Morgunblaðið - 21.06.2004, Blaðsíða 44

ÞEGAR plöntur eru valdar saman t.d. í ker
eða beð er mikilvægt að gæta þess að halda
jafnvægi í litum og formum.
Steinar segir að sama hugsun liggi að baki
samsetningu plantna í blómaker og í aðrar
blómaskreytingar. Einhver einn litur eða
form á að vera ríkjandi og síðan er unnið út
frá því.
Varast ber að setja saman grunnliti, svo
sem hágulan og hárauðan, en þeir litir geta
verið erfiðir saman. Sé það gert samt sem
áður þarf að gæta þess að meira sé af öðrum
litnum, þannig að skreytingin sé annað hvort
rauð eða gul með ögn af hinum grunnlitnum.
Flestir vinna þó með litatóna, þ.e.a.s. að tóna
út frá t.d. rauðum lit en blanda kannski and-
stæðum við í minna magni til að skerpa
skreytinguna og skapa ákveðna spennu.
Grænt er t.d. andstæðan við rautt, blátt er
andstæða við gult o.s.frv. Einnig má nota
litahringinn til að glöggva sig á litasamsetn-
ingum ef maður er óöruggur. Það sama gild-
ir um form og áferð samplantnanna - eitt
form á að vera ríkjandi, kringlótt, ferkantað
eða þríhyrnt o.s.frv. og ein gerð áferðar,
glansandi, matt, loðið o.s.frv. sem síðan er
unnið út frá.
Þetta eru þær grunnreglur sem fagfólk
vinnur gjarnan út frá, jafnt í blómaskreyt-
ingum sem heilu görðunum, að sögn Stein-
ars.
Runnar og tré henta í ker
Steinar segir að vel megi nota litla runna
og tré í blómapotta og ker og á myndunum
hér með má sjá sýnishorn af því.
„Í þessum kerjum eru engar blómjurtir
heldur runnaplöntur með mismunandi lita-
tónum í blöðunum, allt frá gulu og yfir í
rautt. Mig langaði að sýna andstæður í lögun
blaðanna, lit og áferð.“Í stærsta pottinum er
rauðblöðóttur broddhlynur, fjallarós, sígræn
fjallaþöll og lindifura. Sama þema er notað í
minni pott en Steinar segir að smekklegt sé
að láta misstóra potta með sama þema
standa saman. Í þann pott valdi Steinar lin-
difuru og síberíuhlyn, en einnig rauðblöð-
óttan purpurabrodd og gulblöðótta snækór-
ónu, sem aðallega er ræktuð vegna
blaðfegurðar. Í þriðja pottinum eru fjallarós
og purpurabroddur í aðalhlutverki.
Til að þekja moldina notar Steinar mosa
og sprek, en hann segir að einnig megi nota
möl eða tjákurl, eða hvað annað sem hug-
myndaflugið blæs manni í brjóst.
Pottarnir eru augnayndi á svölum eða ver-
öndum og runnarnir eiga að lifa veturinn af.
Potturinn heldur þó eitthvað aftur af vexti
plantnanna vegna þess hve vaxtarrýmið fyr-
ir ræturnar er skert. Plönturnar geta vaxið í
pottunum í tvö til þrjú ár, en þá eru þær í
flestum tilfellum orðnar of fyrirferð-
armiklar. Þá er kjörið að planta þeim út í
garð eða í skógræktina við sumarbústaðinn.
Runnaplönturnar þurfa sömu umönnun og
venjuleg sumarblóm í kerjum og ekki er ráð-
legt að yfirgefa þær í langan tíma án þess að
gera nokkrar ráðstafanir, því sjaldnast dug-
ar regnvatnið eitt og sér til að vökva plöntur
í pottum.
„Eitt ráð er að kaupa vatnskristalla sem
fást í blóma- og garðvöruverslunum og
blanda þeim saman við moldina. Þeir sjúga í
sig vatn og miðla til plöntunnar eftir þörfum.
Sé þetta gert þarf ekki að vökva eins oft, og
þá má kannski kaupa nokkurn frest með
þessu. Allar plöntur hafa gott af áburð-
arvatni.“
Að velja saman liti og form
Lindifura, síberíuhlynur, purpura-
broddur og gulblöðótt snækóróna.
Fjallarósin er fögur. Hér sjást vel andstæður í
litum og áferð.
Hér eru fjallarós og purpurabroddur í
aðalhlutverki.
Rauðblöðóttur broddhlynur með
fjallarós, fjallaþöll og lindifuru.
44 C MÁNUDAGUR 21. JÚNÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
STEINAR Björgvinsson var sæmdur titl-
inum Íslandsmeistari í blómaskreytingum
árið 2004 fyrr á árinu. Steinar starfar hjá
Blómálfinum við Vesturgötu á veturna en á
sumrin snýr hann sér að öðrum störfum á
sviði gróðurs og ræktunar.
Skógræktarfélag Hafnarfjarðar starfrækir
Gróðrarstöðina Þöll við Kaldárselsveg en
Steinar er ræktunarstjóri þar og eyðir sumr-
inu við hlið Hólmfríðar Finnbogadóttur,
framkvæmdastjóra Skógræktarfélags Hafn-
arfjarðar.
Félagið var stofnað árið 1946 og nú eru í
því á sjötta hundrað félagar - og fer fjölgandi
að sögn Hólmfríðar. Fleira gott fólk starfar
einnig við stöðina og hjá Skógræktarfélaginu
og nú eru meðal annarra ungmenni á vegum
Landsvirkjunar í stígagerð og gróðursetn-
ingu og öðrum tilfallandi störfum.
