Tíminn Sunnudagsblað - 19.05.1963, Qupperneq 12

RÆTT VIÐ SÆNSKAN HERMANN UM KONGG
FREDDIE PERSSON
ir talsverðri þekkingu á því landi,
kunna skil á nöfnum ættbálka þar og
stjórnmálamanna og þekkja heiti þó
nokkuð margra borga og héraða í
þessu víðlenda ríki, og án efa fyrir-
finnast þeir, sem hafa á takteinum
hinar margvíslegustu skýringar á
þeim atburðum. sem gert hafa Kongó
svo nafntogað' næstu misserin eftir að
sjálfstæði landsins var lýst yfir á
miðju sumri áiið 1960.
Þá hafði Kongó lotið erlendum yf-
irráðum um nær heillar aldar skeið.
Þar sem Kongó er inni í miðri Mið-
Afríku, komu Evrópumenn seinna
þangað en til strandríkja álfunnar. —
Það var i Kongó, sem hinn frægi,
brezki trúboði og iandkönnuður Dav-
id Livingstone, var um árabil týndur
umheiminum, áður en Henry Stanley
fann hann við Ujiji í Burundi árið
1871, eins og mjög hefur verið rómað
í frásögnum. Til þessa hafði Kongó
verið hvítur flekkur á Afríkukort-
um, en þannig eru ókönnuð landsvæði
jafnan merkt. En úr þessu fór fjár-
málamönnum í Evrópu að verða ljóst
að Kongó var til og væri auðugt land
af náttúrugæðum , einkum héraðið
Katanga í suðausturhorni núverandi
Kongóríkis. Belgíumenn riðu á vaðið
með að nytja auðæfi landsins, og kon-
ungurinn, Leopold II, hafði þar for-
göngu. Árið 1885 hlaut hann viður-
kenningu stórvelda Evrópu fyrir því,
að Kongó væri persónuleg eign hans.
Þá var landið nefnt „Fríríkið Kongó“.
Stjórn Leopolds konungs II. á
Kongó varð brátt alræmd. Út á við
var að vísu talað fagurlega um hið
göfuga hlutverk, sem konungurinn og
auðfélag hans hefði tekið sér fyrir
hendur, að-koma „villimönnunum" til
manns og kynna fyrir þeim siðmenn-
ingu Evrópu, en i einkabréfi til vin-
KRAFTA VERK, AÐ EKKI
SKYLDU FLEIRIFALLA
— KONGÓ er paradís.
Þannig mælti sænskur her-
maður, sem ég hitti nýlega að
máli, og hann gat talað af
reynslu. Hann hafði dvalizt í
Kongó í hartnær þrjú ár, her-
maður í liði Sameinuðu þjóð-
anna, og þar hafði hann þolað
bæði súrt og sætt, staðið í vopna-
viðskiptum og unnið að öðrum
friðsamlegri störfum.
Allir, sem eitthvað hafa fylgzt með
heimsfréttum siðustu áiin, hljóta að
hafa heyrt getið um Kongó. Trúlega
eru þeir ekki fáir, sem búa orðið yf-
ar síns skrifaði konungur, greinilega
í talsverðri hrifningu: „Hvílík dá-
semdar kaka”. Og á þeirri köku
gæddi hann sér eftir föngum um ára-
bil. En að því kom, að augu annarra
þjóða tóku að opnast fyrir því, sem
var að gerast. „Fríríkið Kongó var
lítið annað en þrælariki. Félag kón-
ungsins tók sér einkarétt á allri verzl-
444
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