Tíminn Sunnudagsblað - 11.12.1966, Qupperneq 7

Ausu í Andakíl, búsetta í Hafaar-
firði.
Ég hef hér aðeins nefnt nokkur
nöfn þeirra mörgu, sem sýndu fóstru
minni ræktarþel með því að helm-
sækja Ihana.
í stórum dráttum vil ég segja þetta
um borgfirzku gestina hetona, bæði
skyldfólk mitt og aðra: Mikil tryggð
og ættrækni var einkenni þessa fólks
og hófsöm glaðværð. Svo sem alkunn
Ugt er, gengur skáldskapur og listgáfa
ýmissa tegunda eins og rauður þráð-
Ur gegnum borgfirzkar ættir, sem
eins og gefur-að skilja em mjög sam-
fléttaðar, en slíkt verður til að skerpa
ættarerfðirnar. Hagmælska og*frásagn
argleði virðist flestu þessu fólki eðlis-
?róin. Slikum hæfileikum fylgir að
afnaði skörp athygli og traust minni.
Þó að bæði heimilisfólk og gestir
hefðu stökur jafnan tiltækar, eftir því
8em atvik gáfu tilefni til, voru það
þrir menn, sem mest og bezt héídu
hppi bragarmálum á heimilinu.
Fyrstan tel ég föður minn:
„... hrundi gull af skálum,
þegar Magnús hugunFhýr
hreyfði bragarmálum."
Hann taldi aldrei efth- sér að ljóða
é fólk, enda virtist hann lítiS og
stundum ekkert þurfa að hugsa sig
um, áður en hendingarnar streymdu
frá vörum hans. Reri hann oft fram
1 gráðið og kvað við raust. Annan
nefni ég Eggert Brandsson, sem áður
er getið — hann var stálminnugur
hugsunin skörp og skýr. Glaður var
hann og ör og mjög bjartur ásýnd-
um í minningu minni, en sá hann
ekki öðru vísi en skemmtinn og bros-
Ihýran. Þriðja tel 5g Einar Þórðar-
son, fyrrum bónda á Innri-Skelja-
brebku í Andakíl. Hann var heldur
hægari og þyngri í fasi en þeir hin.
ir, fræðimannslegur og vandlátur á
6káldskap, hagmæltur og lagði stund
á vísnasöfnun, hélt því áfram til hárr
ar ©111 og átti stórt og gott vísna-
safn, er hann féll frá. Tvímæla’aust
Ihefur hann bjargað margri góðri
Btöku frá því að fara í glatkist-
una.
Borgíirzku gestirnir á heimili fóst-
urforeldra minna, Marenar og Ein
ars, sóttu einnig heim foreldra mína.
Margréti og Magnús. Á heimili þeirra
kynntist ég hinu hugljúfa Bláskóga
skáldi, Jóni Magnússyni. Hann orti
um mág fóstra míns, Guðmund
Ingimundarson frá Brekku í Núpa-
sveit. Hann byggði sér nybýlið
Garð í Brekkulandi, snertispöl fra
Kópaskeri. Úr kvæði Jóns um Guð
mund Ingimundarson tilfæri ég að
eins vísubrot, og þrjár heilar visui
Kvæðið heitir Guðmundur i Garði.
Enginn =teig við Axarfjörð
auðnumeirj spor.
Guðmundur i Garði,
gildur um herðafjöll,
augum renndi ástum-hlýtt
yfir grænan völl.
Gæfusamur garpur
græddi þessa jörð.
Vom hér áður veðrum snjáð,
visin móabörð.
Góðar heiMir Garði
gáfu heilög rögn.
Hér var íslands auðnuljóð
ort í sigurþögn.
Hér mætist i fögru Ijóði, borgfirzkt
og þingeyskt atgervi, ljóðskáldið og
landneminn. Um Guðmund skal þess
getið að hann var ekki aðeins hag-
virkur athafnamaður, er síðar bjó
stórbúi í Presthólum í félagi við dótt
ur sína og tengdason, beldur var
hann bókaonaður og skrifaði hjá sér
ýmsan fróðleik .um rett sína og óðal-
ið Brekku til að forða honum frá glöt
un.
V. Frænka mín og Finnbogasens-
fólkið.
Guðríður Magnúsdóttir frá Neðra-
Hreppi, afasystir mín, kom oft heim
til okkar. Laðaðist hún mjög að
fóstm minni, sem ætíð tók henni
vel og gaf sér góðan tíma til að
ræða við hana. Stundum sendi hún
mig til hennar með glaðning, og þá
jafnframt til að vita, hvernig henni
liði. Þessi umhyggja hlýjaði Guð-
ríði afasystur um hjartarætur. Hún
var stórrar gerðar og frásneidd því að
nvilja leita ásjár annarra- En þar
sem hún var, eins og hún átti kyn'
til, mannblendin og ræðin hefur
hún haft þörf fyrir félagsskap beirra.
er hún undi sér með.
