Tíminn Sunnudagsblað - 06.10.1968, Page 15

Á báti með Leforíusi
og Þorsteini borgara
Frásögn Sigurðar Sveinssonar á Borgar-
' firði eystra I Halldór Pétursson skráði.
Sumarið 1918 réðist ég sjómað-
ur hjá Inigvarj fsdal, útgerðar-
manni á Seyðisfirði, þá seytján ára
að aldri. Ingvar gerði út á Skál-
mm á Langanesi, er þá var útgerð-
arstaður í miklum uppgangi, erida
talið, að ekki væri fiskur í sjó
eystra, ef hann fékkst ekki öðru
hvoru megin Langaness.
Við rerum tveir á báti, þvl að
skammt var á miðin. Minni varð
þó hagnaður en við hugðum þetta
sumar. Trúin á fiskisældina við
Langanes brást að mestu. Þegar
komið var fram í ágústmánuð.
höfðum við lítið sem ekkert fisk-
að. En þá varð Ingvar að fara
heim til að sinna öðrum störfum.
Ég fór þá til Þorsteins Jónsson-
ar, útgerðarmanns á Skálum. Þor-
steinn var þjóðkunnur athafna-
maður og þó þekktastur eystra.
Hann var kallaður Þorsteinn borg
ari víða austan lands, en á Skál-
um Steini grútur, því að þar hafði
hann lifrarbræðslu og keypti alla
lifur, sem kom á land á Skálum,
bæði af íslendingum og Færeying
um. Mun nafngiftin ekki hafa ver
ið notuð honum til óvirðingar,
heldur verið dregin af atvinnu
hans.
Þorsteinn var stórbrotinn mað-
að fara að tæma glasið, en nam
staöar og hugsaði sig um- Þannig
fann hann pensiflínið, og þess
vegna lifa nú margir, sem ella
væru dauðir og grafnir Nrwton
sá eplið falla og uppgötvaði byngd-
arlögmálið Öi'sted bandaði .' á séi
hendi af hendingu, og sú hand-
hreyfing leiddi til þess, að rafseg
ulmagnið fannst.
Á sama hátt gildir tilvOjunin
oft líf eða dauða. Hugdetír eða
misskilningúr veldur því. að fó!k
tekur sér far með skipi oða flug-
vél, sem ferst — eða lætur feigð-
arför undir höfuð leggjas+- Um
slík't má lesa í ísl. firásögnum.
ur og höfðinglyndur svo að af bar.
Honum fylgdi alls staðar framtak
og mikill gustur. Annað veifið var
allt í blóma hjá honum, en hina
stundina blasti rústin ein við.
Aldrei held ég, að hann hafi samt
tapað edns og menn léku seinna
til þess að verða ríkur, og sama
daginn og rústin blasti við, var
hann byrjaður á einhverju nýju
Þetta ei sagt hér til skýringar
í bjartsýni Þorsteins og dugnaði,
sem oft fór villur vegar. í þjón-
ustu þessa. manns fór ég og var
þriðji nidður á báti. Formaðurinn
hét Leforíus, kallaður Lefi, en
hásetinn, sem með mér var, Samú-
el, gamall sjómaðurj sem bæði
hafði verið á skútum og bátum.
Þegar líða fór á septembermán-
uð, tók fiskur að glæðast að mun
grunnt úti við Skálaberg og feng-
um við oft hálffullan bát. Rerum
við með línu og beittum sjálfir
á kvöldin, er við komum að-
Svo var pað einn morgun, að
Lefi vaknar á sínum vanatíma og
gáir til'veð.urs. Kemur hann síðan
inn aftur og segir, að ekki muni
verða róið, því að hann muni rjúka
upp, er á daginn líði.
Veður var stillt þennan morg
un, en mistur svo mikið, að það
Við tölum stundum um kaid
hæðni örlaganna Frásaga er um
sextíu og tveggja ára gamlan.,
danskan sjómann, sem fimm sinn-
um hafði sloppið lifandi í læin.s-
styrjöldinni fyrri, er sk;p hans
var skotið í kaf, og tvisvar innum
í heimsstyrjöldinni seinni. Kvöld
eitt í ágústmánuði 1957 va: hmn
á gangi við hafnarkví i Lmdúnum.
Honum varð fótaskortur á brvggj
unni, steyptist á höfuðið riður í
pramma og valt meðvitundcirlaus
í Tempsá, þar sem hann drukkn
aði. Um petta mátti segja að lífið
legðist fyrir kappann.
En hvað á þá að segja u;n Mal-
líktist. þoku. Við biðiwn rólegir
fram yfir fótaferð. En þá rís Þor-
steinn úr rekkju og er allúfinn
yfir því, að Lefi er eklp róinn,
þótt stillilugn sé og bezta sjóveður.
— Já - nei, andskotinn, segir
Lefi, en það var orðtak hans. —
ég ræ ekki i dag — hann rýkur
seinni partinn.
— Já, nann rýkur líklega mest
í rassga+inu á þér i dag, svarar
Þorsteinn, því að honum var ekki
lagið að stýfa orðin.
Þeir ýtast svo á um þetta um
stund með fánalegu orðbragði, þvi
að hvorugur sparaði stóryrði úr
sjómannamáli. Að lokum segir
Lefi:
— Ég skal róa, ef þú kemur
með.
— Já, blessaður vertu — ef þig
vantar mann, skal ég víst koma
með.
— Og þú verður þá formaður,
bætir Lefi við.
— Ég heid. að það þurfi ekki
andskoti mikinn formann hórna
út fyrir landsteinana í þessari líka
blíðu, anzar Þorsteinn.
Nú en ýtt úr vör og róið út
fyrir Hn ill — sker fyrir utan röst-
ina. Þá var komið suðaustangráð
í mistrið. Þorsteinn býður, að segl
skuli sett upp, en vindur var ekki
meiri en svo, að við rerum undir.
Ekki vildi Þorsteinn róa undir
Skálaberg, en þaðan var byr. ef
hvessa skyldi.
— Óhætt að prófa hann út af
Lambeyrunum, sagði hann, og auð
vitað réði hann, formaðurinn og
útgerðarmaðurinn.
Þangað var nú haldið og lögð
þrjú bjóð. Þegar út á Rifið kom,
var svolítii nagg, en mistrið hélzt
sem áðui Þorsteinn kennir strax
sjóveiki, enda hafði hann sjálfsagt
coln Davis Hann var flngmaður
og var skotinn niður sex sinnum,
er Þjóðverjar gerðu hina. miklu
loftárásir sínar á LundúnabMrg.-en
komst jafnan lífs af og þótt’ -tund-
um furðu gegna Hann fannst dauð
ur í svefnherbergi sinu murgun
einn árið 1955 — hafði iltið sof-
andi fram úir rúmi sínu 0’ háls-
brotriað.
Friðrik mikli sagði- „Þem. mun
eldri sem ég verð, því smnfærð
ari verð ég um, að hennír heilaga
hátign, Tilviljunin, ákvarðar að
minnsta kosti þrjá fjórðu alls, sem
við ber í þessum eymda'\v r>imi “
T I M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
783