Tíminn Sunnudagsblað - 07.02.1965, Blaðsíða 7

ráðskona Benedikts Sveinssonar á
Héðlnshöfða.
og hann. Af þeirri kynningu spratt
hjónaband þeirra.
Um 1880 byggði Benedikt Sveins-
son íbúðarhús úr höggnum steini á
Héðinshöfða. Steinninn var tekinn
úr klöppum í Reyðarárgili, sem er
sunnan við túnið. Steinsmiðurinn
var Sigurbjörn Sigurðsson frá Hól-
um í Laxárdal. Steinhús þetta stend-
ur enn og er reisulegt og ófeimið við
nýja tímann.
IV.
— Var ekki Benedikt Sveinsson
myrkfælinn og lífhræddur?
— Ó-jú — það sögðu menn. Allir
hér um slóðir kannast við söguna um
það, þegar vinnumenn hans settu ný-
borinn kálf í kolamyrkri í
bæjargöngin í veg fyrir hann. Hann
rak sig á kálfinn og æpti ofboðslega:
— Herra guð, blautur, loðinn!
Á Héðinshöfða var maður að nafni
Jón Jónsson, sem kallaður var
Skinni. Hann var fæddur Skagfirð-
ingur. Viðurnefnið mun hann hafa
fengið af því að stunda skósmíði, en
ekki af því, eins og margir virðast
halda, að hann átti um tíma heima
á Skinnastað í Axarfirði.
Árið 1888—1890 voru þau Jón
Skinni og kona hans, Anna Jónatans-
dóttir vinnuhjú hjá Benedikt Sveins-
syni. Jón var — að ég held — verk-
stjóri við landbúnaðarstörfin.
Ilann hafði sjálfur á hendi meðal
annars að taka heyið handa kúnum.
Eitt sinn, þegar ég var nokkra daga
gestur á Héðinshöfða, fór ég að
hjálpa Jóni við að taka heyið: losa
úr stáli og bera meisana. Heyið
sem við tókum af, stóð á mel, dálitið
austur af bænum. Búið var að eyða
nokkru af enda þess — torf fallið,
er á þeim enda hafði verið, en utan-
hleðslur stóðu og mynduðu lága tóft.
Við Jón vorum innl í tóftinni. Ég
losaði töðuna með heynál, en Jón
tróð í meisana. Vitum við þá ekki
fyrr til en sýslumaður er kominn að
tóftinni og segir Jónl, byrstur mjög
og gífuryrtur, að engin mynd sé á
því, hvemig hann taki af þessu heyi
og gangi um það.
Jón Skinni var þá ekki seinn í
svifum, þreif af mér heynálina,
sveiflaði sér yfir tóftarvegginn með
nálina á lofti og sagði sýslumanni,
að hann skyldi reka hana á l:af í
skrokkinn á honum, ef hann skipti
sér nokkurn skapaðan hlut af þess-
um verkum.
Beið þá Benedikt ekki boðanna,
en tók til fótanna sem mest hann
mátti heim í bæ. Mun ég seint
gleyma því, hvernig frakkalöfin
hans stóðu eins og klofið stél aftur
af honum á hinu ofboðslega hlaupi.
Jón Skinni hló dátt, þegar Bene-
dikt var horfinn í bæinn, enda hafði
Jón verið að leika.
Lítilli stundu síðar fórum við inn
til að drekka kaffi. Lék þá sýslumað-
ur á alls oddi og minntist ekkert á
missættis við Skinna. Hins vegar
klappaði hann á kollinn á mér, eins
og hann vildi biðja mig afsókunar á
einhverju. Það þótti mér þá skrítið.
V.
— Ein ferð mín í Héðinshöfða
verður mér minnisstæðust, segir
Árni. — Ég fór glaður að heim-
an, en kom hryggur heim. Þetta var
vorið 1890. Ég fékk að fara til að
heimsækja Rósu og afa minn, Árna,
föður hennar, sem þá átti heima hjá
henni. Það var sumardagurinn
fyrsti.
Afa þótti mjög gott að dreypa á
víni. Notaði það eins og meðal á
morgnana, en í smáum stíl. Ég fékk
í þetta sinn að færa honum hálf-
flösku af víni í sumargjöf. Hann
þakkaði mér kærlega fyrir og kvaðst
mundu enda gjöfina lengi.
Um kvöidið sat afi hjá Benedikt
sýslumanni og gesti hans, Þorleifi
Jónssyni presti á Skinnastað. Ræddu
þeir um landsins gagn og nauðsynj-
ar. Síðan var snæddur kvöldverður.
Afi var hress og glaður, þegar við
gengum til sængur í sérstöku her-
bergi, sem hann hafði til umráða.
Ég háttaði fyrir ofan hann og sofn-
aði fljótt.
Klukkan fimm morguninn eftir bjó
Jörundur Sigurbjarnarson sig til
selaróðurs. Áður en hann lagði af
stað leit hann einhverra hluta vegna
inn í herbergið til okkar afa. Var
þá afi dáinn, en ég sofandi fyrir ofan
hann í rúminu og hafði ekki orðið
neins var.
Þetta var mér mikil reynsla.
Afi var 83 ára, þegar hann dó.
VI.
— Manstu vel eftir Einari Bene-
diktssyni?
Benedikt Jóhannsson,
fóstursonur Benedikts sýsiumanns á
HéðinshöfSa.
— Já, ég man vel eftir honum.
Hann var sannkallað glæsimenni,
karlmannlegur, kátur og gamansam-
ur.
Einu sinni fórum við Bensi Jó-
hanns með Einari út í Lundey á
litlum báti til þess að koma þang-
að fjórum landskuldargemlingum,
sem faðir hans fékk í leigu eftir
fjórða hluta af ísólfsstöðum, er hann
átti. Gott þótti að geyma fé í eynni
Tók það þar góðum bata, og ekki /ar
hætt við að það stryki þaðan.
Vel gekk okkur ferðin út í eyna.
Einar var mjög ötull. Við klifruðum
upp á eyna með gemsana.
En meðan við stönzuðum í eynni,
skall yfir glórulaus þoka. Á heim-
leiðinni töpuðum við áttum og rer-
um æðilengi í villu. Loks fundum
við þó Höfðagerðissand og settum
þar bát okkar.
Ekki var Einar hræddur eða
óstilltur í þokunni, en sagði okkur
gamansögur. Ég trúi því varla, að
hann hafi verið hræðslugjarn eins og
faðir hans. Vel má vera, að hann
hafi samt verið myrkfælinn, svo sem
heyrzt hefur. Því kynntist ég ekki.
Myrkfælni er annar handleggur.
Grettissaga vottar það.
— Varztu var við, að Einar léti
fjúka í hendingum?
— Ekki var það oft, en einstöku
sinnum þó.
Eitt sinn kom hann til dæmis
kaldur inn í stofuna, þar sem fólkið
sat að vinnu. Mælti hann þá:
Hérna inni yl ég finn á nösum,
Framhald á 118. síðu.
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
103