Tíminn Sunnudagsblað - 13.07.1969, Qupperneq 9

ansföigiuir af sjálifri mér, ©nda vsori
það éktoi tifhlý'ðitegt.
Sto mér datt í hujg að bana
spjaHa of uiiítið við yMíur um ein-
sbafea sunduiiausair nnininiLngar, sem
ég á frá ungdémsárunuim vestra,
og ©injniiig frá kornu minmi hingað
fyrir þnjátíu árum.
Bn 'fyrst vil ég táta í ijósi þaklc-
læti móitt og okkar hjónanma. Við
eigum emgin orð tl þess að þakka
þá miMu ástúð og óverðskuldnðu
sæmd, s©m þið hafið sýnt okkiur
með þessu heimboði til ísliands, og
viljum við sérstaikiiega þafcka Hún-
vetniugafélaginu og SnæfeULngafé-
lagimu, og ekki sízt Þjóðræknisfé-
lagimu, sem stóð fyrir boðinu. og
fonmanni þess, hinum frábæra vmi
Vestur-íslendinga, Sigurði Sigur-
geinssyni. Hainm leggur fnam mikla
bnaifta ár eftir áT til þess að gena
oklkur Vesfcur-íslendimgum heim-
BÓknirnar skemmifcilegar og minn-
ingarikar. Og vimsemd og gest-
risni al'lra ÍSlendiniga hér getum
við a'idrei íaumað. Svo þakka ég
Jaibobi Þorsteimssyni, fonmanmi
Húnvefcningaféliagsinis, að taka á
m-óti okkur, þá er hirngað kom, og
færa mér fagran blómvönd frá fé-
laginu, sem einnig hélt okkur veg-
légt 9amsæti. Og formanmi Snæ-
feHlingafélagsims, Gísla Guðmunds-
syrni, þökkum við framúrskarandi
viðtöfcur og mifcla vinsemd okkur
auðsýnda.
Nú gefst mér á ný tækifæri til
þess að viirða fyrir mér undur
náttú-runnar d-rekka í mig tært
fjailaloftið, kyn-nast iandinu og
ekki sízt endurnýja vinskap og ef
til viii eignast nýja vini.
Það, sem gagn-tók mig m-est þá,
er hva-ð fólfcáð á íslamdi virðisfc
fjörugt, frjáMýnt og blátt áfram.
Satt að segja hafði ég altaf verið
á þeirri skoðu-n, að fslendingar
væru þunglymdir, d-uttr, sei-nteknir,
og vöruðust að láta tiilfinningiar
sírnar í Ijós. E-ru þett-a ekfc-i áber-
andi lymdiseinlfeummir okfcar Vest-
ur-íslemdinga? Höfum við þá hald-
ið fasbara við þessar norræmu eðl-
ishvaitiir en frændur otofaar á fs-
lamdi? Eða er þetta alls ekik'i noir-
rænfc eðli, en aðeins lámsfé, sem
við höfum safmað að okbur vestra?
Ég og flei-ri vorum á ferðalagi á
fsLaindi árið 1938, m-eð uinigum, ís-
lenzíbum menntam-aumi. Og af því
ég dáðist svo mjög að ölu, fór
Ihann ofu-rlMð -að sMða imér og
fi-nma alð himu og þessu, sem hamn
fcímdi til, hviað veiMlegar firam-
bvæmdiir smerti, og iþá sagði hiaimm,
mjasfc í gannmi, að ég Ihygg, að Is-
lendi-nig-ar væru að mörgu Iieýbi
anidisdciotans „idióbar11. Ég bara hlé
og fullliviissaði !hamn u-m, að svolélð-
is fólikli hefði ég alls ebM kynfnZt
á ísla-ndi.
Já, ég var lámsöm þá, að hitta
fóilk, sem var allíHt slfeemmtlegt,
aðlaðandi, látl-aust og vingj-annllegit.
Ég taildi miig lárasam-a þá, og ég
fcel -miig það emn, að hafa 'kynnzt
ýmsum af leiða-ndi mömmum þjóð-
arimmar, sem, mieð k-appsömum
áhuga, voru að vin-ma h-enni til
heiila — voru þá að vinma hen-ni
fcill heilla og gera ©nn, vitamlega í
istærri og stærri sbll. É-g spyr oft
sjálifla mig. Hvernig gefcur litla ís-
lamd komið öMiun þessu-m stór-
fcækjum í gang? En h-afa það ebki
aflltaf verið memnimir m-eð stóru
hugsjónirnar, sem hafa sett merki
sifct -á þjóðima? Stórh-uga víkimgair
í hugsun og vehki? Sbáldin, sem
'hafa ausið sín-u-m andans auði yf
ir þjóðima í ríkum miæflii og gera
©mn — leiðbogar úr öflllium stétt-
um, sem fyrirSki-pa og framkvæma
stórvirM, sem virðast blátt áfram
yfimétbúrlieig.
