Tíminn Sunnudagsblað - 17.11.1963, Blaðsíða 21

Hýstárlegt imistang
EYJÓLFUR GESTSSON, bóndi í
Vælugerði í Flóa, var erfiður í sam-
búð, og henti það hann stundum að
dangla í kerlingu sína, Helgu Þor-
láksdóttur, er talin var stillt og geð
prúð. Einu sinni bar það við, að
ég í símann. „Þegar þær vildu, að
félagið efldist, hættu þær að hugsa
um saumaskap. Þær sneru sér fyrst
að almennri líknarstarfsemi, síðan að
velferðarskipulagningu og loks að ein-
hverju sem minnir ekki svo lítið á auð-
hring. Nafnið er núna Hið sameigin-
lega verzlunar- og framfarafélag Wata-
shawborgar, og þær hafa sótt um að
breyta því i Hinn almenni eigna- og
tekjuskiptasjóður, þar sem þátttaka sé
heimil öllum.
Meðan ég sagði þetta l'ímdi ég nýja
rauða stjörnu við þúsundmeðlimamark
ið og bar töluna sarcan við dagblaðið,
sem lá opið á borðinu fvrir framan mig.
Kúrfan steig sífellt og varð brattari
með hverjum degi.
„Hvenær segir formúlan að þessu
ljúki?” spurði ég.
„Þegar ekki er lengur til fólk til að
ganga í samtökin. Og það er ekki nema
takmarkaður mannfjöidi í Watashaw.
Þetta er heldur l'ítill bær”.
„Þær hafa opnað útibú í New York”,
sagði ég í símann nokkrum vikum sið-
ar.
Ég framlengdi línuna vandlega frá
síðasta punktinum. Hún lá nær því
beint upp og út af blaðinu.
Ég gerði ráð fyrir smátöfum við flutn
inga milli landa, dálítið mismunandi,
eftir því hve mikil samskiptin væru
manna á milli fvrir og komst að því, að
eftir tól'f ár, eða _svo hefðu allir jarðar-
búar orðið meðlimir.
Það varð löng þögn, meðan Caswell
dró upp sömu mynd i huga sér. Síðan
hló hann vandræðalega og sagði: „Nú,
þér báðuð mig um sónnun”.
Þetta var ekki verra svar en hvað
annað. Við hittumst og snæddum há-
degisverð á matbar, ef hægt er að
kalla það máltíð. Hreyfingin, sem við
settum af stað, mun halda áfram að
breiðast út með illu og góðu, með á-
róðri og landvinningum, mútum og
undirferli. Og ef til vill verður það
gott að fá alheimsstjórn — þar til
spilið verður á enda, eftir um það bil
tólf ár.
Hvað þá gerist, veit ég ekki.
En ég vil ekki, að mér verði kennt
um það. Héðan i frá hef ég aldrei
heyrt getið um Watasliaw.
hann hafði barið Helgu, að hann rauk
austur að Villingaholti til þess að
sækja prestinn, séra Tómas Guð-
mundsson. Ætlaðist hann til þess, að
prestur kæmi á sáettum með þeim.
Presturinn varð við tilmælum Eyj-
ólfs og fór með honum að Vælugerði.
Þegar prestur fór að grennslast eftir
því við hana. af hverju misklíðin
hefði risið, sagði hún:
„Hann Eyjólfur minn hefur svo oft-
ast barið mig, að hann hefur ekki
sótt prest“.
Svipurími sat eftir
HJALTl EINARSSON og Tala Run-
ólfsdóttir frá Skaganesi bjuggu á
Suður-Götum í Mýrdal.
Það var einhverju sinni, að Hjalti
var að leggja af stað í kirkju á
Reyni og kvaddi konu sína á hlaði
úti. Sýndist henni þá ekki alls kostar
hreinn í framan, þreif sokk af stagi,
vætti með munnvatni sínu og strauk
framan úr honum.
