Tíminn Sunnudagsblað - 07.02.1965, Blaðsíða 15

Kristján konungur III, krjúpandi í fullum skrúða. Þessi maður fangelsaði
biskupa unnvörpum og sló eign sinni á klaustur og kirkjugóss.
og margbrotin athöfn, og Hítardals-
klerkur verður feginn hvíldinni, er
hann getur loks gengið til náða. En
á hinum fyrsta morgni, er hann vakn-
ar með biskupstign, bregður svo við,
að honum er kvilltur annar fóturinn.
Að nítján nóttum liðnum liggur bisk-
upinn nár á börum sínum í skini
blaktandi kertaljósa, umkringdur
syngjandi prestum erkibiskupsstólsins.
Sigmundur Eyjólfsson, sem
skemmsta stund hefur borið mítur og
bagal íslenzkra biskupa, er í moldu
lagður í Þrándheimi. Ekki löngu síð-
ar flýr Ólafur erkibiskup Engil-
brektsson land.
En þó að Sigmundur oiskup vitji
ekki aftur fósturjarðar sinnar, sigla
þar aðrir að landi.
Hinn nýi konungur Danmerkur-
ríkja, Kristján III, hefur skipað land-
inu hirðstjóra í stað Ögmundar Páls-
sonar og Jóns Arasonar á Hólum.
Þetta er tignarmaður af þýzku slekti,
Kláus van der Marwitzen. Snekkja
hans varpar akkerum á Seylunni
vorið 1537, og hinn ný valdsmað-
ur ríður á Öxarárþing til þess að
skipa málum. Hann hefur í för með
sér fógetann sinn, Diðrek fra Mynd-
en.
Ekki skerst stórlega odda að
sinni. Þó eru óþægileg sum málin,
sem þeir flytja. Kristján konungur
III. vill koma á nýrri kirkjuskipan í
anda hinna nýju trúarkenninga, sem
hann aðhyllist, og hefur sent í land-
ið bréf um það. Sumt er gamsdt og
gott, sem hann býður, en annað vek-
ur skelfingu. Ögmundur biskup og
prestar hans velja og hafna og vísa
landsmönnum veginn — bregða þó
fyrir sig kænsku:
„Þyí segjum vér allir samt með
einni röddu fyrir vort biskupsdæmi,
að heilögum anda til vor kölluðum,
að vér viljum þessa trú halda og
henni í allan máta fram fylgja. En
um aðra hluti, sem í þessu bréfi
standa og þetta land snertir ekki,
látum vér svo standa. Bjóðum vér
og skipum öllum og sérhverjum í
voru biskupsdæmi, að þeir fylgi fram
heilögum lærdómi og ölmusugerðum.
En um umskipting á messuembætti
og tíðagerðum kunnum vér enga mis-
breytni á að gera sakir fátækdóms.
og kunnáttuleysis hér í landið,"
En ekki dylst samt, að nokkurt los
er komið á suma menn, líkt og verða
vill, þegar farið er að rengja gömul
sannindi. Þess vegna skrifar biskup
líka ströng áminningarbréf „þeim,
sem eru þrjózkir og þrályndir og
reisa sig á móti guði og guðs lögum.“
Þvílíkt er nú farið allvíða að „op-
inberast í Skálholtsbiskupsdæmi."
„Þvi áminnum vér yður enn að nýju
að ganga ekki- um endimarkið, því
að bogi er bendur og ör á lögð. Læg-
ið yður undan, svo ei falli á yður
bannsörin.“ Mikið er í húfi: „Þessi
heilaga trú má með engu móti út-
verpast eða úr lagi færast,“ þótt upp
hafi „risið einn grámunkur og pre-
dikað nýja villu og vantrú og eigi
síður í þessu voru fátæka fóstur-
landi en annars staðar útsent sína
sendiboða, hverjir að mjög fjarri
standa guðs postulum." Þeirri villu
er ekki „hlýðandi í nokkurn máta,
því að hún hefur upphafið illt og efn-
islaust, miðbikið mátalaust og endan
afskaplegan."
Það kemur sér fyrir sjónlausan
manninn að hafa góða aðstoð við all-
ar þessar bréfagerðir. Og nú hefur
hann Gissur Einarsson sér við hönd
eftir sendiför hans til Noregs. Hann
er orðinn gróinn í Skálholti. Allt
hnígur að því, að Ögmundur muni
einna helzt kjósa hann eftirmann
sinn, svo auðsveipur og ieiðitamur
sem hann er sínum herra.
En fleira skrifar Gissur Einarsson
þó en biskupsbréf. Hann á sjálfur
í bréfaskiptum við ýmsa menn, og
meðal þeirra er séra Jón Einarsson í
Odda. Hann er roskinn maður og
kunnur um land allt. Þegar Gottskálk
Nikulásson á Hólum féll frá, vildi
Ögmundur gera hann að biskupi
norðan lands, þótt ekki fengi hann
bolað Jóni Arasyni frá biskupsvígslu.
En seinna segja menn, að þessi sami
klerkur hafi ekki vílað fyrir sér að
tala gegn ákalli helgra nanna og
ókvæni presta í áheyrn sjálfs bisk-
upsins. Og þessi árin hefur hann
keypt vopn og hertygi fyrir fimm
kýrverð. En einhvern veginn finnst
Gissuri Einarssyni, að hann geti ekki
skrifað vinum sínum hug sinn allan,
nema öruggt sé. að bau fari ekki á
flæking:
„Bréf mín eru ekki þess eðlis, að
ég áræði að senda þau á skotspón-
um.“
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
111