Tíminn Sunnudagsblað - 17.11.1963, Blaðsíða 13

Miklibær í Blönduhlíð. Ljósmvnd: Þorsteinn Jósepsson).
þaS á ís, sem talinn var hestheldur
og fær fyrir kunnuga. Vildi svo löng-
um verða, að menn freistuðust til
þess að fara heldur greiðfærur glær-
unnar en þræða löndin til beggja
handa, þótt oft veldu þeir með því
kelduna fyrir krókinn. Fyrir vestan
Auðkúlu skagar vatnið mikið til suð-
urs, og þar fellur Svínadalsá í vík-
ina. Oft er ísinn ótraustur á þvi
svæði sem eðlilegt er. Nú hafði líka
borið svo við, að hinn 1. og 2. sama
mánaðar, kom dæmafá hiáka eða leys-
ing um allt Húnavatnsþing, og fylgdu
því miklir vatnavextir. Sá ís, sem fyr
ir var á Svínavatni, hjaðnaði þá mjög
mikið og losnaði frá löndum. Síðan
gerði grimmdarfrost og frusu þá vakir
og krapablár í einu vetfangi, en kunn-
ugir vissu, að miðsvetrarísinn er oft
varasamur og „viðsjált er á vetrar-
degi vötnin að ríða‘ . En Gúðbrandur
vildi stytta sér leið og ríða vatnið.
Prestur vildi hins vegar fylgjast með
ferðum gests síns, þar sem hann var
ókunnugur. Hann bjóst því til að
fylgja honum og lét söðla reiðhest
sinn. Riðu þeir svo undir kvöld á
vatnið. Segir fátt af ferðum þeirra
annað en það, að allt gekk að óskun;
meðan þeir fylgdust að út undir
Reyki. Nokkuð munu þeir hafa hresst
sig á víni, hvor þeirra, sem hefur
verið veitandinn.
Séra Jón reið svo til baka sömu
leið. En þegar hann var kominn
meira en miðja vegu, sá hann til
mannaferða til hliðar við sig, land-
megin. Hann vildi hafa tal af þeim,
sem þar fóru, og vék því hesti sínum
út af slóðinni. Þegar hann hafði talað
við mennina svo sem erindi krafði,
hélt hann áfram ferðinni, en beygði
þó ekki á fyrri slóð sína strax. Rétt
hér á eftir hefur hann steypzt í hem-
aða vök, nærri landi og árósunum
Týndist þar bæði prestur og hestur
Um slys þetta hefur verið kveðið:
Enginn veit um afdrif hans,
utan hvað menn sáu,
að skaflaförin skeifberans
af skör til heljar lágu.
Og enn var kveðið:
Kúlu deyði klerkur frá,
komst í neyð, þar vökin lá,
vatnið reið í Svína sá
sínum skeiði jónum á.
Svo segja ummæli, að menn sæju
merki þess, að séra Jón hefði komizt
upp á vakarbarminn, en farizt við að
reyna að bjarga hestinum. Vettling-
ar hans og slitur af beizlistaumum
eiga að hafa fundizt við vökina morg-
uninn eftir.
Lík séra Jóns fannst ekki, þrátt
fyrir mikla leit, fyrr en um vorið, 22.
apríl, og var það þá slætt upp ná-
iægt þeim stað, er menn vissu, að
slysið varð.
Séra Jón er sagður hafa verið 46
ára, er hann lézt, eins og Oddur
tengdafaðir hans.
Séra Jón Jónsson hefur skrifaö
stutt æviágrip sitt framan við mínist-
eralbók Auðkúlu. Þar segist hann
vera fæddur 28. janúar 1772. Nokkur
ástæða er til að ætla, að þetta sé feil
eða pennavilla, því að sjálfur hefur
hann talið aldur sinn frá 1771, og
eftirmaður hans á Auðkúlu og al-
nafni, telur hann 46 ára í kirkjubók-
inni. Væri hann fæddur 1772, hefði
hann ekki verið neiiia á 46. árinu.
Mjög þótti séra Jón ganga aftur eða
svipur hans vera á kreiki, og eru til
ýmsar þjóðsögur í því sambandi. (Sjá
Þjóðsögur J. Á.). Svipur þessi, sem
freskir menn og ófreskir sáu, var
kallaður „Jón í vatninu*-, en hann
reyndi oft að villa um fyrir ferða-
mönnum á Svínavatni að vetrarlagi.
Hleypti hann þá hesti sínum mikinn á
glærunni, en hvarf jafnan skyndilega
í vök nærri ósnum. Þar sást hann og
tíðum bisa við að draga hest sinn upp
á vakarbarm. Sæist „Jón í vatninu“ í
fylgd með Auðkúluprestum, mátti bú-
T I M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ
949j