Tíminn Sunnudagsblað - 04.07.1971, Blaðsíða 11

ég Láfa á Langaskexi í kaupstaðn-
um, og hann hélt, að Anna Siss
væri komin að falÍL Við verðum að
fara þangað fljótlega, svo að þú
getir orðað þetta með arfinn, svona
undir rós, meina ég. Kannski það
láti sig með góðu. Og Mikki Jörg-
en sem kvað vera trúlofaður og
sagt, að stúlkan eigi sand af pen-
ingum. . . Ertu ekki að koma,
manneskja?“
„Jú, svona bráðum, ekki get ég
verið alls staðar", breytti Gjarta út
úr sér. Hann var ekki ofgóður til
þess að bíða dálitla stund.
Hann lék við hvem sinn fingur
og hélt áfram að tala á meðan
Gjarta háttaði sig — hljóp úr einu
í annað og fálmaði til hennar
skjálfandi höndum.
Gjarta lofaði honum að masa.
Hann hagaði sér eins og strákur,
karlanginn, þó svo hann tylldi tæp-
ast saman lengur, og í fyrramálið
var vísast, að hann yrði daufari í
dálkinn. Það var samt ekki þann-
ig, að Gjarta ætlaði að láta hann
þurfa að ganga neitt eftir sér.
Hann var hennar lögmætur eigin-
maður fyrir guði og mönnum, og
hún hálfvorkenndi honum þar að
auki í kvöld. Og svo slökkti hún
á lampanum og hlammaði sér und-
ir sængina hjá honum.
Það var mesti skarkali, þegar
klukkan sló tólf, og Gjarta rauk
upp. Hún var dálitla stund að átta
sig, en svo ýtti hún þéttingsfast
við manni sínum:
„Óli! Óli! Þú verður að fara á
fætur. Hestarnir hafa slitið sig
lausa og eru farnir að slást“.
Óli bylti sér stynjandi og vildi
ekki vakna. Hann var dauðþreytt-
ur eftir ferðalagið.
„Heyrirðu ekki, hvað ég segi,
maður? Þú verður að fara á fætur.
Þeir geta stórskaðað sig“.
Óli reis upp við dogg.
„Hver fjandinn er hlaupinn í
þig, kona?“ spurði hann ólundar-
lega. Honum var hrollkalt.
„Hestarnir hafa slitið sig lausa,
segi ég. Ég veit ekki, hver ósköpin
ganga á“.
„Ég heyri ekkert“, sagði Óli.
„Þig hefur verið að dreyma'.
„Það er eins og vant er. Þú hef-
ur þetta þá eins og þú vilt“. Gjárta
hallaði sér út af.
Óli reri um stund og smjattaði
í myrkrinu. Það var vont bragð
uppi í honum og sárindi í hálsin-
um, og hann var með megnan höf-
uðverk. Það var ekki notalegt að
vera vakinn svona. Loks klofaði
hann þó yfir Gjörtu, drattaðist í
buxurnar og kveikti á lukt.
Veðrið var orðið skárra. En það
var þykkur skafl 'á milli bæjárins
og gripahúsanna, og yfir hann varð
hann að vaða. Hann brá luktinni á
loft, þegar hann kom inn í hest-
húsið, svo að hann sæi betur hest-
ana. Þeir voru þar, sem þeir áttu
að vera — annar lá, en hinn var of
gamall til þess að leggjast og svaf
þess vegna standandi við jötuna.
„Bölvuð vitleysa er þetta“, taut-
aði Óli og ætlaði að flýta sér
inn aftur. En þá kom Pétur fram
fóðurganginn með hamar í hend-
inni.
Óia varð hverft við.
„Hvað er þetta, Pétur —
hva . . . “ stamaði hann og horfði
á manninn.
„Nú er kallið komið, óli“, sagði
Pétur ósköp góðlátlega og hóf
hamaripn á loft.
Óli áibtaði sig á svipstundu.
Hann flýtti sér að hengja luktina
á nagla.
