Tíminn Sunnudagsblað - 16.02.1969, Blaðsíða 20

Móðirin
og tengja forfeður iians þekkt-
um ítölskum aðalsættum. Faðir
Napöleons var talinn greindur,
en eirðarlaus og hvarflandi.
Móðir hans var aftur á móti
viljasterk og kjarkmikil. Hún
hélt heimaháttum sínum, þrátt
fvrir' upphefð sonar síns, lærði
aldrei frönsku til hlítar og var
alræmd fyrir fégræðgi.
Um miðja 18. öld voru Kor-
síkubúar hetjur í augum allra
frelsisunnandi manna í Evrópu.
Menn höfðu fylgzt með aðdáun
með hinni hetjulegu baráttu
eyjarskeggja, fyrst gegn hinum
illræmdu yfirráðum Genúar-
borgar og síðar gegn yfirráðum
Frakka. Pasquale Paólí, frelsis-
hetja Korsíkubúa, var frægur
um alla Evrópu. Menn litu með
aðdáun baráttu eyjarskeggja
gegn ofureflinu. og það vakti
með mönnum minningar um
Tvær teikningar, sem sýna Napóleon á
hetjur fornra söguljóða. Napó-
leon fæddist á því ári. er Kor-
síka komst endanlega undir yf-
irráð Frakka og hann ólst upp
við sagnirnar um frelsisbaráttu
eyjarskeggja, og fyrirmynd han.s
var Paóli. Bónaparteættin háfði
stutt Paólí, og skömmu áður
en Napóleon fæddist, varð móð
ir hans að flýja út í skóga og
hafast þar við með frelsishern-
um um tíma. vegna ofsókna
Frakka.
Kjarkur og þolgæði, gest-
risni og drengskapur voru ein-
kenni þessarar eyþjóðar, og
hefndarskyldan var þeim ó-
skráð lög. Napóleon ólst upp
við þessar fornu dyggðir, og
lengi vel mátti kenna, að han.n
var Korsíkubúi, en ekki Frakki,
af framkomu hans og hátterni.
Hann hvarf til náms i Frakk-
landi níu ára garnall, og það
æskureki.
var ekki fyrr en að tæplega
átta árum liðnum, að hann ko.m
aftur til Konsíku í september
1786, þá seytján ára gamall
undirliðsforingi í s tórskotalið-
inu. Frakklandsdvölin hafði
ekki kælt föðurlandsást hans.
Andúð hans á Frökkum hafði
magnazt meðan hann dvaldist
meðal þeirra í skóla í Brienne
og síðar í herskóla í Paris. Hon-
um fannst hann vera útlagi í
óvinalandi, hann varð að tala
erlenda tungu og umgangast
drengi, sem fyrirlitu hann vegna
fátæktar og hæddu hann fyrir
erlendan málhreim. Einangrun-
in beindi huga hans inn á við.
Hann hafði horfið frá ættlandi
sínu, fyrirferðarmikill og há-
vær smásveinn, en við heim-
komuna var hann gerbrevttui',
þöguil og íhugull. Hann sagði
sjálfur, að hann hefði verið
„þurr eins og bókfell“. En nú
var vaknaður með honum sá
metnaður, sem hvatti hann til
átaka. Faðir hans haifði í fyrst-
unni æblað honum starf í sjó-
liernum, en því var breytt eft-
ir að hann hóf nám í Brienne,
og var ákveðið, að hann stefndi
að starfi í stórskotaliðinu, en
þar var krafizt meiri þekking-
ar í stærðfræði heldur en í öðr-
um deildum hersins. Napóleon
var ágætur í stærðfræði. en
miður að sér í málum. Bréf
hans, sem hann skrifaði meðan
hann var í skóla, bera vitni al-
varlegum unglingi. Fjórtán ára
gainall skrifar hann heim ráð-
leggingar varðandi framtíðar-
starf Jósef.s, bróður síns. Þar
segir hann, að Jósef sé betur
til þess fallinn að verða klerk-
ur heldur en hermaður, sökum
lausungar og kæruleysis. Þegar
hann frétti lát föður síns, en
þá var hann á sextánda ári,
skrifar hann:
„Land vort hefur misst heið-
arlegan, menntaðan og dugmik
inn bor.gara."
Bróf han-s úr sköla eru þess
eðlis, að maður hlýtur að efast
um, að þessi dyggðugi og alvöru
gefni nemandi hafi nokkru
sinni verið ungur.
Haustið 1785 gerðist Napó-
leon liðsmaður í stórskotaliðs-
sveit. Hann var þá sextán ára.
Hann þekkti engan, sem líkleg-
ur væri til þeiss að stuðla að
frama haris innan hersins, fað-
14ö
T í M I N N — SUNNUÐAGSBLAÖ