Tíminn Sunnudagsblað - 17.11.1963, Blaðsíða 2

'Holt í ÖnundarfirSi. (Ljósm: KB).
EYDIBYLIÐ HOLT
ÞAÐ VAR rigning, þegar ég
kom I Holt. Og staðurinn var í
eyði. Einu íbúarnir voru flugvall
argerðarmenn að sunnan, sem
lágu við I bamaskólahúsinu ská
hallt utan við túnið, en heima á
sjálfu prestsetrinu stóðu öll hús
auð og tóm. Þar varð hvergi
mannaferða vart, en þó mátti
sjá, að einhverjir höfðu komið
þar um sumarið. En það höfðu
ekki verið heimamenn, heldur
bændur utan af sveitarenda, sem
slógu túnið og hlóðu heyinu upp
á bíla og óku með það á brott.
Taðan af Holtstúninu verður not
uð til að fóðra með kýr í Valþjófs
dal í vetur.
Einhvern tíma hefðu þetta þótt
harla ótrúleg tíðindi. Holt i Ön-
undarfirði var um langan aldur
eitt mesta höfuöból á öllum Vest
fjörðum og þar sátu skörungs-
prestar, enda brauðið eftirsótt.
En svo var komið í vetur, þegar
brauðið losnaði, að enginn prest-
lærður maður taldi ástæðu til að
sækja um það, og í sumar var
prestakallinu þjónað af ná-
grannaprestum og túnið nytjað
af leikmönnum.
Prestleysið í Holti mun þó
ekki til frambúðar að þessu
sinni. Ungur guðfræðingur frá
ísafirði hefur verið settur til að
gegna embættinu, og hann mun
flytja vestur á þessu hausti og
er kannski þegar kominn þang-
að, þegar þetta birtist á prenti.
Líkur standa því til, að Holt
verði ekki eyðibýli nema þetta
eina sumar, að minnsta kosti
ekki fyrr en þar verður aftur
prestlaust.
En þótt Holt færist aftur í tölu
byggðra býla, gefur sumarlöng
eyðisaga staðarins vísbendingu
um það, sem verða kann hlut-
skipti jafnvel merkustu höfuð-
bóla. Og það er hætt við, að séra
Stefáni Stephensen, prófasti
sem þjónaði Holti á árunum
1855—1884, hefði ekki verið um
það að vita aðra nytja heima-
landið en staðarprestinn sjálfan.
Séra Stefán var mikill búhöldur
á sinni tíð, og sagður áhugasam-
ari um veraldlegar framkvæmd-
ir en kennimennskuna og mun
þvi ekki hafa messað oftar en
nauðsyn bar til. Svo er sagt, að
einhveriu sinni, í tíð séra Stef-
áns, hafi nokkrir bændur úr
sókninni komið til kirkju á
sunnudegi í brakandi þerri. En
heima á staönum sáust þess eng-
in merki, að til stæði neitt helgi
hald, og sjálfur var prestur við
heyskap úti á túni ásamt vinnu-
fólki sínu. Nokkrir bændur halda
þá til fundar við séra Stefán,
sem er að rifja flekk, þegar þeir
komu að, og lítur vart upp frá
verkinu til að taka undir við
komumenn. Bændurnir þegja um
hríð og líta hver á annan, en að
lokum tekur einn þeirra af skar-
ið og segir: „Það er þurrkurinn
í dag“. — Prestur snarstanzar
i miðjum rifgarði, snýr sér fyr-
irlitlega að komumönnum og
hreytir út úr sér: „Huh. Og þið
eruð líka að nota hann, bölvað-
ir“.
Sonur séra Stefáns var Páll,
sem einnig var prestur í Holti,
en þangað kom hann ekki fyrr
en 1908. Áður var hann prestur í
Kirkjubólsþingum í ísafjarðar-
djúpi og bjó á Melgraseyri. Voru
þeir feðgar þá nágrannar, þvi
að séra Stefán flutti frá Hoiti
að Vatnsfirði árið 1884. Ekki
þótti séra Stefáni Páll sonur
sinn vera eins mikill búmaður
og hann hefði kosið, og taldi
hann soninn þar sverja sig í ætt
til móður sinnar, Guðrúnar, sem