Tíminn Sunnudagsblað - 30.10.1966, Blaðsíða 2

STEFAN ASBJARNARSON:
' • \
jt • •
BREF TIL
Anna! Mynd þinni s-kaut ailt í einu
upp í huga mínum á kaldri þorra-
nótt í vetur. Hvers vegna nú, eftir
rúm þrjátíu ár? Hafðir þú blundað
svona lengi í vitund minni án þess
að bæra á þér, utan einu sinni, að-
eins einu sinni. En nú var hafmeyjan
stigin upp úr djúpi sálar minnar. Þú
Lorelei komin úr ölduróti minning-
anna á minn fund eins og forðum.
Það var um vetur i kaupstað ein
um austan lands. Ég var þ".r gest
komandi um tíma, ungur að árum.
Allt var svo ungt á þeim dögum.
Ég sá þig á hverjum degi. Þú varst
fjórtán ára. Ég veitti þér iitla eftir-
tekt í fyrstu. Kaupstaðurinn var full-
ur af fallegum stúlkum. Það voru
heitir dagar um hávetur.
Svo fórum við að mætast á förnum
vegi af tilviljun, en ekki af ásetningi.
Þú vannst í húsi hjá heldra fólki,
en ég var bara að slæpast og skemmta
mér. En var það missýning, að ég
þættist' sjá sem blóðroðinni slæðu
væri brugðið um þig miðja. Þessi
slæða tijúpaði lendar þínar og skaut,
og gegnum þennan huliðshjúp birtist
mér þin stutta ævisaga, sem var alit
umhverfis þig, þar sem þú fórst með
fölt andlitið og vökul augun, sem
töluðu í óræðri þögn tungu og v'ara
máli ungu stúlkunnar, sem var ný-
orðin kona. Því mér hafði ekki mis-
sýnizt. — Kunningi minn sagði mér
það sjálfur. Hann var fríðasti piítnr
bæjarins, háskólagenginn, einn af
geðslegustu mönnum, sem sáat á
götum höfuðstaðarins, að dómi þelrra
sem byggðu þá" borg. Þú varst ein
meðal allra þeirra, sem hann þekkti,
aðeins fjórtán ára. En þú óskaðir
þér ástarinnar sjálf, og þetta varð
aldrei meira en bros á dimmri vetrar
nótt. En þú eignaðist brátt þinn
draumaprins, frænda og fósturson
eins af mætustu borgurum bæjarins.
Það var annars konar kynning, hrifn-
ing æskunnar og heilshugar vinátta.
Vorið var komið. Við vorum orðin
það málkunnug, að ég kvaddi þig, er
ég hélt heim. Fáum árum seinna fór
ég suður. Þá varst þú komin til höfuð
staðarins og orðin átján ára. Ég
mætti þér í Austurstræti og þú þekkt-
ir mig um leið og við heilsuðumst.
Þú vannst hjá ungum hjónum, sem
voru þegar orðin landskunn og áttu
seinna eftir að gegna virðulegu emb-
ætti meðal erlendra þjóða. Þú sagðir
þau umgangist þig sem værirðu úr
þeirra fjölskyldu. Svo bauðstu mér
ONNU
heim, ásamt frænku minni að austan,
sem var vinkona þín. Boðið var að
kvöldi fyrsta desember.
Aldrei hefir neinn komið fljótar
til dyra en þú í nýjum kjól með
hvita svuntu að loknum uppþvotti
eftir kvöldverðinn. Blikið í dökkum
augum sendi geisla beint í augu mér
Vinur þinn fyrir austan var svo
fjarlægur þetta kvöld. í fylgd með
þér til dyranna var á að giska átta
til níu vetra gömul stúlka, óvenju
yndislegt barn með spyrjandi augu
og bjart enni undir dökkjörpu hári
í öllu fasi, viðmóti og mjúkum hrevf-
ingum þessarar smámeyjar bjó ódul-
inn, hljóðlátur yndisþokki, sem é°
skynjaði í einni svipan. Telpan var
dóttir hjónanna í þessu húsi
og átti seinna eftir að hljóta fyrsta
sæti í fegurðarsamkeppni í fjarlægu
landi og nokkru síðar að mæta þav
örlögum sínum og ótímabærum dauða
á morgni lífsins. Andrúmsloftið í
húsinu var i fylgd með henni, hlýtt
og hljótt, og geymist mér enn í
minni frá þessu kvöldi. Öll herbergi
hússins stóðu opin eins og þau byðu
gestina velkomna. Það er einkunn
góðra húsráðenda að hafa sem fæst
að fela- Aðrir geyma sín híbýli bak
við lás og slá. Tortryggni í garð
náungans er aldrei vegurinn til vin-
sælda og góðra eftirmæla.