Í upphafi var stöðin stofnuð til að fram-
leiða tré til gróðursetningar á útivistarsvæð-
inu ofan Hafnarfjarðar, sem Skógræktar-
félagið sér um. Síðan hefur starfsemin
þróast yfir í það að selja einnig plöntur til al-
mennings og hefur úrvalið aukist jafnt og
þétt.
Trjásýnilundur
Allar plönturnar eru aldar upp í stöðinni,
annaðhvort af fræi eða græðlingum, og hafa
verið reyndar við náttúrulegar aðstæður.
Steinar segir að áhugamenn og safnarar
komi jafnvel með fræ og græðlinga og gefi
stöðinni til reynslu.
Fyrir neðan gróðrarstöðina, í Höfðaskógi,
sem er rétt upp af Hvaleyrarvatni, er
trjásýnilundur, sem er safn trjáa og runna.
„Við erum búin að safna saman um tvö
hundruð mismunandi tegundum og yrkjum
trjáa og runna sem við höfum gróðursett við
göngustíga sem liggja í hring hér í skóginum
og fólk getur skoðað þær og séð hvernig þær
standa sig. Þær hafa þurft að spjara sig við
náttúrulegar aðstæður og án mikillar ut-
anaðkomandi aðstoðar og gefa því góða
mynd af því hvað hentar best til ræktunar í
sumarbústaðalönd o.þ.h. ekki síður en í
garða,“ segir Steinar.
Úrvalið af fallegum plöntum í garða er
mikið en Steinar segir að núorðið sé mun
auðveldara að rækta plöntur sem áður var
ekki talið ráðlegt að reyna. Hlýnandi veð-
urfar með aukinni gróðursæld og skjóli helst
í hendur við að auðvelda ræktun nýrra og
viðkvæmari tegunda. Þá hefur áhugi almenn-
ings á skógrækt aukist gífurlega hin síðari ár
og Steinar telur að það hljóti að vera ein-
stakt á heimsmælikvarða. „Óvíða í heiminum
annars staðar en á Íslandi er hægt að kaupa
land og hefja skógrækt að eigin geðþótta.
Við seljum mjög mikið af skógarplöntum af
mismunandi tegundum í bökkum til almenn-
ings, sem ætlar að nota þær við að rækta
skóg á landinu sínu eða við sumarbústaðinn.
Þá er einnig vert að geta þess að ein mesta
skógrækt á landinu fer fram á höfuðborg-
arsvæðinu, enda hefur loftslagið hér tekið
stórfelldum breytingum.“
Áherslurnar í garðrækt hafa hins vegar
breyst töluvert hin síðari ár, að mati Stein-
ars. „Ef maður horfir til baka sér maður
hvernig áherslurnar breytast. Alaskaösp var
til dæmis mikið seld fyrir nokkrum árum, en
hún var mjög vinsæl vegna þess hve hratt
hún óx og var beinvaxin. Þá var þetta alveg
nýtt fyrir okkur Íslendingum. En nú er lítið
spurt eftir henni og hún er ekki lengur eft-
irsótt í garða vegna þess hve plássfrek hún
er og með stórt rótakerfi. Nú beinist áhug-
inn að minni trjám enda er úrvalið af þeim
orðið talsvert. Sem dæmi um slík tré má
nefna síberíuhlyn og gljáhlyn sem eru mun
sterkari en t.d. japanshlynur sem marga
dreymir um að rækta, kúrileyjakirsi, blend-
ingsgullregn, alpareyni, alaskaepli sem og
ótalmargar aðrar tegundir skrauttrjáa sem
lifa hér góðu lífi.“
Vinsælast í dag
Nýjustu tegundirnar í Gróðrarstöðinni
Þöll eru t.d. fyrrgreindur síberíuhlynur, sem
er nett garðtré og verður líklega ekki mikið
meira en 3–4 metrar á hæð og fær af-
skaplega fallega rauða haustliti. Þá má nefna
blóðhegg sem er með purpuralitum blöðum
allt sumarið og blómstrar bleikum blómum í
klösum. Næfurbjörk er seld bæði í pottum
og bökkum, en hún er glæsilegt beinvaxið
birki með ljósan stofn. Hún er ræktuð upp af
fræi sem félagar í Skógræktarfélaginu söfn-
uðu í Alaska árið 2001. Sitkaelri er harð-
gerður og frísklegur runni með stórum blöð-
um og fallegum hangandi reklum. Hann þolir
vel að vera í rýrum jarðvegi.
Steinar bendir á að heimilisgarðurinn sé
alltaf í mótun. Gróðurinn er lifandi og tekur
sífelldum breytingum, runnarnir stækka,
trén hækka og fjölæringarnir vaxa úr sér.
Það er því aldrei hægt að segja að garðurinn
sé kominn í endanlegt horf og fólk getur allt-
af skipt um skoðun ef það vill breyta yf-
irbragði garðsins.
Meiri áhugi á skrauttrjám
og blómstrandi runnum
Áherslur í garðrækt hafa breyst mikið á síðustu
árum og nú er meiri áhugi á ræktun nettra skrauttrjáa
og blómstrandi runna. Guðlaug Sigurðardóttir ræddi við
Steinar Björgvinsson, Íslandsmeistara í blómaskreyt-
ingum, en hann er ræktunarstjóri Gróðrarstöðvarinnar
Þallar ehf. við Kaldárselsveg.
Morgunblaðið/G.Sig.
Það er stutt í brosið hjá Hólmfríði Finn-
bogadóttur og Steinari Björgvinssyni hjá Gróðr-
arstöðinni Þöll og þau eru reiðubúin að leiðbeina
fólki við plöntuval.
gudlaug@mbl.is