Tíminn Sunnudagsblað - 20.10.1968, Blaðsíða 15

Snorralaug í Reykholti og dyr jarðgangnanna, sem fundust untiir gömlum húsarústum, þegar Reykholtsskóli var reistur.
Ljósmynd: Páll Jónsson.
inum um Brjánsbardaga, og þar
hefur hann fengið útlendar heim-
ildir, en bætt honum við vegna
þess, að þar féllu fimmtán brennu
menn og Þorsteinn Siðu-Hallsson
var þar. Hann gæti líka verið heim
ildarmaður að einhverju, sem þar
geirðist, þó ekki væri nema um
það, þegar skóþvengurinn slitnaði,
svo að hann stóð einn eftir og
mælti setninguna frægu, er Ker-
þjálfaður spurði hann, hví hann
rynni eigi: ,,Því,“ sagði Þorsteinn,
,að ég, tek eigi heim í kveld, þar
sem ég á heima úti á íslandi.“
Kerþjálfaður gaf honum grið fyrir
svarið, og það hefur á sér öll ein-
kenni þess að vera rétthermi, en
ekki skáldskapur. En meitlað er
það og á fyrir sér að lifa á með-
an islenzk unga er töluð, eins og
svo margar setningarnar úr Njálu.
En nú er bezt að víkja málinu
beint að höfuðsnillingnum sjálf-
um, Snorra Sturlusyni. Þegar ég
var að brjóta heilann um höfund-
inn, varð mér einna fyrst hugsað
til þess, hvort þessi mesti töfra-
maðuir íslenzkrar tungu og tví-
mælalaust bezti íslenzkukennari,
sem við höfum átt fram á þennan
dag, hefði verið svo léttstígur, að
hann skildi engin spor eftir sig
alla bókina út. Og þá kom upp i
mér smalinn. Við gerum meira en
horfa í kringum okkur, við lítum
líka niður fyrir fæturna til þess
að gæta að sporum, og eftir þeirri
leið hefur mörg kindin fundizt.
Ég vona, að engum leiðist, þegar
sporin, sem ég rek, eru úr Njálu.
Þess er þá fyrst að gæta, hvern-
ig höfundur kynnir sögumennina.
Það var fyrsta sporið, sem ég
fann.
„Möirður hét maður, er kallað-
ur var gígja. . . . Hann bjó á Velli
á Rangárvöllum."
Sögunni víkur vestur til Breiða-
fjarðardala:
„Maður ££ nefndur Höskuldur.
Ha.nn var Dala-Kollsson, . . . Hösk-
uldur bjó á Höskuldsstöðum í Lax
árdal. Hrútur hét bróðiir hans.
Harnn bjó á Hrútsstöðum.“,
Þetta er fyrsti þátturinn. Seinna
segir:
„Maður er nefndur Þorvaldur.
Hann var Ósvífursson. Hann bjó
úti á Meðalfellsströnd undir Felli.“
Og litlu síðar: „Maður ér nefndur
Svanur. Hann bjó í Bjarnarfirði
á bæ þeim, er heitir á Svanshóli.
Það er norður frá Steingrímsfirði."
Fram að þessu eru allir menn
sem koma við sögu, rækilega færð
ir til staðar og sveitar, meira að
segja Svanshóll er sagður vera
norður frá Steingrímsfirði.
Svo kemur þétta, og taki þið
nú vel eftir:
„Bræður þrir eru nefndir til sög
unnar. Hét einn Þórarinn, annar
Roei. þriðji Glúmur .. . . Hann
(Þór.arinn) var stórvitur maður.
Iíann bjó að Varmalæk.“
Ek-ki meira um það. En hvernig
stendur nú á því, að höfundurinn
nefnir ekki, að V.armalækur er í
Bo-rgarfirði? Eins og orðum er hag
að, er allt útlit fyrir, að þessi bær
sé vestur í Dölum, því að þar vor-
um v.ið síðast staddir. Hvernig má
það vera, að höfundi fatist svona
frásagnargáfan, þegar hann víkur
sögunni fyrst í Borgarjörðinn? Á
þessu er aðeins ein skýring: Það
er íslenzk málvenja, að nafngreina
ekki sveitina, þegar bærinn er í
nágrenninu. Og nú erum við kom-
in í örskotshelgi við höfundinn, þvi
að Varmilækur er að kalla næsti
bær við Reykholt, þar sem ég held,
að Njála hafi verið skrifuð um
1230.
Næst skulum við sthuga, hvern
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
831