Tíminn Sunnudagsblað - 06.06.1971, Blaðsíða 7

ur tekið, og ég kallaði Þorstein á
eintal. Fyrst gerðum við að gamni
okkar, og það var nú síður en svo,
að við færum að minnast á kosn-
ingar. Ég sagðist ætla að skrifa
um hann í hans blað, og nú yrði
hann að láta mig heyra nokkrar
vísur og eitt kvæði. Erfiður var
hann mér í þessu efni, en þó lán-
aðist mér að hafa upp úr honum
fáeinar vísur. Svo sagðist ég vilja
fá hjá honum kvæði, sem hann
hefði látið mig heyra, þegar við
hefðum einu sinni sem oftar rætt
um menningarerfðir þjóðarinnar
og horfumar á varðveizlu þeirra.
Hann þóttist ekkert eftir þessu
muna. Ég sagði honum, að kvæðis-
kornið hefði fjallað um hina ein-
stæðu, furðulegu og allt að þvi
fárániegu ást bláfátækra bænda
liðinna alda á bókinni. Nú, — Þor-
steinn fór að ranka við sér — og
með sktrskotun til sameigínlegs
áhuga okkar á endurnýjim þessara
þjóðareinkenna hafði ég hann tll
að leyfa mér að birta kviðlinginn,
eins og hann kallaði þetta kvæðl
sitt:
Frá hæstu fjöllum til úthafsátta
enga vök er að sjá.
Stálblár ísinn hringast um
hólmann
og hrönglast um nes og lá.
Hlutir í verbúðum hvei’fa að
mestu.
Hafið er ískaldur sjór.
Vermaður norðan og austan fer
aftur
eins og hann heiman fór.
Haglaust í byggðum. Frerar og
fannir
fylla hvert lautardrag.
Bóndinn horfir á heyin þrotin,
þó háraði’ axm fénu í dag.
Þó var erfiðust þurrð í búri
og það, sem yfir tók:
Síðasta lýsið var látið á kolu,
svo lesarinn sæi á bók.
Já, var það ekki furðulegt —
og þó þjóðarsómi og þjóðarbjarg-
ræði!
Nokkrum stökum náði ég svo
að lokum með þráa og herkju, og
fara þær hér á eftir, þó að þær
væru valdar í flýti, eftir því hverju
skaut upp í huga höfundar, sem
var að Þjóta af stað til Reykjavík-
ur í brýnum erindum.
Þorsteinn er — eins og áður er
að vikið — ekki maður lausmáll
um náungann, en svo er því mið-
ur ekki um alla:
Það geta brugðizt þagnarheit,
þegar skiljast vegir,
ef þrennir vita, þjóðin velt
það, sem enginn segir!
Einhver hafði orð á því, þegar
Þorsteinn hamaðist sem mest við
vinnu, tekinn mjög að reskjast, að
hann yrði að fara að hlífa sér.
Honum varð þá að orði:
Drottinn skapti mig til manns
úr mold og leir og ryki,
var það ekki á ábyrgð hans
að ekki smíðin sviki?
Flestum mun sýnast, að þau
Skálpastaðahjón hafi séð rætast
þær óskir og þá drauma, sem þau
báru í brjósti, Þegar þau tóku þá
ákvörðun að fylgjast að og síðan
hefja búskap á Skálpastöðum, þeg-
ar horfur voru einna verstar um
afkomu íslenzkra bænda frá þvi í
harðindunum á ofanverðri 19. öld,
— en Þorsteini hefur þó stundum
þótt annað verða uppi á teningn-
um en hann hefði helzt óskað:
Ég hef ferðazt stað úr stað
og stöðugt fundið betur,
að sumarið getur synjað um það,
sem mig dreymdi í vetur.
Ekki verður það taiið undarlegt,
að svo glöggur maður á búfé sem
Þorsteinn hefur jafnan reynzt, hafi
stundum Þótzt sjá þess merki, að
svipuðum erfðalögmáium lyti
mannkindin:
Það erfist, sem að sdttin gaf
eins og dæmin sanna:
Dúfa kemur ekki af
eggjum hræfuglanna.
Eitt sinn þegar Þorsteinn, sem
jafnan er árrisull, fékk sér morg-
ungöngu f fagurri borg á Norður-
löndum, eftir að hafa átt gott
kvöld með góðu og glöðu fólki,
skaut upp í huga hans hugsun,
sem af varð þessi vísa:
Fögur torg og fólkið kátt
flestar sorgir kyrrði.
En dýrsta morgna eg hef átt
uppi í Borgarfirði.
Ekki er ólíklegt, að einhverjir
hafi látið í ljós við Þorstein, að
honum hafi flest gengið í vil og
afrek hans reynzt með ólíkthdum.
Undir slíkum kringumstæðUm
kynni þessi vísa að hafa orðið tU:
Gæta skaltu þrátt að Því,
þar sem vegir greinast,
að fingur jafnir eru í
allra lófum seinast.
Og ennfremur:
Mundi ekki mér og þér 1
möttull sami skorfeth, —
hinzta gangan okkar er
eins og fyrstu sporin.
Enginn mun gerast til að efa,
að oft hafi skyldan gengið hart
eftir Þorsteini, en þegar hann svo
hefur varpað byrðum hennar af
herðum sér og á að njóta ávaxt-
anna af verkum sínum, er ekki
laust við, að söknuður setjist að
hinum langlúna afkasta- og elju-
manni:
Löngum degi lýkur hér.
Lúinn beygir hvem sem er.
Einn um veginn aldinn fer, —
enginn segir: Flýttu þér!
„Allt er 1 heiminum hverfult“,
kvað snillingurinn mikli, — en þó
að menn viti þetta og hafi alltaf
gert sér grein fyrir því, getur jafn-
vel þeim, sem flestum mun virð-
ast, að tekizt hafi með ólíkindum að
gegna sínu hlutverki, þótt sitthvað
hafa brugðizt, þegar þeir hugsa til
þess, að sá riddari muni kominn
óhugnanlega nærri, sem aldrei
bregzt eftirreiðin:
Á hverfulleikans hálum stig
lieimur sveik að vonum.
Einn á bleikum eltir mig, —
ekki skeikar honum.
Hér með læt ég svo lokið þess-
um línum, sem eru auvirðilegt
ágrip stórmerkrar sögu, skrifað í
flýti. en af einlægu og Þakklátu
hugarþeli. Á þeim er ekki sá ljóð-
ur, að þar sé nokkuð ofsagt. held-
ur bví miður fiölmargt vansagt.
Við hiónin biðium þeim Skálpa-
staðahiónum blessunar föður gró-
andans, sem þau hafa dyggilega
þiónað, vottum þeim virðingu og
þökk og væntum að fá enn um
skeið notið glaðra samfunda.
Mýrum í Reykholtsdal 22. maf
1971.
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
487