„Fleygðu hamrinum!" hrópaði
hann skipandi röddu „eða þú skalt
hitta sjálfan þig fyrir, óþokkinn
þinn“. Hann hvessti augun á Pét-
ur. Hann hafði komið auga á kvísl,
sem stóð úti í skoti, og nú gekk
hann út á skjön í áttina að henni,
en sleppti samt ekki augum af
vinnumanni sinum. „Fleygðu hamr-
inum frá þér!“ hrópaði hann í ann
að sinn.
Pétur hristi höfuðið, rauna-
mæddur á svip, og færði sig nær.
Hann slæmdi höggi til óla og
hitti hann á gagnaugað. Fætumir
kiknuðu undir honum. Hann
hlammaði sér niður í flórinn aftan
við hestana með undrunarsvip.
Þannig sat hann um stund, studdi
flötum lófum á hrossataðið og reri
fram og aftur, undarlegur ásýnd-
um. Svo valt hann á hliðina.
Pétur fleygði frá sér hamrlnum
og laut yfir hann. „Óli!“ kallaði
hann og hristi hann dálítið. „Ertu
veikur, Óli? Svaraðu mér, Óli!“
Það var ásökunarhreimur í rödd-
inni. f»egar engin svör fengust af
Óla, dró hann karlinn gætilega út
að veggnum og lagði eitthvað und-
ir hÖfuðið á honum. „Ég sló
þig ekki neitt“, sagði hann, þar
sem hann stóð álútur yfir houum.
„Ég kalla guð til vitnis, að ég sló
þíg ekki“.
Hann tók luktina og lýsti fram-
an í líkið. Svo fór hann inn í bæ.
Gjarta sat uppi í rúminu.
„Gekk það vel?“ spurði hún.
Pétur kinkaði kolli og lét lukt-
ina á gólfið. Hann flýtti sér úr föt-
unum og lagði þau á tágastólinn
við ofninn, þar sem Óli var vanur
að geyma fötin sín á nóttunni.
Gjarta dró sængina til hliðar, og
hann skreið upp í til hennar. Hún
var ekki lengur gift, heldur frjáls
kona, sem máfcti fara sínu fram.
★
Gjarta var sjö ár í fangelsi,
Pét.ur fimmtán.
Ættingjar hennar hugsuðu um
búið á meðan hún var fjarverandi.
En hún var ekki fyrr komin heim
en hún lét þá sigla sinn sjó. Hún
tók til sín gamlan þurrabúð-
armann, og hann vann karl-
mannsverkin eins og hún vildl
vera láta.
Margt hafði breytzt í sveitinni á
meðan hún var í burtu. Þeir voru
búnir .að byggja stóran vita úti á
Dúfunesi, og ljósið sást margar míl
ur á haf út í svartasta náttmyrkri.
Vitinn gnæfði þarna eins og fing-
ur guðs og varaði skipin við hætt-
unum, og það sást ekki framar
nokkurt rekald á fjörunum. Illt
hafði borið upp á: Einn bóndinn
hafði drukkið sig 1 hel og annar
gengið að heiman. Sumir voru
dauðir og aðrir komnir í þeirra
stað, og á næsta bæ var bóndinn
orðinn ekkill. Og allir, sem uppi
stóðu, voru orðnir miklu eldri en
þeir höfðu verið. Sjálf sveitin hafði
breytzt, kominn á hana annar svip-
ur, þó að Gjarta gæti ekki gert sér
grein fyrir því, hvað orðið var
öðru vísi en áður. „Hún hefur elzt
líka“, hugsaði hún.
Jörðinni hennar hafði heldur
hrakað. Það var auðséð, að Óla
hafði ekki notið við. Og þegar
Gjarta og gamli vinnumaðurinn
gátu ekki orðið á einu máli um
það, hvað gera þyrfti, tók hún af
skarið: „Svona skal það vera og
svona, því að svona hafði ÓIi það
alltaf“.
Hún hugsaði oft um Óla, og hún
gerði það án samvizkubits og iðr-
unar, líkt og fólk hugsar um kæra
vini, sem komnir eru í gröfina fyr-
ir löngu. Og hún talaði oft um hann
— stillilega auðvitað eins og þeir
gera, er minnast missis síns að
liðnum mörgum árum.
Fólkið í sveitinni fylgdist nf for-
Framhald á 598. sl3u.
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
587