Tíminn Sunnudagsblað - 24.03.1968, Blaðsíða 17

þaitrri, sem Hrafnaberg heitir, er
snotur bær við bug mikinn, sem
á ánni verður. Hann heitir Galtar-
nes Þar bjó snemma á nítjánciu
öld sjálfseignarbóndi, maður við
góð efni, Loftur Þórarinsson að
nafni, kvæntur Guðrúnu Jónsdótt-
ur frá Móskógum í Fljótum. Meðal
barna þeirra var jióttir, sem Guð-
rún hét, hin gervilegasta stúlka.
í kringum 1830 leigði Loftur
bóndi ungum hjónum. Daníei Gísla
syni og Guðrúnu Magnúsdóttur, af-
not jarðarinnar að nokkrum hluta.
Þá var Guðrún Loftsdóttir að kom-
ast í hinn fegursta æskublóma.
E'kki var langur tími liðinn, er
leiguliðinn tók að leggja lag sitt
við dóttur landsd'rottins síns, og
ól hún bónda sveinbarn, sem nefnt
var Jónas, seint á vetri 1832. Ekki
verður séð, að af þessu hafi sprott-
ið nein teljandi rekistefna, og hef-
ur öldurnar fljótt lægt, ef þetta
hefur einhverri misklíð valdið í
bili. Hélt Daníel ábúðinní eftir sem
áður, og Guðrún var kyrr í for-
eldrahúsum. En næsta ár fæddi
stúlikan bónda annan son, er skírð-
ur var Daníel. Þá var mælirinn full
ur. Daníel Gíslason varð að fara
frá Galtarnesi.
En hjá löngum og fyrirhafnar-
sömum búferlafiutningi komst
hann. Uppi í brekkunum spölkorn
fyrir innan Galtarnes eru Auðun-
arstaðir, og mun láta nærri, að
tuttugu mínútna gangur sé á milli
bæjanna. Daníel náði ábúð á þess-
ari jörð, og mun hinn fyrri lands-
drottiiin hans varla hafa þótzt geta
treyst því, að þau teldu eftir sér
að skokka þennan spöl, ef svo bærj
undir, dóttir hans og bóndi. Var
Guðrún þess vegna send að heim-
an á meðan fyrntist yfir fornar
ástir. Eldri drengurinn, Jónas, varð
um sinn eftir hjá afa sínum og
ömrnu í Galtarnesi, en faðirinn tók
að sér uppeldi yngra drengsins,
Danáels, sem síðar varð kunnur
eljubóndi á Kolugili í Víðidal, mik-
ill og góður ættfaðir.
Þarna varð þeirra aðskilnaður,
Daníels Gíslasonar og heimasæt-
unnar í Galtarnesi. Segir nú ekki
af Guðrúnu nokkra hríð, unz hún
er aftur kom.n á heimasl'óðir eftir
nokkur misseri. Vistaðist hún þá
að Stóru-Ásgeirsá, austan Víðidals-
ár, gegnt Auðunarstöðum, og hefði
nú sýnzt sem ekki væri nerna lítil
vík á mili vina. En nú hneigðist
bugur Guðrúnar í aðra átt.
Á Stóru-Ásgeirsá bjuggu Jósafat
Tómasson og Heiga Bjarnadóttir,
systir Jóns stjörnufræðings í Þór-
ormstungu. Þau áttu mörg börn
með nöfnum, sem mjög voru sótt
í skriftina, endá var þá í Húna
vatnssýslu víða í tízku að fíkjast
eftir ýmsum nöfnum, er nú
þykja ekki sem íslenzku-
legust, þótt vaninn hafi helgað
sum þeirra að meira eða minna
-leyti. Jónatan hét sonur Ásgeirsár-
hjóna og hafði ekki náð tvítugs-
aldri, er hér var komið. Þau gengu
í augun hvort á öðru, Jónatan og
Guðrún, sem þó var lítið eitt eldri,
komin nokkuð á þrítugsaldur.
Urðu kærleikar þeirra almiklir,
og hlauzt af því, að Guðrún varð
vanfær í þriðja sinn. Vorið 1838
ÖI hún Jónatan dóttur, sem Soffía
var heitin.
Kynni þeirra Guðrúnar og Jón-
atans urðu skammvinn. Ef til vill
hefur foreldrum piltsins ekki þótt
ráðlegt, að hann gengi kornungur
að eiga stúlku, sem þegar hafði
fyrir svo mörgum börnum að sjá,
enda þótt hún ættí í vændum að
erfa nokkur -efni. Hvarf Guðríin
brott frá Stóru-Ásgeirsá með litlu
dótturina, en þurfti ekki mjög að
kvíða, þótt hefði hún nokkuð þung-
um hala að veifa, þvi að hún hafði
styrk og traust foreldra sinna.
Upp úr þessu mun vandamönn
um Guðrúnar hafa sýnzt sem henni
myndi hentast að giftast. Það
dróst samt nokkur ár, og má geta
þess til, að þeim mönnum, sem
henni töldust samboðnir, hafi þótt
sem barneignirnar væru Ijóður á
ráði hennar. Að lokum kom þó
í leitirnar álitlegur maður, sem
ekki sló hendinni á móti Guðrúnu.
Hann hét Guðmundur Jónsson,
vinnumaður og skjólstæðingur
Skúla stúdents Þórðarsonar á
Stóru-Borg. Voru þau Guðmundur
og Guðrún gefin saman vorið 1842.
Reistu þau síðan bú á hálflendu
Stóru-Borgar og tóku til sín tvö
börn Guðrúnar, Jónas og Soffiu,
er ólust upp hjá þeim eftir það.
Þau Guðmundui og Guðrún
bjuggu nú á Stóru-Borg við gengi
og mannheill á annan tug ára og
eignuðust margt barna. Þau kom-
ust í dágóð efni, og á heimili þeirra
var myndarbragur, enda táp mik-
ið i Guðrúnu, þó að hún væri dá-
lítið laus á kostunum i æsku. En
þá sögu var að segja um margar
jafnöldrur hennar, og var þetta
aldarbragur
Vorið 1857 brugðu Stóru-Borg-
arhjón á nýtt ráð Fram að þessu
hafði Guðrún átt svo tO alla ævi-
tíð sína heima á bökkum Víðidals-
ár. En nú lá leiðin í námunda við
sjóinn, þar sem veröldin snýr öf-
ugt við þeim, sem austan vfir
koma: Þau fluttust að Svðri-Völl-
u,m i Kirkjuhvammshreppi. næsta
bæ utan við Vigdísarstaði Þá var
Soffía Jónatansdóttir réttra nitján
ára, hin blómlegasta stúlka. stór-
lát nokkuð og kostavönd. en Jónas
hálfbróðir hennar tuttugu og
fimm ára.
Komu þessarar fjölskyldu í ná
grenni við Línakradal fylgdu tíma-
mót í Mfi Vigdisarstaðabóndans
Fyrst skein sól i heiði litla stund
Svo dró upp þunga bliku. og fá?É
viðri dundi yfir. Þegar aftur kvrrð-
ist, var Jóhann sem Iemstrað f'ak
er hraktist fyrir veðrum og vind
um upp frá þvi.
Söguslóöirnar hafa breytit. Nú er þar Hvammstangaþorp, er áður var úthagi.
T I Hi I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
209