Tíminn Sunnudagsblað - 20.10.1968, Blaðsíða 13

Egill Skallagrímsson úr gamalli sögubék frá Vigur.
Hann verður a8 skipa hér það rúm, er SkarphéS-
inn hef8i átt að fylla, glottandi við tönn. En það
er lika aetlun sumra manna, að Snorri hafi skrifað
Egils sögu, þótt það beri ekki á góma i grein Helga
v é Hrafnkelsstöðum.
ég heí gert þa<5 rækilega áöur á
öðrum vettvangi.
Ég hef heyrt, að Svíar hafi lög-
tekið það hjá sér, að engum leyf-
tet að nota gömul listaverk og
hireyta þeim eftir eigin geðþótta.
Það væri alþingi til sóma, ef það
fagnaði þessum langþráðu þjóðar-
gersemum okkar með löggjöf Mfcri
þeim, sem Svíar hafa sett k''' sér.
Ég tek það fram til þess að valda
ekki misskilningi, að ég er efcki
andvígur því að haldið sé áfram
rannsóknum um allt í sambandi
við handritin, ef farið er rét\með.
Það er vitanlega sjálfsagður hlut-
ur. Ég veit líka, að það er ofrausn
af karli með þrjá aldarfjórðunga
að baki að taka til orða um þetta
mál. En enginn getur bannað mér
að fagna giftusamlegum úrslitum,
og það geri ég eins hjartanlega og
nokkur ann>ar.
Það, sem meðal annars veldur
því, að ég kveð mér nú hljóðs um
þessi mál, eru ummæli dr. Sigurð-
ar Nordal á háskólahátiðinni 23.
október í hitteðyrra, sem voru á
þessa leið:
„Á íslandi má aldrei hlaða múr
á milli svokallaðra menntamanna
og alþýðumanna, og íslenzka þjóð-
in má aldrei gleyma þakkarskuld
sinnj við íslenzku smalana, sem
fram á þessa öld voru vaxtar-
broddar alþýðunnar og fólksins í
]andin-u“. >
Þarna kveður við annan tón en
við eigum tíðast að venjast, þeg-
ar hver labbakúturinn t elur sig
þess umkominn að taia um sveit-a-
mennsku eins og eitthvað lítið og
lágt. En hvar hafa handritin orðið
til? Það skyldi þó ekki vera ei-n-
hver sveitamen-nskubraguir á
þeim? Bæjamenningin er nú að
taka völdi-n í landinu sem eðlilegt
er, þa-r sem m-eira en helmingur
þjóðairinnar er búsettur í bæjum.
Reykj-avík er enn á gelgjuskeiði,
og það er langt frá, að ég vilji
spá henni neinum hrakspám, held-
ur óska ég þess af alhug, að hún
megj ekki aðeins ganga vorum
gröfum að, heldu-r feti framar okk
ur, sem telju-m okkur tilheyra
bæn-damenningunni, sem þjóðin
hefur notazt við fram á siðustu ár.
En þegar dr. Sigurðu-r Nordal
lét þessi ummæli falla. víssi ha-nn
sem oftar hvað hann söng. Því a"ð
sé það haft í huga, að fsland er
óbyggilegt nema með því að hafa
sauðfé, þá er auðsætt, að smalarn-
ir eru 1-íka með þörfustu þjómiiTí
Segiir ekki Jómas Hallgrímsson ein-
hvers staðar: „Smali fer að fé og
kveður“. Hver getu-r sannað, að
ekki sé sumt af því, sem við dá-
um mest í bóbmenntum o kka-r,
orðið til, þegar smali fór að fé?
Margs ólíkleg-ra hefur verið til get-
ið._
Ég hef nú verið smali í ha-rt-
nær sjötíu ár, en stundum hef ég
stolizt til að huga að flei-ra í okk-
a-r þjóðfélagi, og eitt af því er
tengt handritunu-m, sem við erum
nú að heimta heim, góðu heilli.
Eitt hið fræga-sta þeirra allra lieit-
ir Möð-ruvalíabók, og við þá bók
hef ég háð mitt þrjátíu ára strið.
Ég hef í þrjá áratugi verið að
brjóta heilann um, hver væn'i höf-
u-ndurin-n að fyrstu sögunni í því
skinnhand-riti.
Fyrsta saga-n er Njáls saga, og
næst kemu-r Egils saga Skalla-
grímssonar. Mér er sagt af fræði-
mönnum, að þarna séu langbeztu
handritin að þessum s-ögum báð-
um, sem haldizt hafi óbrengluð
f-ram á þennan dag. Á milli Njálu
og Egils sögu er evða. í hana voru
ritaðar tvær línur, sem virtust ó-
læsilega-r með öllu. og menn töldu
þær iítt merkilegar. Menn vissu,
að Möðruvallabók var meðal elztu
handritanna, en höfðu ekki tíma-
sett hana við árabil, þar til nýiega
að f-ram kom merkileg sönnun í'
þessu efni. "
Doktor Jón Helgason við Árna-
safn fór að rýna í linurnar, sem
ritaðar hafa verið í eyðuna á milli
Njálu og Eglu, og með nýju-m ljós-
tækjum gat hann lesið þær. Þá
kom á daginn, að þær voru ekki
eins ómerkar og menn höfðu hald-
ið. Það. sem þarna stóð. var þetta:
„Láttu rit-a héjr við Gauks sögu
Trandil-ssonar. Mér e-r sagt, að
herra Grímu-r eigi hana“.
• Jón Helgason s-egi-r um þetta:
„Þarna sér maður það svart á
I' I M I N N - SUNNUDAtíSBLAÐ
829