Tíminn Sunnudagsblað - 24.01.1971, Blaðsíða 19

Tvö trélíkneski, fundin { mýrl viS Eutin á Holt-
setalandi. Hið stærra er hálfur þrlðjl metri á
lengd.
hinum elztu heimildum kristnum,
sem til eru. er þess getið, að menn
veiti slíkum stöðum „heimskulega
lotningu", og þegar til trúskipta
kom, voru „blót og fornar siðvenj-
ur, sem heiðni fylgja“, strengilega
bannaðar. Enginn mátti veita skóg-
um eða haugum eða heiðnum goð-
um neina tilbeiðslu, segir í lögum
Gauta.
Rómverjar og Grikkir fórnuðu
raunar einnig herfangi. En þeir
hengdu það á trélíkneski. Myndir
af slíku má sjá á sigurbogum, enda
getur slíks einnig í fornum ritum.
í Hávamálum eru Ijóðlínur, sem
gætu bent til þess, að svipað hafi
verið farið að Norðurlöndum:
Voðir minar
gaf eg velli að
tveim trémönnum.
Rekkar það þóttust,
er rift höfðu
—neiss er nökkviður halur.
í dönskum mýrum hafa hvað
eftir annað komið í leitirnar, þó
ekki í sambandi við vopnfórnir,
mannhæðarhá trélíkneski, öll hand
leggjalaus, svo að auðvelf hefur
verið að færa þau 1 flíkur. Þessi
líkneski vekja ekki sízt athygli sölt
um þess, að fundizt hefur eftir-
tektarverður karlmannsklæðn-
aður, sem varðveittur er í Kíl —
kyrtill með löngum ermum, sem
grannvaxinn maður hefði komizt í,
en hosur eða buxur harla ein-
kennilegar: Sem sé svo síðar, að
ekki hæfði nema mjög hávöxnum
manni, en jafnframt svo þröngar,
að tæpast hefur nokkur fullorðinn
maður getað komizt í þær. Og
þetta er ekki einsdæmi: í annað
skipti hefur fundizt sams konar
klæðnaður, þar sem hlutföll sídd
ar og víddar eru á svipaðan veg.
Gerðar hafa verið nákvæmar eftir-
líkingar af þessutn fiíkum og þær
mátaðar á lifandi fólki. Börn, niu
til tólf ára. gátu komið buxunum
að sér, en á þau voru þær auðvit-
að allt of síðar.
Nú er það kunnugt, að hosor
eða buxur Germana voru alls ekki
þröngar, heldur var það miklu
fremur einkenni þeirra, hve víðar
þær voru. Engin bein hafa fundizt,
sem benda til þess, að nokkru
sinni hafi verið uppi fólk, sem var
svo hátt og mjótt, að þessar em-
kennilegu flíkur hafi hæft því,
enda hefði það rnátt vanskópun
heita. Með öðrum orðum: Þær virð
ast efcki hafa verið ætlaðar raun-
verulegu, lifxnc fólki. Getur hugs-
azt, að þær hafi verið sniðnar á tré-
líkneskin, sem lögð voru i dý eða
fen? Með orðum Hávamála: Voðir,
gefnar trémönnum, svo að þeir
gætu þótzt rekkar, og blygðuðust
sín ekki fyrir nekt sína.
Enginn veit með neinni ná-
kvæmni, hvað fór fram á blótstöð-
um Germana — í skógunum, lund-
unum og við vötnin. En við get-
um gert okkur í hugarlund, að
blótin hafi lotið ströngum viðhafn-
arregliun og goðar stjórnað helgi-
athöfnunum. Hlutar blótpeningsins
hafa verið hengdir upp í tré, áð-
ur en þeim var varpað í vötn eða
dý, eins og lýst er í ýmsum skrif-
uðum heimildum. Hesthaus á
langri stöng fannst á fornum helgi-
stað í Norður-Þýzkalandi, og víðar
hafa fundizt hrosskúpur og leggir,
þótt eigi væru þar nein önn-ur
bein. Þá hefur kjötið sennilega
verið etið, en hausinn verið settur
Thorsbjergsbuxurnar, skálmarnar llt
sentimetrar á sidd, sei ummál þelrra aS-
elns þrjátíu srnálnMtrar og mlnna um
sjálfa leggln*.
T f M I N IB — S»rMNimífiSR!.»B
A7