Mann sinn, Jón Jónsson frá Hjörs-
ey, missti hún eftir skamma sambúð,
hjónabandið var barnlaust. Guðt'íður
giftist ekki aftur né eignaðist börn
Vafalaust hefur einstæðingsskapur
hennar sorfið sárar að, er halla tók
á ævjna og heilsu og kröftum hnígn
aði.
Guðríður mun hafa setzt ung að i
Reykjavík, meðan bærinn var enn
svo lítill, að hún gat vitað allt hið
helzta um reykvísku ættirnar tíu, og
raunar fleiri íbúa bæjarins. Hún var
svo samgróin Reykjavíkurlífinu, að
hún hafði alltaf á takteinum frásagn-
ir um Reykvíkinga, og margt hafði
borið til tíðinda í höfuðstað lands-
ins. Státainnug var hún. Eitt sinn
sagði hún frá réttarhöldum í Reykja-
vjk, og mundi orðrétt, það sem nermi
hafði fundizt mestu máli skipta úr
yfirheyrslunni.
Einhverju sinni sagði hún okkui
mömmu frá því, að ein Reykjarvíkui
frúln hefði sagt við sig:
„Hverra manna eruð þér, góða
mín?“ En líkt og tekið spurninguna
aftur með því að bæta vlð: „Annars
er ekki líklegt, að ég kannist við
það fólk.“
Þá kom sfcoltið upp í afasyst'ir.
Mér er sem ég sjái, hvernig hún rétti
úr sér og setti hnykk á höfuðið um
leið og hún svaraði:
„O, ætli þó ekki, að frúin kannist
við Finnbogasensfólkið, það er mitt
íkyldfólk."
Auðvitað kannaðist frúin við Finn-
bogasensfólkið, en það gerði ég aft-
ur á móti ekki þá, en lét ekki á
fáfræði minni bera fyrr en Guðríður
afasystir var farin.
„Hvaða Finnbogasensfólk var
frænka að tala um? Aldrei man ég
eftir að hafa heyrt þetta ættarnafn
áður.“
„Ætli það hafi verið lengi við líði,“
svaraði mamrna. „En þetta var nú.
siður meðan danskra áhrifa gætii
mest í Reykjavík, að helztu menn
bæjarins, sem kki höfðu ættarnafn,
en báru nafn föður síns, voru í um-
tali nefndir sen í stað sonar.“
Ég heyrði oft minnzt á Teit Flnn.
bogason dýralækni, dótturson Teits
vefara, sem mikinn ágætismann, sjálf
lærðan dýralækni og sundmann svo
góðan, að hann synti miMi Reykja-
víkur og Engeyjar, sem á þelm tíma
taldist mikið afrek. Teitur kenndl
sund, þvi að hann hafði mikinn hug
á að efla sundíþróttina. Þar sem ég
hef lesið um Teit þennan, er hann
ekki nefndur Finnbogasen, en aftur
á móti hef ég séð föðurnafn hans
ritað þannig á gömlum kortum af
Reykjavík.
Teitur Finnbogason kemur talsvert
við sögu Reykjavíkur, meðal fleirl
manna fékk hann verðlaun fyrir hús
og smiðju, er hann reisti við Suður-
götu, 10% af byggingarkostnaði, og
ég tel víst, að hann hafi fengið lóð-
ina ókeypis. Þá var lögð mikil áherzla
á að efla byggingar í bænum og að
þær væru sem bezt úr garði gerðar.
Kona Teits Finnbogasonar hét Guð
rún Guðbrandsdóttir, Stefánssonar
frá Káranesi. Guðbrandur þótti bera
af öðrum, sem lögðu stund á járn-
smíði, og varð á sínum tíma frægur
fyrir að smiða fjárhirzlu Reykjavíkur
bæjar. Á henni voru þrjár læsingar,
sín með hverju móti, og skyldu lykl-
arnir, sem gengu að þessum læsing-
um, vera geymdir hjá bæjarfógeta,
bæjargjaldkera og einhverjum af
bæjarfulltrúunum, og skyldi hver um
sig koma sjálfur með sinn lykil, þeg-
ar opna þurfti fjárhirzluna. Slík var
umhyggjan fyrir fjármálum bæjarins
á þessum tíma, ofanverðri öldinni
sem leið, ekki þarf lengra að fara
aftur í tímann. Það er heldur ekki
svo ýkja langt siðan alþingismenn
riðu til þings með kæfubelgi, tólgar-
skildi, smjörskökur og fleira, er þeir
lögðu á borð með sér um þingtím-
ann. En þá höfðu utanbæjarþing-
Framhald á 1077. síðu.
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
1063