Tíminn Sunnudagsblað - 25.05.1969, Page 5

er varía fyrr setztur í það eorib*
œbttð, en hann fer að rekast í fjá|-
máliUim tiil eflingar kLrkjitnm,
Sveinsstaðareið er fyrsta deilalu
sem taíð kveðuir hjá Jóni, en þáí
heldur hiainin áfram deiiliu, seift
Gobtskáik hóf við Jón Sigimundð-
son. Deiilia sú, sem hér höfsfc á
Staða'nráðsáruim Jóms, stóð lengj
yfir og lauk eigi fyinr en hann vaf
orðinn bisfcup otg þá með hans
sigri. Vinátta var mffli Friðrifcs í.
konumgs og Jóns, enda mýtti Jón
sér vinátituna tiil hiins ýtrasta. Fyrst,
þá er hamm htouit sámiþykki 'kon-
urngis fyrir vígslu siminii tffl Hóla-
stóts. Einmdig kom vimáttan sér að
igóðu í ýmoum deffliuim edmis og
Sveiinsstaðamiálumum. Ekfci hárði ég
umi að rekja það mál liér, em vísa
til heimilda um það efmi.
Þeigar Jón tök við Hólastódi sem
biskiup, tekur hamm við ge.ysileg-
urn auðæfum, bæðd í föstum og
lausum auruim. Tato kúgiWa, þegar
Jón tók við stólmmm, nam um
1930—-1940 talsáins, em Jón var
bæ'ði hagsýnm og duglegur að
maka krók fcirkjunmar, enda jókst
búgildatalain mjög urn hams daga,
eða um 323 fcúgáildi. Leiigur af öll-
uim þessum kúigildum námu og
stórmitolu fé þammig, að engim
stofnum í fjórðuimgnum hefur ver-
ið' auðugri á þessuun tímna em Hóia-
stóll og vaidið eftir því. Á þess-
uim tíma var það arðbærast og
örugigast ríkidæmi, sem fóiigið var
í jörðuim. Sá, sem á margar jarð-
ir, hefuir þar af leiðandi mikil
völd. .
Með þetta ógniarríkidæmi að
baki hefur biskup aðstöðu til að
efla sírn veraldlegu völ'd í fjórð-
uimgmum til mikilla muma, enda
Iftur mestur Muti alimemmimgs á
hamm sem sinm æðsta mamn.
Það er efcfci út í bláiwn er fora-
ir sagmaritarar mniða tímatalið við
það þegar þessi og þessi bis'kup
hafi rífct.
Á það. má benda hér, að trú og
stjórnmál eru víða í himum ka-
þólsfca heitmi lítt aðgreind og einm-
ig hitt, að marg'ir straumar þjóð
lifsins nummu immam kiirkjummar og
erfitt er að skijjLja á mffli með
margt. Þá er komdð að þeim kafl-
anum í ævi Jóns, þair sem hann
reynir að tryggja befur völd sín
með giiftámigu barma simma. Reynd-
ar má segja, að samtíðin dæmi ekki
iiari það atferíi, því flestir, sem
eiirtlivers máttu sín, reyndu að
tryggja bönnum sínum góð og rík
Kórkápa Jóns biskups Arasonar.
öjiaforð. Jæfnvel biskupi'mn, senm er
kiaiþólsku.1- og á engin skilgetin
bönn að lögum, getur gemgið
maminia lengst í þeirn sökum, án
þess að saimitíðdin dæmá hanm. Hanm
tryggiir þrem sona simma góð brauð
tl að sitja í, gefur þeim jarðir og
fleira. Ara son simm setur hann til
lögfmæðim'áms, gerír hamm áð sýslu
mammi Hú'maþimgs og seimma verð-
ur hamm lögmaður að norðan og
vestam og mýfcuir þar vimifenigis kon-
umígs og Jóns. Má þá Míyrða, að
lögfi-æðil'eg staða Jónis í Norðlend-
ingáfjórðungi sé afflvei bryggð,
enda veitir ébbi af því, þar semi
Jón er fjárafiamaður mikill og
sbemduir stöðugt í þrætmm og deii-
uim.
Árið 1539 kemuir út konungs-
bróf, ^þa-r sem Jóni er heimniliað að
nytja jarðir, sem mokkur vafi gat
leikið á. að hanm hefði rétt til að
nytja. Raumar taldi Ögmumdur
biskiup, að Rafm lögmaður Brands-
son hefði keypt þær af konungi
og að hanin, Ögmumdur. hefði nú
óskoraðan rétt til jarðanma, sam
kvæmt sammimgi þeirra í millnm.
Þarna gerir koniumgur enm vel við
JÓn og vl óg sérstablega bsnda
á það í því samiband'i, að það er
TÍMINN - SUNNUDAGSBLA®
437