Íslendingaþættir Tímans - 23.03.1972, Qupperneq 13

Björn Runólfur Árnason
fræðimaður frá Atlastöðum
f. 13. júli 1885
d. 6. febrúar 1972.
Hinn 12. febrúar sl. var borinn til
grafar að Tjörn i Svarfaðardal fræði-
maðurinn og mannvinurinn Björn
Runólfur Arnason frá Atlastöðum. Er
hann mörgum kunnur undir nafninu
Runólfur i Dal, en þá undirskrift hafði
hann oft við greinar sinar, þær sem
birtust i blöðum.
Björn fæddist að Hæringsstöðum i
Svarfaðardal hinn 13. júli 1885, sonur
alkunnra sæmdarhjóna, önnuSigriðar
Björnsdóttur og Isaks Arna Runólfs-
sonar, er stuttu siðar fluttust að Atla-
stöðum, þar sem þau bjuggu siðan
mörg ár. Atlastaðir voru þvi bernsku-
heimili Björns. Þar kvæntist hann árið
1907, Stefaniu Stefánsdóttur frá Sandá,
hinni prýðilegustu konu, sem reyndist
jafnan manni sinum nærgætin og hið
mesta tryggðatröll. Stefania lézt árið
1956. Bjuggu þau nokkur ár i Klaufa-
brekkukoti og siðar á Ingvörum. Siðan
dvöldu þau, mörg ár hjá Stefáni syni
sinum á Grund. Hin siðari ár hefur
suma aðra. Eftir að börnin komust á
legg, sem urðu átta að tölu, fóru þau
þegar að vinna utan heimilis með
samþykki foreldra sinna, fjölskyldan i
heild skildi, að þó verkefni fyrir svo
margar hendur væru ekki næg innan
heimilisins þá blöstu þau hvarvetna
við á næstu grösum, og til að koma þar
að liði, dró sig enginn viðkomandi i
hlé, og mátti segja, að bæði vinnu-
þiggjendunum og veitendum yrðu
skiptin til ábata. En sveitirnar hafa
upp á marga lifvænlega kosti að bjóða
þeim, sem hafa dáð og hugtak til að
notfæra sér þá, og það reyndist þarna
svo. Að visu sagði Einar þeim sem
þessar linur ritar, að á timabili
búskapartiðar sinnar, meðan börnin
voru flest i ómegð, hefði sér þótt all-
tvisýnt um afkomu, og þá dottið i hug
að flytjast að sjó, enda svolitið að
honum komið áður, en mun hafa
fundizt það að fara að dæmi átta
lausra sauðkinda, sem rynnu úr
heimalandi sinu út i ósvissuna. Enda
mun hann aldrei hafa iðrast þess,
hvorki fyrir sig né sina, að sú hug-
mynd varð ekki að veruleika.
Það var gott að koma sem gestur að
Hömrum, þótt maður vissi að þar var
ekki stórbýliá efnalega visu, þá virtist
ávallt allur greiði til og fram reiddur
íslendingaþættir
Björn verið með syni sinum á Dalvik.
Björn lézt i Fjórðungssjúkrahúsinu á
Akureyri hinn 6. febrúar.
Með okkur Birni tókst snemma góð
vinátta, mér til ávinnings, þegar við
vorum grannar sinn hvorum megin
Heljardalsheiðar. Hin siðari ár höfum
við þó sjaldan fundizt. Er það vegna
vaxandi fjarlægðar, en ekki vegna
hins, að við höfum gleymt hvor öðrum,
Siðast hittumst við af tilviljun á
Sauðárkróki fyrir nokkrum árum og
áttum þá tal saman góða stund. Un-
draðist ég þá, hve vel hann hafði varizt
ellinni: var sifrjór i hugsun og fljótur
til svara eins og ungur væri.
Kynni okkar hófust verulega þegar
hann, rúmlega tvitugur að aldri, var
nokkrar vikur heimiliskennari á
Skriðulandi.Hyggég að það hafi verið
hans fyrsta kennarareynsla. Eg var þá
ellefu eða tólf ára. Kom þá glöggt i
ljós, að hann var mjög vel til kennara
fallinn. Hann lagði mikla áherzlu á, að
við læsum vel og temdum okkur góðan
framburð á lestrarefninu. Ég man, að
hann lét okkur lesa Islendingasögur
eins og hverjum kom bezt, og yfir
heimilinu hvildi það loftslag, sem
gestir felldu sig vel við i skjóli
fjallanna.
Börn Hamrahjóna voru þessi Jó-
mundur bóndi i örnólfsdal, kvæntur
Guðrúnu Magnúsdóttur, Málfriður,
var gift Sigurði Jónssyni, sem er látinn
fyrirallmörgum árum, hann mun hafa
alizt að nokkru upp á Steinum i Staf-
holtstungum, hún er nú búsett i Reyk-
javik, Guðrún Ingibjörg heima á
Hömrum, mun hafa lagt sig mikið
fram að létta siðustu ævistundir for-
eldra sinna, Eyrún, látin, var gift Jón-
mundi Ölafssyni frá Eyri i Svinadal,
kjötmatsmanni i Reykjavik, Agúst i
Reykjavik, ókvæntur, Ragnhildur, á
heima i Reykjavik, ógift, Sigursteinn,
ókvæntur á heima i fæðingarhéraði
sinu, og Hinrik bóndi á Hömrum,
yngstur systkina sinna, kvæntur Ingi-
hiöreu Gfsladóttnr úr Panev. Hann
vann alltaf heimilinu og keypti jörðina
meðan faðir hans var þar bóndi, og
hefur umskapað ábýlið að fram-
kvæmdum til, hjá þeim hjónum létust
þar foreldrar hans.
Með þessum fáu orðum vil ég votta
öllum aðstandendum samúð mina.
Guðjón Jónsson
frá Hermundarstöðum.
eða kafla úr þeim. Að lestri loknum
ræddi hann við okkur um efnið, sem
við höfðum lesið. Beindi hann athygli
okkar að framkomu og manngerð
Ingimundar gamla og annarra góðra
manna, og á sama hátt vakti hann
okkur ugg á hinum verri sögu-
persónum. Ég man enn, er hann lét
mig byrja á skriflegri endursögn, hve
vel hann leiðrétti og færði til betra
máls ritklastur mitt. Var hann vand-
látur og nærgætinn i senn. Glöggum
manni gat þá ekki dulizt, að Björn var
góðum rithöfundarhæfileikum gædd-
ur, svo sem siðar kom fram.
Nokkrum árum siðar birtist i blöðum á
við og dreif laust mál og ljóð, með
undirskrift Runólfs i Ðal. Af ritstörf-
13