Hjónin, sem höfðu skroppið að
heiman, höfðu látið svo um mælt,
að Anna mætti taka á móti gestum
sínum eins og væri hún sjálf hús-
móðirin í húsinu. Lengi lifir íslenzk
gestrisni þessara hjóna, sem höfðu
opið hús í erlendu ríki og tóku opn-
um örmum móti gestum og gangandi
frá heimalandinu, sem að garði þeirra
bar. Hjónin og systir húsmóðurinnar
voru nýfarin í stúdentafagnað á
Ifótel Borg, þegar við komum. Syst-
urnar voru uppfæddar í heimahéraði
mínu, og húsbóndinn var fyrinmaður
í stúdentagleðinni. Systir húsfreyj-
unnar hafði klæðzt dýrum, hvítum
kjól, nýsaumuðum. Sú varð saga
hvíta kjólsins á þessu kvöldi, að borð-
nautur systurinnar, sá sem hún vildi
eiga að ævifélaga, hellti úr vínglasi
sínu yfir kjólinn, sem eyðilagðist, en
systirin fékk ekki manninn.
En þei, þei- Þögnin í húsinu er
rofin af fótataki manns á loftinu
beint uppi af höfði okkar, — yfir
stofunni, sem við sitjum í. Við hlust-
um. Maðurinn gengur í sífellu aftur
á bak og áfram, eirðarlaus maður,
sem á eitthvað bágt. Ég lít til Önnu,
en þarf ekki að spyrja. Hún segir:
„Það er leigjándinn hérna, lög-
fræðineminn ungi, hann er fullur og
drekkur sína fuHveldisskál aleinn."
Ég þekkti hann frá skólaárunum
fyrir norðan, ágætan pilt í alla staði.
Hann var umsjónarmaður í skólan-
um, drengilegur til orðs, æðis og
alira athafna, en þarna í skólanum
varð hann „dassaður" og geldur þess
máske síðan ævilangt, að minnsta
kosti varð hann aldrei sá mæringur
meðal manna, sem vonir og efni
stóðu til. Það var illa farið, að hin
unga seiðkona skyldi óviljandi verða
örlagadís í lífi þessa ágæta drengs.
Nú var hann fyrir skömmu kvænt-
ur, og unga konan hans og litli son-
urinn í vetrardvöl hjá mömmu
hennar austur á landi. AHt í einu
heyrist hann hrópa, og Anna hleyp-
ur upp á loft. Hún kemur fljótiega
ofan aftur. En sú umbreyting á ör-
skotsstund: í augum Önnu er villtur
glampi. Annar helmingurinn af and-
liti hennar er hvítur sem brúðariín,
en hinn rauður sem blóð, allt ofan
frá hársrótum og niður á háls. Slíka
litaskiptingu hef ég jddrei séð. hvorki
fyrr né síðar.
Hún gefur sjálf enga skýringu á
þessum litbrigðum og nær brátt jafn
vægi í fasi, en umhverfan í andliti
hennar varir langt fram á kvö’d, og
fótatakið uppi yfir okkur heldur áfram
enn hraðar en fyrr.
Kvöldið er liðið. Anna fylgir okk-
ur til dyra. Þetta kvöld kemur ekki
aftur, en ég býð henni á Hótel Borg
næsta kvöld. Þá koma þar ýmsir, sem
hefðu máski viljað vera með í stúd-
entagleðinni kvöldið áður.
Ég sæki hana svo næsta kvöld.
Anna er þegar búin, blædd í svart-
an kjól, sem skiptir vel litum við fölt
andlitið og mjallhvítan hálsinn. Blik
ið í augum hennar logar enn skærar
en í gærkvöldi. Við göngum í salinn
og setjumst við smáborð á miðju gólfi.
Hingað hefur Anna ekki komið áður,
og hún litast um eins og barn, sem
kemur til kirkju í fyrsta sinn. Hér
liggur einhver hljóð sefjan í loftinu
í kvöld, líkt og allir, sem eru sam-
ankomnir innan þessara veggja, séu
heima hjá sér og bíði einhvers með
eftirvæntingu. Okkur Önnu líður veí.
Hún er sem í leiðslu þess draums,
sem bíður fram undan.
Ég sé hvar hljómsveitin, sem er
skipuð útlendum mönnum, mundar
tónkvíslar sínar og taktsprota, án
þess þó að snerta nokkurn streng.
Það er alger þögn. Ekikert
skvaldur, enginn glasaglaumur.
Allra augu beinast að hinum
dökkleitu mönnum, sem virðast
bíða átekta, allir með san>
stilltan svip, sem einn maður væri.
Og allt í einu er þögnin rofin.
Leiftursnöggt og hvellt sem byssu-
Framhald á 929. síSu.
914
T I M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