Tíminn Sunnudagsblað - 15.03.1964, Blaðsíða 8

tútna fljótt út. Fjögurra daga gaml-
ir taka þeir fyrstu sundtökin, og sund
geta þeirra eykst mjög ört. Urturn-
ar vaka stöðugt yfir þeim og gefa sér
engan tíma til að afla sjálfum sér
fæðu, en afkvæmin sjúga þær hins
vegar sleitulítið. Þá koma fitubirgðir
hennar að góðu haldi. Þeir Kenyon
og Rice fylgdust með urtu einni, sem
þeir töldu vera liðlega 250 kg ný-
kæpta. Kópur hennar þyngdist ótrú-
lega hratt, þyngd hans tvöfaldaðist á
fimmtán dögum og var orðin þreföld
ellefu dögum eftir það. Þegar kóp-
urinn var orðinn liðlega mánaðav-
gamall vó hann rúmlega 60 kg eða
meira en fjórum sinnum það, sem
hann var nýfæddur. Lengd hans hafði
á þessum sama tíma aukizt úr 96
sm í 122 sm, og hann var svo þrýst-
inn, að hann gat varla hreyft sig.
En kæpan var orðin mjóslegin, því að
hún hafði misst um 90 kg á sama
tíma. Eftir þetta var kæpan greimT
lega ekki fær um að ala önn fyí||
kópnum lengur, svo að hún launiaff-
ist hljóðlega frá honum sofandi og
sást ekki meir.
Næstu mánuðir voru kópnum erfið-
ir. Þeir urðu að læra að bjarga sér
sjálfir. Fyrst héldu þeir sig að mestu
í grennd við fæðingarstaðinn og lögðu
ört af, En smám saman lærðuSt
þeim lifnaðarhættir fullorðinna selá.
Þeir uppgötvuðu, hvað var ætilegt í
hafinu, og einn góðan veðurdag voru
þeir horfnir til fullorðnu selanna,
sem héldu sig meira áveðurs á sumr-
in.
Meðal þeirra kópa, sem þeir féiag-
ar fylgdust með frá fæðingu, var
einn sem þeir kölluðu Litla-Hermann.
Móðir hans yfirgaf hann, er hann var
ekki nema 20 daga gamall og ein-
ungis 37 kg að þyngd. Hún hafði
verið í grennsta lagi, er hún kæþti,
og gat greinilega ekki fóstrað son-
inn lengur. Hann hvarf eins og aðr-
ir kóparnir, en þótt flestir hinna
kæmu aftur í varið með haustinu, sást
Litli-Hermann aldrei framar. Fitu-
birgðir hans hafa líldega ekki enzt
þann tíma, sem hann var að læra að
afla sér sjálfur fæðu.
Þetta bendir til þess, á hvaða hátt
offjölgun er hindruð meðal munk-
selanna. Sé fjöldinn orðinn svo mik-
ill, að fæðan dugi ekki, geta urt-
urnar ekki hlaupið eins mikið í spik
og ella og þá verða kópar þeirra að
sama skapi verr undir það búnir að
bjarga sér sjálfir. Margar urtur y£-
irgefa kópana yngri og léttari en
feitar kæpur. Kópauppeldið er urtun-
um mikil raun, og þær kæpa ekki
nema annað hvert ár.
Annað sérstætt atriði í fari munk-
selsins er það, að hann skiptir um
hár á annan hátt en flest önnur
spendýr. í stað þess að hvert hár
losni fyrir sig, detta þau af munk-
selnum í stórum flygsum á svipaðan
hátt og hamur skriðdýra. Eina spen-
dýrið annað, sem hefur sams kon-
ar hárlos, er sæfíllinn, og bendir
það með öðru, háralit kópanna til
dæmis til þess, að sæfíll og munk-
selur séu náskyldir.
Munkselurinn er mjög fágætur.
Veturinn 1957—’58 var allur stofn-
inn við Sandvíkureyjakeðjuna ekki
nema um 1200 dýr. Þetta er að vísu
mikil fjölgun frá því, sem var um
aldamót, en hættulega lítill stofn
samt. Og viðkoman er heldur lítil.
Urturnar virðast ekki kæpa fyrr en
þær eru orðnar að minnsta kosti
þrevetrar, og þær kæpa ekki nema
annað hvert ár. Vorið 1958 fæddust
um 170 kópar á öllu svæðinu. Hinl
vegar virðast munkselirnir verða
langlífir, og dánartalan er lág eða
um 3 af hundraði árlega. Af þessu
Framhald á 262. síðu.
248
T I N N - SUNNUDAGSBLAÐ