Tíminn Sunnudagsblað - 16.10.1966, Blaðsíða 14

Ég hef nefnilega sjónminni, og það
hefur flejil; mér áfram í veröldinni.
Sjónminnið er mikið gott og sérstak-
lega þjálfað með börnum. Þeir eru
vist núna farnir að nóta það við
lestrarkennslu, hættir a'ð láta börn-
in stafa, láta þau bara læra síðurnar
eins og ég gerði á Bakkanum, ha.
Svona er nú það.
Ég hafði líka alveg sérstakan kenn-
ara öll árin mín í barnaskóla. Aðal-
steinn hét hann og var óvenjulega
mikiil framkvæmdamaður í skóla-
málum. Hann kenndi okkur ýmsar
greinar, sem ekki voru kenndar í öðr-
um skólum, og hjálpaði okkur krökk-
unum mikið. Hann kenndi okkur til
dæmis að synda, sem var algert eins-
dæmi í þá daga, held ég. Hann var
alveg einstakur. maður, og árin mín
í barnaskóla eru hamingjuríkasta tíma
bil ævi minnar. Ég var heillaður af
náminu, ég þurfti ekki að láta berja
í mig bókvitið. Mamma skipti sér
lítið af skólagöngunni og lét sér
fátt um finnast, hvort ég lærði eða
lærði ekki, og það jók ákafann um
allan helming. Ég er nefnilega þann-
ig gerður, að ég er staðráðinn í að
gera allt, sem öðrum finnst ég ekki
geta, og þegar fólk lætur sér standa
á sama, hvort ég geri þetta eða hitt,
þá finnst mér öllu skipta að gera
það. Ja, það er skrýtið, en svona er
ég. Og þegar mamma skipti sér ekki
af náminu, þá lærði ég meira fyrir
bragðið.
— Þú hefur auðvitað teiknað heil
ósköp?
— Já, já, ég teiknaði heil ósköp.
Teiknaði á pappír og í sandinn. Eg
teiknaði oft í sandinn. (Sigurjón
dregur mynd á gólfið með viðar-
teinungnum, en hún kemur ekki
fram.) Pappír kostaði peninga, og
ég átti ekki alltaf fyrir honum. Ann-
ars átti ég hauk í horni, sem var
konan í verzluninni, hún gaf mér oft
pappír. Ég teiknaði mikið, og Aðal-
steinn, kennarinnn minn, hvatti mig
óspart. Hann hafði teiknitíma í skó1.-
anum og sá fljótt eitthvert vit í teikn-
ingunum mínum. Hann var mikill
hvatamaður og sagði, að ég ætti að
mála. Það er gott að hafa svona
einhvern til að ýta á eftir sér, og
hann lét mig teikna í skólablaðið á
Bakkanum, og einu sinni seldi ég
mynd í Unga ísland. Það var stór
stund, og Aðalsteinn hvatti mig til
meiri afreka, og á endanum átti ég
að myndskreyta söguna Nilli Hólm-
geirsson eftir Selmu Lagerlöf. Ég
teiknaði myndirnar, en þær komust
aldrei í bókina. En ég á þær ennþá,
teikningar síðan úr barnaskóla.
En svo lauk ég barnaskólanáminu,
og þá þótti mér lítið gaman að lifa,
skal ég segja þér. Ég held ég hafi
aldrei orðið eins hnugginn á ævi
minni. En þá komst ég tU Reykja-
víkur. Ég vildi læra að teikna og
Hringrás
mála, öll önnur skólaganga freistaði
mín ekki. Aðalsteinn skildi mig mæta
vel, og fékk því framgengt, að ég
fengi að sækja tíma i Kennaraskól-
anum eins og mig lysti, og það gerði
ég næstu árin. Ég mætti á hverjum
morgni klukkan átta og rambaði síð-
an á milli bekkja eins og grár kött-
ur, valdi þær námsgreinar úr, sem
ég vildi læra, en lagði alla áherzlu á
myndlistarnámið. Ásgrímur Jóns-
son tók mig í tíma og kenndi mér
að mála með olíu. En skyndilega
fékk ég áhuga á höggmyndinni, og
þá komst ég í tíma til Einars Jóns-
sonar. Þeir voru báðir einstaklega al-
úðlegir, heyrðu, og þeir tóku ekki
einn eyri fyrir tímana, ekki einn tú
skilding. Ha, ja, það hefur breytzt.
