Tíminn Sunnudagsblað - 03.03.1973, Blaðsíða 12

Jón H. Fjalldal er landskunnur bóndi fyrir myndarskap og
framfarir í búskap á jörð þeirri, er hann sat vel og lengi —
Melgraseyri við ísaf jarðardjúp. Hann er nú níræður að aldri
og fluttist til Reykjavíkur fyrir nokkru, þar sem hann unir
nú allgóðri og hárri elli. — Sveitungar hans sendu honum
kálfskinn gott og vel elt, þar sem á voru ritaðar heillakveðj-
ur á níræðisafmælinu. — V.S. barði að dyrum hjá Jóni fyrir
nokkrum dögum og spjallaði við hann drykklanga stund.
Maður er nefndur Jón H. Fjalldal. Hann varð níræður
hérna um daginn, en að visu myndu þvl fáir trúa, sem hann
sjá. Ef til vill er ég ekki neitt sérlega glöggur á slíka hluti,
en ég hefði gizkað á svona sjötíu til sjötiu og fimm ár — i
mesta lagi. Það kannast margir tslendingar við Jón H.
Fjalldal, og er því slzt ástæða til þess að hafa hér uppi ein-
hverjar málalengingar um ætt hans og uppruna, en þó er ég
að hugsa um, vegna þeirra, sem ekki þekkja til, að byrja á
þvi að spyrja:
— Hvar á tslandi var það, sem þú sást fyrst dagsins ljós,
Jón?
— Ég fæddist á Rauðumýri i Nauteyrarhreppi i Norður-
æskuheimili. En hins vegar reri ég þrjár vorvertiðir i
Bolungavik þegar ég var ungur.
— Hvernig li'kaði þér við sjóinn?
— Mér likaði hann vel að öllu öðru leyti en þvi, að ég var
sjóveikur á hverjum degi.
— Var dálitið upp úr sjónum að hafa á þeirri tið?
— Ég hafði ekki neitt kaup sjálfur. Ég lagði hlutinn minn
i heimili foreldra minna, þvi að þar var nóg með hann að
gera. En eitt vorið kom ég heim með hálft fimmta hundrað
króna i gulli, og það var mikill peningur i þá daga.
— Hvernig hafðir þú eignazt slikan auð?
— Það var brezkur fiskkaupmaður, sem ferðaðist hér um
Níræður keypti hann sér
axlabönd fyrir tíu kýrverð
Spjall við Jón H. Fjalldal fyrrum bónda á Melgraseyri við ísafjarðardjúp
Isafjarðarsýslu. Og það fer vist ekki á milli mála með dag-
inn og árið. Þetta gerðist 6. dag febrúarmánaðar árið 1883 —
fyrir réttum niutiu árum.
— Faðir þinn hefur auðvitað verið bóndi vestur þar?
— Já, hann var bóndi, og meira að segja góður bóndi, þótt
nafn hans væri reyndar oftast nefnt i sambandi við aðra
hluti en búskap i þrengstu merkinu þess orðs.
Faðir minn var einn þeirra fimm pilta, sem Jón Sigurðs-
son forseti kom til leiðar að færu utan til þess að afla sér
aukinnar þekkingar i búnaði. Fór hann þá til Noregs og var
þar við búnaðarnám. Seinna fór svo faðir minn til Dan-
merkur og lærði þar ullarvinnslu. Þegar heim kom, setti
hann upp lopa- og spunavélar. Vann hann lopa úr ullinni og
spann svo band. Þannig vann pabbi um langt árabil fyrir
þrjár sýslur, tsafjarðar-, Barðastranda- og Strandasýslu.
— Var ekki stundaður sjór heima hjá þér, þegar þú varst
að alast upp, eins og viða tiðkaðist á Vestfjörðum?
— Nei. Það var eingöngu stundaður landbúnaður á minu
og keypti fisk af bátum, og hann hafði keypt smáfisk af okk-
ur. Bolfiskinum héldum viðeftir, og það var fyrir hann, sem
ég fékk minn hásetahlut.
— Nú. Og svo hefur þú aðvitað sjálfur hafið búskap, strax
og þú hafði aldur til?
— Nei, ekki var það nú alveg. Ég lauk gagnfræðaprófi frá
Flensborg árið 1902, en eftir það fór ég til Noregs, þar sem
ég stundaði nám við Vinterlandbruksskulen i Osló. Bún-
aðarfélag tslands veitti mér styrk til þessa náms, og ég
held, þótt ég viti það ekki með fullri vissu, að ég hafi verið
fyrsti námsmaðurinn, sem það styrkti til náms erlendis.
— Fannst þér ekki gaman að vera i Noregi?
— Jú, það var mjög gaman. Ég var þar i fjögur ár og
hefði áreiðanlega átt kost á þvi að vera lengur — jafnvel
ilendast alveg — en Island togaði i mig, þótt ég kynni lika
ágætlega við mig.
— Ekki hefur verið fjögurra ára nám i skólanum?
— Nei. Þegar honum var lokið, gerðist ég ráðsmaður á
204
Sunnudagsblað Tímans