Já, við Vesbur-íslendimgar erum
iánsöm að eiga bost á því að heim-
sækja ga-mia landið og kymnast
fólbinu og éiga að f-agna anna-rri
eins frábærlegri gestrisni og alúð
og þið sýnið okfeur ölflium. Við
eru-m iánsöm að vera ofurlítill
hluti atf menimimgarþjóð, sem ekki
hiefur logmazt út af ei-ms og ma-rg-
ar aðrar memni-ngaiiþjóðir, en hef-
ur sótt í sig veðrið effcir h-verja
þra-ut og ste-fnt á hæðir andans í
æ víðtæbari merkingu.
ísölen-dingar, sem vestur fóru,
áttu einniig -meista aif þessari sterk-u
framþróunaiflnug9jón. Það er ekki
hægt að neiba því, að þeir hófust
strax handa að sfeapa sér menn-
imgairsiögu, emda höfðu þeir góða
undirstöðu í þeim -efnium. Svó að
segja áður en þeir höfðu kom-ið
upp bjálbabofium, fóru þeir að
riáðgera skóla, kirkjur, gefa út blað
og -reyna sig á leilMiSt. Þetba síðar-
nefnda var nú í fynsfcu gert meira
af vlj'a en mætti, en alflt, sem við
gerum sjálf i mennimgaráttma, efl-
ir og -skerpir hugainn, þó það sé
ef til vill ekki Mllkom-ið lisbaverfc
í sjáfllfu sér. Það, som svo mifcið
ih/áiiir flófllki nú á dögum, er að það
er orðið aðeins áhorfiendiuir í lífi-mu
— hlorlfir á sjémvarp, Ihfliusltar á allt
argið og gaigflð, selm obað er að
því. af sflungmum vflðsflcipbaifyrir-
tæbjum, en igenir ekbert sjáflft
Em öðini m-áll-i var að gegna með
frumjhieirjaaa. Þeir unðu að gera
-afllit sjállif'ir og fyri-r sjáiifla sig.
Þe-ir sebtu á sfcafn sömgfliOkba,
honnlieibaflöbba og æfðu sjénfleifci.
Þar sam óg hiéf mú vertð riðin við
fleikfliist mest a-f ævinni, bann ég
margar skoplegar sögur að segja
frá fyrstu tilraumuimum í þessum
efmuni, þótt mikið af því væri vit-
anlega fyn-r m-inn d-ag.
Þðssa sögu sagði Gufctormur
Skáld mér: Það var verið að sýn-a
fleiik í ei-nhverri af byggðum Nýja-
ísla-ndis á fvrsbu árum fru-mb/ggj-
amma. Það -hefur líbiega verið í
sbólahúsi eða máski heimahúsum.
Þar voru þá komn-ir Hn-ausabræð-
ur, Sbefán og Jóha-mnes Sigurðs-
symir, til þess að liorfa á leikinn.
Stefán var aflflbaf mjög góðgjarn
og vifldi virða allt til betri vega-.
Þegar sýningin var búin, þá segir
Sbeflán:
„Ja, þetta var gobt, — Það var
bara gofct hjá þeiim.“
Verður homum þá litið á Jó-
hamn-es, sem sat þar héld-ur brú-ia-
þumg'ur og súr á svip, svo hamn
bætiti við í fflýti: „J-a, effcir brimg-
ulnn3bæðum.“
Þá segir .Tóh-ann-es:
„Já, en það voru hörirauflegar
krimgumistæður.“
í gamla daga höfðum við nú
ebki -raikimn tæknilegan vísdóm
till þess að gera upp andflit, setja
á sk-egg og því um Itot. Ég man
það eins og það hefði skeð 1 gær,
að við vorum -að leika „Hermanma-
gfletfcu-r“. Ég var víst fimmtán eða
sextán ára. Við vorum^að syngja
hjartnænian ásbarsöng. Ungi sol-
dáfcinn hafði aflar fí-mt yfirva-nar-
slkegg. Það hefur sjáflifsagt verið
fllímt á mieð hveitiflími eða e-inih-verjiu
þess hiábtar. Ég fór að t^flca eftir
því, að hanri va-r' ail-taf að bregða
bemdimmi upp að vörumum og
þrýsta á skeggið óg rey-na samtímis
að hafld-a iagirnu. Þessi raun virtist
afldred æbla að tiaka enda, en ég
tók það ráð að kyssa ha-mn heitt
og iinmlega, og það d-ugði. Sbeggið
dábt efldki af, flyir en við voruim
bomin út af sviðimu.
Malrgar ffleiri sögur -gæfci ég sagt
yfldhur af þVí fjöruiga íffi, sem við
Lifðum í skauti flieiMistarinniair. J-á,
mihil war l-eiMiM-in hjá okbur, og
aHt isftaarff í þvlí sambamdl hresslti
upp á öfldhuir, sflcerpbi hu-gann og
vflMaaði sj ónd eld a dh rimgimn. En nlú
T I M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
609