Öll þeirra tilsögn var ókeypis. Það
væri gaman, ef maður hitti á svona
menn nú í dag.
Sigurjón stendur á fætur, gengur
að gulu olíufötunni hjá Knattspyrnu
manninum, spýtir í hana, kemur til
baka, en sezt ekki, hallar sér heldur
upp að öðru vinnuborðinu og slær
prikinu utan í borðfótinn.
— En í þá daga var listin ekkert
lifibrauð, — og er það varla enn
og ég varð að hugsa mér eitthvert
starf, brauð varð ég að fá eins og
ánnað fólk. Og þá varð úr, að ég fór
í Iðnskólann og lærði húsamálun. Ja,
það var nú meiri þrældómurinn, þessi
skóli. Við unnum frá átta á morgnana
til sex á kvöldin, og síðan sóttum
við skólatíma frá sjö til tíu. En tím-
inn leið og ég varð útlærður húsa-
málari, en það var ekki nóg. Nú vildi
ég til Hafnar og verða myndhöggvari.
Og svo er það eitt kvöld, að ég
bið Júlíönu Sveinsdóttur og Jón
Stefánsson að finna mig. Þau koma,
og ég sýni þeim módelin, sem ég hafði
gert, og segi þeim allt af létta, ég
vilji verða myndhöggvari, fara til
Hafnar, hvernig þeim lítist á þetta og
svo framvegis. Jú, jú, Jón Stefánsson
segir hvorki já né nei, ha, hann segir,
að þetta sé erfið braut, ég ráði þessu
auðvitað sjálfur. Já, maður, það sagði
hann nú, en Júlíana. (Sigurjón hrist-
ir höfuðið. Hann gengur um gólf
og notar prikið sem staf.) Já, Júlí-
önu leizt ekkert á þetta. Hún sagði,
að ég skyldi hætta þessum mynd-
höggvaradraumum, hætta allri vit-
leysu og stunda mitt starf. Og þegar
ég lét engan bilbug á mér finna, þá
varð hún byrst og sagði, að nú væri
bezt fyrir mig að heyra allan sann-
leikann, hún sæi ekkert í þessum mód
elum, og ég gæti átt mig og mínar
draumsýnir sjálfur. Svo mörg voru
þau orð, og Júlíana blessuð undirstrik
aði þau með harðneskjulegum svip.
Ha? (Sigurjón lítur á mig og brosir.)
Þú manst nú eftir þvi, sem ég sagði
við þig áðan, að ég er ólmur að gera
það, sem aðrir segja, að ég geti ekki,
og þegar Júlíana hafði lesið yfir mér,
var ég staðráðinn í að fara til Hafn*
ar. Ástæðulaust að bíða með það, Ég
hafði nurlað saman tvö þúsund krón-
um og sigldi 'til Hafnar árið 1928.
Á leiðinni komum við i Leith, og eg
álpaðist í land og ráfaði um hafnar-
hverfið. Ég hafði tvö þúsund krón-
urnar í vasanum og gætti þeirra vel,
enda illt í efni, ef ég týndi þeim.
Slíkur missir hefði komið algerlega
í veg fyrir, að ég yrði myndhöggv-
ari. En ég er sem sagt kominn í
hafnarhverfið, og nú langar mig þau
lifandis ósköp i staup. Og ég fer inn
á eina krána, og sé þá innfæddu
sitja við biksvört borðin og drekka
sinn skammt, eitt glas af bjór og
eitt af wiský. Ég vil endilega drekka
það sama og þeir innfæddu og geri
það. Heyrðu, ég var sko alveg óvanur
staupi og verð alveg dauðadrukkinn,
labba mig eftir Princess Street, og
veifa tvö þúsund krónunum framan
í hvern mann. Ja, maður (Sigurjón
hristir höfuðið og hlær lágt), ég
bara sýndi þær hverjum manni og
vildi gefa. Síðan man ég ekki meir,
fyrr en daginn eftir, að ég vakna í koj-
unni niður í skipi. Ég hrekk auðvitað
upp, verð skelfingu lostinn og fálma
eftir peningunum, sem ég bjöst raun-
ar við, að væru horfnir. En maður,
Skotar eru heiðarlegt fólk, heiðarleg-
asta fólk í heimi. Tvö þúsund krón-
urnar voru á sínum stað, og ég hef
aldrei kynnzt eins héiðarlegum mönn
um og Skotum.
En ég hafði sem sagt tvö þúsund
krónurnar, og skipið lagði að landi
878
T I M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