Íslendingaþættir Tímans - 25.06.1971, Blaðsíða 24

Íslendingaþættir Tímans - 25.06.1971, Blaðsíða 24
Guhmundur Helgason Súluholti Það hverfur smám saman úr þessum heimi, fólkið sem fæddist á ofanverðri öldinni sem leið. Lifði við erfiða lífsbaráttu í æsku en átti þess kost að taka þátt í upp- byggingu ísl. atvinnulífs og vinna að þeirri mestu þjóðlífsbreytingu, sem þessi þjóð hefur orðið aðnjót- andi á einum mannsaldri, allt frá upphafi íslands byggðar. Einn af þeim er þessa átti kost var Guðmundur Helgason fyrrum bóndi í Súluholti í Villingaholts- hreppi. Hann fæddist í Súluholti 31. ágúst 1883. Var hann næst elztur af 11 börnum, hjónanna Helga Guðmundssonar og Sigríðar Björnsdóttur, sem um langt árabil bjuggu í Súluholti og gerðu þar garðinn frægan með dugnaði sín- um. ráðdeild og fyrirhyggju. Eins og áður segir var Guðmund ur fæddur á ofanverðri öldinni sem leið. Að honum stóðu traust- ar bændaættir á Suðurlandi. Lífs- barátta sveitafólksins, sem oft var erfið og óvægin á þessum árum, var sú lífs — lexía, sem hann lærði í æsku. Heimilið í Súluholti var mannmargt — systkinahópur- inn stór og því marga munna að metta. Þá voru engar Almanna- tryggingar, sjúkrasamiög né önn- ur slík aðstoð af hálfu þess opin- bera, ef erfiðleikar steðjuðu að. Vinnusemi, hagsýni og nægjusemi, það voru þær heimilisdyggðir. sem umfram allt varð að hafa í heiðri, ef ekk.j átti verr að fara. Fólkið f'i'fði þá fyrst og fremst kröfur til siálfs sín, trúðj á handleiðslu Guðs og að blessun fylgdi bami hverju. Um fermingaraldur fór Guð- mundur í Súluholti fyrst til sjós með föður sínum og rerj nokkrar vertíðir á opnum skipum frá Loft- s< (ðasandi. Siósókn var honum snemma i blóð borin og 17 ára að aidri réðíst hann á skútu og var eftir það háseti á skútum á vetrar vertíðum um langt árabil. Færa- 24 fiskirí var einkenni skútualdarinn- ar. Þessi veiðiaðferð var Guðmundi mjög að skapi, enda var hann með afbrigðum fengsæll fiskimaður og eftirsóttur í skiprúm. En þrátt fyr- ir sjómannshæfni sína og aflasæld hélt hann ávallt heim til föður síns í sláttarbyrjun. Skyldurækn in við heimilið og heyskapinn var öllu öðru yfirsterkara. Guðmundur kvæntist 23. okt. ár ið 1920 eftirlifandi eiginkonu sinni Vilborgu Jónsdóttur steinsmiðs í Reykjavík. Hófu þau Guðmundur og Vilborg búskap í Súluholti vor- ið 1921 og bjuggu þar rausnarbúi í meira en fjóra áratugi. Þegar aldurinn færðist yfir, brugðu þau búi. Þá tók við jörð og búi i Súlu- holti, Sigurður sonur þeirra og eiginkona lians Guðrún Hjörleifs- dóttir frá Súluholtshjáleigu, en þau Guðmundur og Vilborg fluttu að Selfossi í hús Helgu dóttur sinnar, og manns hennar Karls J. Eiríks. Heimili þeirra Guðmundar og Vilborgar var jafnan fjölmennt. Þar dvöldust foreldrar þeirra beggja á efri árum, nutu ástríkis og hinnar beztu umönnunar og dóu þar í hárri elli. Hjúalán og húsbændahylli voru jafnan heim- ilisdvevðir í Súluholti. Helgi, bróðir Guðmundar, var með bróður sínum alla tíð og vann Súluholtsheimilinu af sérstakri kostgæfni og trúmennsku. Þar á heimilinu var iafnan stórhugur og framþróun. bæði úti og inni. Hús- bóndinn og húsfreyjan voru sam- hent o« skildu vel hvort annað. Það var ánægjulegt að koma á heimili þeirra híóna. Þá skorti ekki umræðuefnið. Á skömmum tíma var húsbóndinn búinn að fræða og ferðast um öldur úthafsins — um fornar fiskislóðir. — Frásagnar- máti hans um lífið og starfið á siónum, í blíðu og stríðu var með fádæmum skýr og skemmtilegur og húsfreyjan fylgdist vel með. • Áhugamál hennar voru þá öllu meira við heimilið, fólkið og fram- tíðina. Guðmundur og Vilborg áttu 5 börn og eru þau öll á lífi. Auk þeirra sem áður er getið eru: Ingi- björg og Kristín búsettar í Reykja- vík og Helgi búsettur á Selfossi. Guðmundur í Súluholti bjó far- sæiu búi, var ávallt velbyrgur af heyjum, og kastaði ekki teningum um framtíðina. Hann kunni vel að meta nytsamar framfarir og var félagshyggjumaður. Hann fagnaði árangri Flóaáveitunnar á sínum tíma, gerðist snemma félagi í Mjólkurbúi Flóamanna og tileink- aði sér samvinnu í verzlun og af- urðasölu. Guðmundur lézt á heimili sínu á Selfossj 28. okt. sl. Starfsdagurinn var orðinn langur og elliárin sögðu til sín að lokum. Nú þegar Guðmundur í Súlu- holti er horfinn af sjónarsviðinu lifir minningin um góðan dreng og einlægan vin. Eðlisgáfur hans voru slíkar, að hvar sem hann fór stráði hann gleði og góðvilja í kringum sig. Hann bar ekki áhvggj ur morgundagsins í dagfari sínu, — Þó var hann svo traustur og sannur. Ég minnist með þakklæti margra ánægjustunda með Guð- mundi í Súluholti. Fáir hafa verið meiri aufúsu gestir á mínu heim- ili en hann. Fyrir alla einlæmii, fræðslu og ógleymanlegar sam- verustundir vil ég þakka innilega að leiðarlokum. Stefán Jasonarson. ÍSLENDINGAÞÆTTIR

x

Íslendingaþættir Tímans

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Íslendingaþættir Tímans
https://timarit.is/publication/303

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.