Íslendingaþættir Tímans - 25.06.1971, Blaðsíða 22

JÓN PÁLSSON
FYRRUM BÓNDI, BJARNASTÖÐUM
f. 11. 6.1883, d. 15. 3.1971.
Minn gamli vinur og frændi,
Jón Pálsson frá Bjarnastöðum,
lézt á Sjúkrahúsinu á Akranesi að
morgni hins 15. marz, s. 1. en
þangað var hann fluttur mikið
veikur tæpum tveim sólarhring-
um áður, — og reyndist það ekki
í mannlesu valdi að bjarga lífi
hans. Enda maður kominn á háan
aldur, hefði orðið 88 ára ellefta
júní næst komandi.
Svo ern var Jón lengstum, að
maður sasðí oft við hann: Þú verð
ur áreiðanlesa hundrað ára, (en
móðir hans. sú mæta kona Þor-
björg á Biarnastöðumð varð hundr
að og tveegia ára og nokkrum
mánuðum hetur). Jón tók slíku
hiali jafnan létt og varð ekki á
honum fundið hvort honum lík-
uðu betur eða verr þvílíkar spár.
Enda maður dulur að upplagi og
fámáll um eigin hagi. Fór það
saman að hann var óhlutdeilinn
um þeirra ráð sem hann taldi sér
óviðkomandi. og óskaði síður en
svo eftir afskiptum annarra af
sér og sínu. En um hjálpsemi
hans, trygrfð og vinfestu gæti ég
sjálfsagt manna bezt borið. Það
var arfur frá foreldrum sem ekki
rýrnaði í hans höndum.
Jón var maður þeirra kynslóða,
sem nú saxast óðum á að siðustu,
þeirra sem biuggu við svipaða
búnaðarhættj allt frá upphafi
landsbyggðar. Hann var þvf einn
þeirra sen. lifði breytinguna miklu
frá handverkfæri til vélar, frá
útongjum tii ræktarlands, frá
heimaunnu til aðkeyptrar vöru,
frá lýsicV'i’,,nni til hinna björtu
Ijósa. Okknr f<Sr svo, mörgnm úr
þeim hóni að orfið og skóflan
urðu okkur f höndum heldur
en dráttarvAi;„ mí>ð öllum sfnum
nýtízkulpm, '-"Miim. Snertinvin
við landið *r>'UHfna, grasið, var
okkur eðii'ofT og sjálfsögð, við
ólumst ekki upp við múgavélar,
berjatínur eða aðra tækni stór-
virkrar hrifsunar, sem nú er nauð
synleg, og samræmdust henni því
kannski aldrei til fullnustu. — Æ,
hvernig á ungt fólk að skilja
þetta? — Það þyrfti að lesa það
sem meistari Þórbergur hefur
skrifað um samlíf mannsbarnsins
og náttúrunnar, og sem enginn
hefur lýst af slíkri nærfærni sem
hann, eða mun nokkru sinni gera.
Auðvitað vorum við sneyddir
mörgum þeim tækifærum og
möguleikum sem nú standa flest
um til boða, því að þá varð lítið um
skólagöngur. En þá vaknar spum
ingin um lífslán og hamingju.
Veit ég vel að hugtakið er afstætt
og sýnist sitt hverjum. En mundi
hún ekki mörgúm manninum hvað
helzt það. að fá að lifa í friði og
í samræmi vjð umhverfj sitt. Ég
veit að það var hamingja Jóns, —
og mín og margra fleiri.
Jón kvæntist þeirri konu, Jó-
fríði Guðmundsdóttur, sem var
honum frábærlega samhent alla
tfð og kona mikilla mannkosta.
Þau eignuðust fjögur elskuleg
böm, sem öll eru þeim kæmst
sem þekkja þau bezt, en slíkt er
einhver mesta farsæld hverjum
foreldrum. Og þó þau hjón yrðu
fyrir þeim harmi að missa elzta
bam sitt, dótturina Þorbiörgu, í
blóma lffs hennar, þá máttl þeim
verða það sífelld harmbðt, hve
hún var dáð af öllum sem kynnt-
ust henni. — En það er von mfn
og trú að góðir stofnar verði lang
Iffir f landinu.
Gamli vinur og frændi. Þegar
mér nú verður hugsað til baka,
við hann atburð að þú ert allur,
án þess fyrirvara sem dauðinn
giaman hefur þegar um er að
«*»ða gamlan mann bá finn ég
að mér hefur faríð cem mörgum
öðrnm. tfminn Hðið fvrr en mfg
varði. Það er orðíð langt síðan þú
lánaðir mér slægjur, — langt síð
an ég smfðaði undir klárana þfna
eða skefti fyrir þig skóflu, langt
síðan við gengum í verk hver með
öðrum, þegar okkur kom það báð
um vel, tveimur einyrkjum í ná-
býli. En ég hlýt að minnast þess
með gleði að svona voru sambúð
arhættir foreldra okkar. Og hitt
er mér ekki minna gleðiefni, að
þó þú sért safnaður til feðranna
og ég löngu hættur að sjá um bú,
þá eru sambúðarvenjur okkar
gamla nágrennis enn hinar sömu
í þriðia lið. Er fátt traustara en
hin hávaðalausa vinsemd, sem er
svo sjálfsögð að hún vekur á sér
enga athygli. Slíka vinsemd og
slíkt nágrenni þökkum við þér af
alhug.
Guðm. Böðvarsson.
I
Laugardaginn 20. marz si. var i
gerð frá Gilsbakkakirkju Hvitár-
síðu útför Jóns Pálssonar fyrrum
bónda að Bjarnastöðum. Mikið
fjölmenni var við útförina svo sem
vænta mátti við útför þessa hug-
Ijúfa og vinsæla manns.
Jón Pálsson fæddist að Bjama-
stöðum 11. júní 1883. Foreidrar
hans voru Páll Helgason bóndi þar
og kona hans Þorbjörg Pálsdóttir.
Voru þau að sögn þeirra, er þau
þekktu, atorku- og manndómsfólk.
Jón ólst upp hjá foreldrum sfn-
um við landbúnaðarstörf þar og
vfðar í sveit sinni, meðal annars
hjá séra Magnúsi Andréssyni á
Gilsbakka. Þar kynntist hann eft*
irlifandi konu sinni, Jófrfði Guð-
mundsdóttur. hinni mestu ágætis-
konu. Þann 22. nóvember 1923
gengu þau f hiónaband og hófu þá
búskap að Þorvaldsstöðum I Hvít-
ársfðu. 1930 fluttust þau á föður-
leifð Jóns að Bjarnastöðum og
22
ÍSLENDINGAÞÆTTIR