvel syndir og ég
var þá.
— Voru ekki yfirleitt fáir syndir
hérlendis á þínum unglingsárum?
— Jú, þeir voru fáir, en þó nokkrir
menn hér og þar á landinu, t. d. í Mý-
vatnssveit, Skagafirði, Borgarfirði og
Eyjafirði, en Eyjafjarðarsýsia mun
hafa verið einn fyrsti opinþeri aðil-
inn, sem styrkti sundkennslu, senni-
lega fyrir atbeina Klemenzar Jónsson-
ar.
— Hvenær komstu heim?
— Heim kom ég haustið 1906, síð-
ast í september. Átti ég þá kost á að
setjast að í Reykjavík, en hvort
tveggja var, að ég hikaði við að taka
að mér jafnmikið starf og þar Iá fyrir
og svo hitt, að mér var annt um minn
gamla skóla, sem alltaf hafði farið á
mis við leikfimina, og þekkti vel þá
menn, sem ég þar átti að vinna með.
— Varst þú ekki með fyrstu mennt-
uðu leikfimiskennurum hérlendis?
— Ég var sá fyrsti, en þremur eða
fjórum árum síðar kemur Björn
Jako-bsson, sem síðar varð kennari á
Laugarvatni. Hafði hann þá farið ná-
kvæmlega sömu leiðina og ég, verið
í Askov tvö ár og ár í Kaupmanna-
höfn, og hugðum við mjög gott til
samstarfs, „en annrikið og baslið kom
í veg-fyrir, að við gætum unnið nokk-
uð saman. Maður þurfti nefnilega að
kenna og kenna, hvort sem maður gat
eða gat ekki.
— Hvenær fórstu svo norður?
— Strax um haustið 1906, og þá
var Gagnfræðaskólinn á Akureyri orð-
inn til upp úr Möðruvallaskólanum
gamla.' En skilyrðin voru slík til leik-
fimiskennslu, að nú á dögum léti eng-
inn sér detta í hug að bjóða upp á
slíkt, og varð svo að vera í mörg ár
eða þar til ég var farinn frá skólan-
um og skólameistari og leikfimiskenn-
ari neituðu að kenna í leikfimishús-
inu. í tvö ár var ekki kennd þar nein
leikfimi, af því að húsið vantaði.
— Hvernig var þessári nýbreytni
tekið?
— Henni var tekið með miklum
fögnuöi, og mér gekk vel fyrst framan
af eða a. m. k. langt fram á stríðsárin,
en þá fór kennslan að verða erfiðari
af ýmsum ástæðum og ég að þreytast,
en kjörin slæm. Eg var aukakennnri
með mjög léleg laun og þungt hús.
1921 missti ég konuna frá sjö börn-
um og stóð uppi algerlega eignalaus.
— Hvernig féll þér kennarastarfið
sjálft?
— Ágætlega. Mér fannst mjög
gaman að kenna öllu þessu unga
fólki og-hef fylgt því eftir í huganum
síðan og hef persónulegt samband við
fjölmarga og gaman af að vita, hvern-
ig þeim farnast.
— Hverjir samkennara þinna á
Akureyri eru þér minnisstæðastir?
— Það eru Stefán skólameistari og
séra Jónas frá Hrafnagili.
— En þekktirðu ekki séra Matt-
hías?
— Jú, ég held nú það. Eg þekkti
séra Matthías, og hann er í hópi
þeirra, sem mér eru kærastir af þeim,
sem ég hef kynnzt. Bæði gekk ég á
kirkjugólf til hans í Lögmannshlíð,
þegar ég var barn, og ég minnist þess
alltaf og er honum þakklátur fyrir.
þegar hann stöðvaði mig 4 fleiprinu,
þegar ég þuldi fyrir hann úr fjórða
kaflanum í kverinu (og af því að ég
vildi vera gott barn og lotningarfullt.,
Setti ég engu í staðinn fyrir moldu,
og sagði): „Líkami mannsins rotnar
og verður að-engu, en andinn fer tii
guðs, sem gaf hann“ Þetta er ekki
rétt, bamið gott“, sagði Matthías.
„Það verður enginn hlutur að engu.
Jafnvel reykurinn, sem fer upp um
strompinn og hverfur upp í loftið,
hann er til eftir sem áður í annarri
mynd“. — Þetta þótti mér svo merki-
legt, að ég stanzaði í miðri þessari
fljótræðishugsun og fór að velta því
fyrir mér, hvað yrði a: hlutunum, þeg
ar þeir hyrfu þannig. Þessi hugsun
greip mig svo sterkum tökum, að enn
í dag get ég ekki skilið annað en þetta
sé rétt, og þessi skoðitn rennir stoð-
um undir trú mína á framhaldslífið.
— í skólanum var séra Matthías hrók
ur alls fagnaðar, þegar þangað kom,
og var það áberandi. hvað hann hélt
hærra á loft sannri gleði og kærleika
en gömlum trúarkreddum.
— Hvað tók svo við, þegar þú hætt-
ir kennslu?
— Ég var orðinn þreyttur á störfum
mínum á Akureyri, kennslunni,
sjúkrahúsxáðsmennskunni og öllu
saman og þakka mínum sæla fyrir að
losa mig við allt, sem á mér hvíldi.
Heyrðu, vorum við búnir með Matt-
hías?
— Við getum alltaf bætt við.
— Já, við megum til að koma því
að, — Matthías var daglegur gestur
á kennarastofunni, og um þær mundir,
sem ég kom að skólanum, var Jóhann-
es Jósefsson að kenna glímu og alls
konar íþróttir, en þar var öll áherzla
lögð á að ala upp í mönnum ofurkapp
og meting, sem ég hef alltaf verið á
móti. Ungmennafélögin voru þá líka
Framhald á 470. síðu.
INN / EILÍFÐINA
T í M i N N
SUNNUDAGSB&AÐ
469