ekki um árferði, nema það sé eitt-
hvað frábrugðið venjunm, sérstak-
lega illt eða got't ,og um fiskafla geta
þeir aldrei að kalla. Hins vegar eru
árferðislýsingarnar í fyrra bindi
Setbergsannáls flestar mjög hvers-
dagslegar, nema þar sem Gísli hefur
stuðzí við Fitja-, Skarðsár og Bisk-
upaannála. . Honum verður og
mjög tíðrætt um bólusóttir, enda hef-
ur honum vafalaust verið mjög minn-
isstæð sú, er gekk 1707. Um sumar
þeirra virðist hann þó hafa haft fyrir
sér einhver rit, sem nú eru ókunn,
en lýsingin á flestum þeirra er ákaf
lega loðin og íáskrúðug að ákveðnum
efnisatriðum, og gæti því nærri þvi
átt við hvaða drepsótt sem er Hið
sama má segja um frásagnir Gísla
af Heklugosum. Hann fer mörgum
orðum um þau, en um önnur gos get-
ur hann ekki rækilegar heldur en
stendur í fyrrtöldum heimildum hans.
Hefur honum auðsælega verið mjög
minniss'.ætt Heklugosið mikla árið
1693, og ætla ég vafalaust, að hann
hafi fyllt lýsingar heimildarrita
sinna um eldri Heklugos með minn-
ingum sínum um það .... Ekki er
það síður kynlegt að hvergi skuli
finnast annars staðar tangur eða tet-
ur af heimildum Gísla um þessi efni,
„Er ég nú hreinn?“ spurði Hjalti
að loknum þvottinum.
„Svipurinn er eftir“, svaraði Tala.
Kýrin á grandanusn
SÉRA ARNGRÍMUR Bjarnason á
Álftamýri naut ekki mikillar virð-
ingar. Margur galgopinn leyfði sér
að hafa hann að ginningarfifli. Þess
vegna var það, að hann var tældur
til þess að taka kú til bæna af pre-
dikunarstóli. Það gerði hann með
þessum orðum, að því er sagan segir:
„Drottinn ' lessi þessa rauðflekk-
óttu kú, sem liggur hérna hinum
megin á grandanum".
Bölvað ílaKkíð
HJÓNIN í Haukadal á Rangárvöll-
um hétu Kolbeinn Bjarnason og
Helga Jónsdóttiv. Þau áttu sextán
börn, og dóu tólf þeirra innan sjö
ára aldurs Meðal þeirra, sem upp
komust, var dóttir, sem hét Guðrún.
Eitt sinn var hún send í Hraunteig
til þess að höggva skóg með systur
sinni, er nokkru yngri var. Skrapp
hún þá út að Galtalæk, en í bakaleið-
inni drukknaði hún i Ytri-Rangá. —
Þegar Helga, móðir hennar, frétti um
siysið og atvik þau, sem til þess lágu,
varð henni að orði:
„Hu — hún hafði nokkuð fyrir
bölvað flakkið“.
ef þær hefðu verið til ri’.aðar Ættu
þær þó að hafa náð yfir 4 aldir a.m.k.
Ekki hefur komið fynr í þeim neitt
mannsnaín eða verið sagt frá stór-
tíðindum. eins og svarta dauða og
plágunni 1495. Utn þau efni hefur
Gísh ekkert fyllra en hinar kunnu
heimildir hans. Loks er það tor-
tryggilegt, að mest ber á þessum frá-
sögnum þau árin, sem eyður eða litl-
ar frásagnir eru í Fitja- og Skarðsár-
annálum, en ekki er eyða fyrir neinu
ári í Setbergsannál. Það atriði gefur
einmitt skýringu á því, hvers vegna
Gísil gat fundið hvöt hjá sér til að
spinna annálsefnið upp að nokkru
ley.i sjálfur. Hin kunnu heimildarrit
hans eru ákaflega fáskrúðug á 13.,
14. og 15 öld og jafnvel 16. einnig.
Sérstaklega skýra þau lítið frá ár-
ferði. Úr því hefur Gísii viljað bæta,
svo að hlutfallið yrði ekki eins mis-
jafnt milli annálshlutanna. Hann gat
það ekki öðruvísi en með ágizkun-
um eða hreinum tilbúningi . . . “
V.
Síðara bindi Setbergsannáls, er
fjallar um 17. óldina, er gjorsneytt
öllum uppspuna á borð við þann, sem
er í hinu bindinu, og yfirleitt mun
sá hluti annálsins þykja fremur merk
heimild. En áður en fyrri hiutinn
RAPSODIA GÍSLA A SETBERGI -
Framhald af 953. sí3u.
T I M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ
957