Tíminn Sunnudagsblað - 30.12.1973, Blaðsíða 11

Litið um öxl
Nú er komið haust, — þessi tengilið-
ur milli sumars og veturs. Þá hefjum
við ferð okkar og litum ti) baka yfir
sumarið. Það er svo margt, sem i hug
okkar geymist og gæti veriö okkur til
mikillar umhugsunar. Sumarið er að
flestra dómi yndislegasti timi ársins.
Þá er náttúrulifið i hámarki. Þá verða
ótal breytingar, sem hafa töfrandi
áhrif á mann. Þá verða til ótal jurtir,
sem eru alltaf að breytast allt sumar-
ið. Sýna á stuttum tima allt i senn,
æsku og elli. Þá leikur náttúran á
hljómbumbur sinar. Fuglar kvaka,
fossinn hljóðar og skordýrin suða sina
töfrahljóma. A bak við allt þetta vakir
töframáttur listarinnar og ástin.
Sumarkvöldin fögur hafa breitt blæju
himinljómans yfir fjallahliöar og
sund. Kvöldroðinn er oft fagur. Þá unir
sér ástin og sendir þrá mannsins til
æðri heima. Maðurinn þráir það góða
fullkomna, sem aukið getur sælu hans.
Þegar við litum með alvarlegum aug-
um yfir liðandi sumar, finnum við, að
það var kalt og gróðursnautt framan
af. Of mikið af blásandi köldum vind-
um, sem vöktu ekki gróðurlifið. Þetta
lagaðist þó. Gróðurinn kom, grasið
spratt og fyllti hlöður manna. Vegna
þessa mikla vorkulda gerði skordýra-
lifið ekki eins mikil spjöll á garða-
gróðri og annars hefði orðið. Að visu
voru svolitil brögð að þvi. Það var
samt miklu minna en annars hefði orð-
ið.
Það er aðeins staldrað á krossgötum
og litið fram á veginn. 1 sumar höfum
við bezt séð, hvað ræktun ánna hefur
gefið okkur mikinn arð. Ailar ár fullar
af laxi. Jafnvel þar sem ekki fékkst
nokkur branda áður.
Við stilkum á steinum hugsjóna-
manna og færum það i raunveruleik-
ann, sem þeir hafa látið sér detta i
hug. Svona er lifið. Fyrst hugsjón, svo
staðréynd. Það er ánægjulegt, að nú
skuli vera á næsta leiti þangvinnsla.
Það hefði jafnvel mátt hafa verið
mikiu fyrr. Þangmjöl til áburðar er
mikilvæg þróun. Það er þróun, sem
hefur mikla heilbrigðisþróun i för með
sér. Loftáburðurinn, sem við höfum
notað svo mikið, hefur veiklað og sýkt
heilbrigðisþrótt manna og dýra. Þar
hefur þaramjölið gagnstæð áhrif. Ána-
maðkurinn fælist það ekki. Þaö gefur
jurtunum og gefur maðkinum meiri
starfsþrótt og ánægju. Okkur riöur á
að halda maðkinn sæmilega. Hann er
einn hlekkurinn i lifskeðjunni. Lifið
má aldrei missa þessa hlekki.
Þenna fróðleik kennir okkur
náttúrulifið. Þaö er sú stóra bók, sem
ávallt stendur opin. Það er bara aö
lesa og fylgjast með. öðrum megin við
haustið biður veturinn. Hann er að
miklu leyti hulinn. En eitt vitum við,
að hann er alltaf i andstöðu við sumar-
ið. Þar er ekki til „nóttlaus voraldar
veröld þar sem viðsýniö skin”. Samt
koma fram töfrandi augnablik, sem
hverfa þó oft fyrr en menn grunar. A
löngum vetrarkvöldum endurvekur
maður gleði sina með endurvakningu
minninganna frá sumrinu. Það eru
þær sögur, sem hafa gefið okkur
margar glaðar stundir i gegnum löngu
vetrarkvöldin. Vorið er æskutimi
timatalsins. Þá lifnar allt og af þeim
brumgróðri þroskast lifið.
Maður þarf alltaf að stöðva sig i-
straumnum, lita um öxl og sjá, hvort
viðhöfum gengið til góðs götuna fram
eftir veg. Það er einmitt það, sem iifið
þráir. Við.eigum að vera veitandi,
fylla upp, en ekki fyrirfara eða eyða.
Þá lifum við nær trúarlögmáli voru.
Við veröum hreinni, gjörandi kraftur i
lifinu. Það er margt að athuga i þessu
sambandi. Það er náttúran, sumarið,
með alla sina fegurð, sem er leiðar-
steinninn. Þar er listin, ástin, sem
leiðir anda vorn i hæðirnar, þar sem
draumur veruleikans þroskast.
Ekki má skilja svo við sumar eða
vetur, að ekki sé minnzt á sérkenni
þeirra frá þvi i gamla daga. Þjóðar-
sálin töfraðist af fegurð og yndisþokka
sumarbliðunnar. Þá urðu að vera til
verur,- sem lifðu fyrir utan mannlifið.
Þessar verur báru ýmis nöfn. Við
kölluðum þær huldufólk. Það mátti
heita að það væru sumarsins gestir.
Smalinn sá það meö fjárrekstrinum.
Heyrði strokkhljóð úr álfasteinunum.
Stundum, þegar smalinn sat hjá án-
um, var nafn hans nefnt. Stundum lika
hó, sem bergmáluðu i klettunum.
Þessi hrifandi sköpunarmáttur hef-
ur nú að mestu leyti horfið. Við eigum
blæ þessa forna tima þrykktan á bæk-
ur og i hugum okkar. Þetta voru
sumarsins töfrar, sem þoldu ljósið.
Veturinn átti aðra töfra, sem voru
ljósfælnir og þróuðust i rökkursins dul.
Það voru sögur af skottum, mórum og
slikum furðuskepnum, jólasveinum og
fleiri þokkahjúum. Þessar hugar-
sjónamyndir gerðu kvöldlifiö töfrandi
og fylltu kvöldið töfrafullri ró, sem all-
ir þráðu að vera aðnjótandi.
Þá var ekkert sjónvarp til. Sú mynd,
sem kvöldsögurnar mynduðu i huga
áheyrandans, var ekki verri mynd en
sjónvarpið bregður upp. Við þessar
kvöldsögur urðu menn glaðir og börnin
tóku það sem fyrirmynd i leikjum sin-
um. tslenzku vetrarkvöldin áttu þá
sjónvarp engu siður en nú. Það var
bara fyrir andann.
Guð gefi öllum góðan vetur. j.a.
Eg hugsa svo oft um það heillandi kvöld
I hafið er sólin sté niður.
1 hjarta bjó ástin með elskunnar völd,
ástrikur töfrandi friður.
Ég þráði að svifa sem svipur um geim
viö sólblæju kvöldroðans búa.
Ég þráði að gleöjast með geislunum þeim
sem gróandi blómunum hlúa.
En bundinn var fótur er fljúga vildi önd
I frelsandi himneska gleði.
Það er svo ljúft að lita þá strönd
sem ljósguðinn töfrandi réöi.
Sunnudagsblað Timans
747