Tíminn Sunnudagsblað - 17.11.1963, Blaðsíða 10

Norskur sveitabær, sem varðveittur er i byggðasafninu.
notaði hann ætíð vel, til náms eða
starfs, svo að athygli vakti.
Tannlæknir nokkur í Kristiansund
var einn þeirra, sem veitti þessum
unga manni athygli og gerði sér ljóst,
að hann var ekki af hinni „venju-
legu gerð“, eins og hann komst' að
orði. Vildi tannlæknirinn stuðla að
þvi, að Anders lærði þau fræði, sem
hann hafði sjálfur numið. Ungi mað-
urinn vildi það líka mjög gjarna,
en kvað fjárskort hamla. En góður
vilji er löngum sigursæll. Tannlækn-
irinn hafði sveigt vilja hins unga
manns inn á hugstæða braut. Anders
hafði alltaf haft áhuga fyrir vélum
.g .vélfræði. í frítimum sínum hafði
hann m. a. smíðað furðu stóra og
glæsilega gufuvél. Og fyrir tilstilli
t'anniæknisins var efnt til happdrætt-
is um hana, höfundinum til styrktar.
■"'yrir þá peninga, sem þannig tókst
«6 safna, hóf svo Ande?s Sandvig
nnlæknisnám sitt. Og aðeins
it ugu ára gamall lauk hann prófi
með mjög lofsamlegum vitnisburði.
Hann hélt áfram námi í útlöndum
og mundi vissulega hafa komizt la.igt
í starfi sínu erlendis og getið sér
glæsilegan orðstír, ef hann hefði
setzt þar að, eins og hann hafði hug
á um tíma. Anders Sandvig var nefni
lega enginn meðalmaður í neinu því,
sem hann iókst á hendur. Og meðan
hann var erlendis, skarað'i hann svo
mjög fram úr við starf sitt, að hann
vann heiðursverðlaun í samkeppni
tannlækna frá mörgum þjóðum.
En það átti ekki að liggja fyrir
Anders Sandvig að eyða ævi sinni í
framandi löndum. Hann hafði aldrei
verið neitt sérlega heilsusterkur. Og
nú veikist hann fremur illa, verður
að halda heim og sezt að sér til heilsu
bótar í hinu tæra lofti og fagra um
hverfi á Litlahamri. Þótt ýmsir ætl
uðu honum ekki líf, er hann kom
þangað, náði hann sér samt að fullu
eftir alllangan tíma. Og atvikin hög
uðu því svo til, að hann settist end-
anlega að á Litlahamri og starfaði
þar langa og óvenju farsæla ævi.
Þegar Anders Sandvig fluttist tn
Litlahamars, var hann eini tannlækn
irinn milli Þrándheims og Hamars
Menn höfðu þá á þeim slóðum, eins
og víðar, betri tennur en nú. Engu
að síður var þá til fólk, sem öðru
hverju fékk skemmd í tönn, og
þurfti að finna tannlækni. En sam-
göngur voru erfiðar í þann tíð, og
margir áttu líka erfitt með að kom-
ast að heiman. En tannlæknirinn nýi
á Litlahamri var þá ekkert að víla
fyrir sér að leggja á sig aukaerfiði
vegna sjúklinga sinna. Hann ferðað-
ist bara til þeirra, og það af slíkri
nákvæmni, að allir vissu á hvaða
degi og á hvaða stundu hann var
að hitta á þessum eða hinum staðnum.
Og þannig var starfi hans hátiao ,
mörg, mörg ár.
Á þessum ferðum veitti Anders
Sandvig því athygli, að nýi tíminn
var víða að má burt spor hins gamla.
Og hann veitti þvi jafnframt aihygli,
að margir hirtu harla lítíð um þær
minjar, sem enn voru eftir frá fyrri
tíð — frá lífi og starfi liðinna kyn-
slóða. Þegar erlent söfnunarfólk tók
að ferðast um dalinn, gat það safnað
miklu af þessum gömlu, dýrmætu
minjum, oft fyrirhafnarlítið og fyrir
iágt gjald. Til dæmis gat Svíinn Art-
ur Hazelíus, sá maður, sem stofnaði
þjóðminjasafnið fræga á „Skansin-
um“ í Stokkhólmi, auðveldlega safn-
að fimm vagnhlössum af gömlum
munum.
Þetta fór ekki fram hjá Anders
Sandvig. Og þegar hann sá hlössúi
fimm, sem Artur Hazelíusi tókst að
safna, hitnaði honum alvarlega í
hamsi. Hér varð að sporna við fót-
um, og það strax. Og nú kom brátt
i ljós, að Anders Sandvig var líka
á þessu sviði réttur maður á réttum
stað. Hugsun hans var ekki aðeins
ijós og rökföst, heldur tókst nonum
að hefja framkvæmdir þegar i siað.
Og hann átti þann sigursæla vdja,
þann þrótt og þol, sem nægði til að
lyfta Grettist'aki: að stofna og koma
upp einu stærsta byggðarsafm heims-
ins.
Anders Sandvig var tuttugu og
fimm ára, þegar hann hóf söfnunar-
starf sitt, þegar hann tók að safna
„gömlu rusli“, eins og margir köll-
Skáldkonan Sigríður Undset bjó í útjaðri Litla-Hamars, þar sem heitir að
Bjarkarlæk.
946
T í M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