Íslendingaþættir Tímans - 23.03.1972, Page 16

r
Olafur Þorvaldsson
fyrrum þingvörður
Mer er það enn minnisstætt. er ég
heyrði Ölaf Þorvaldsson fyrst, þó nú
séu um 25 ár siðan og ég þá dreng-
hnokki. Ég hlýddi á hann lesa i útvarp
frásögn af heimsóknum Færeyinga i
Herdisarvik, er þeir komu til að sækja
snjótilaðfrysta beitu. Erindið nefndist
„Gestir af hafi” og það, sem gerði mér
það minnistætt, var hinn áheyrílegi
flutningur Ólafs og skemmtileg fram-
sögn, sem honum var svo lagin, ekki
sizt er hann flutti minningaþætti frá
liðinni tið.
Siðar hlustaði ég oft á Ölaf i útvarpi
og alltaf var jafnánægjulegt að hlýða á
mál hans. Ég hugsaði með mér, að
gaman mundi að kynnast þessum
manni.
Ólafi kynntist ég svo ekki fyrr en
löngu siðar, er hann var orðinn gamall
maður og starfsævinni að veröa lokið.
bað var um það bil er Þjóðminja-
safninu var falin Krýsuvikurkirkja til
varðveizlu, að ég var sendur til hans til
aö fá vitneskju um smiði kirkjunnar og
sögu hennar. Ekki var komið að
tómum kofunum hjá ólafi. Hann kunni
gerla skil á öllu þvi, sem ég þurfti að
nesi á móti foreldrum hennar og
bjuggu þar rausnarbúi. Þau reistu þar
stórmyndarlegar byggingar og bættu
jörðina og var þar sem annarsstaðar
viðbrugöið dugnaði og ósérhlifni Jó-
hannesar. Þessi ár urðu hamingjutimi
i Iifi hans. Hjónabandið var farsælt.
Þau eignuðust fimm börn, þrjá drengi
og tvær stúlkur, sem öll eru hin efni-
legustu. F'jölskyldan var samhent og
heimilisbragurinn til fyrirmyndar,
einkenndist af ást og gagnkvæmri
virðingu. Lifið virtist brosa við þeim.
Börnin að vaxa upp, elzti drengurinn
fermdist á siöasta vori, framtiöin átti
aö geta fært fjölskyldunni svo ótal
margt ánægjulegt. Friður og
hamingja rikti á heimilinu — en þá
kom reiðarslagið: Heimilisfaðirinn
burtkailaður svo skyndilega og fyrir-
varalaust.
Það er vonlaust að lýsa þvi, hver
missir lát hans er fyrir börn hans
og eftirlifandi eiginkonu, en það er
huggun þeirra i sorginni að geta
vita, jafnt þvi sem gerðist löngu fyrir
hans daga og þvi, sem gerðist i ung-
dæmi hans. Þá kynntist ég fyrst, hvi-
likur fróðleikssjór hann var um fólk og
atburði liðins tima i Selvogi og
sveitunum á sunnanverðu Reykjanesi,
og þó ekki sizt i Hafnarfirði og grennd,
þar sem Ólafur var fæddur og upp-
alinn.
Ólafur Þorvaldsson fæddist að Ási
við Hafnarfjörð 6. október 1884 og var
þvi á 88. aldursári er hann lézt. For-
eldrar hans voru Þorvaldur Olafsson
bóndi þar og kona hans Anna Katrin
Arnadóttir. Ólafur ólst upp i Asi en
snemma fór hann að stunda verzl-
unarstörf, bæði i Grindavik, Hafnar-
firði og Reykjavik. Siðar tók við bú-
skapur á ýmsum stöðum, Stakkhamri
I Staðarsveit á Snæfellsnesi, Hvaleyri
viö Hafnarfjörð og siðast i Herdisar-
vik, þar sem hann bjó á árabilinu frá
um 1920-1930.
1942 varð Ólafur þingvörður við
Alþingi og þvi starfi hélt hann þar til
fyrir nokkrum árum. Þá tók honum að
gefast næði til ritstarfa og ritaöi hann
marga minningaþætti um lif fólks og
minnzt hans sem göfugs mánns, ást-
riks föður og eiginmanns.
Siðasti dagurinn i/ lifi Jóhannesar
lýsir honum ef til vill bezt. Hann var
við vinnu sina, nokkuð frá heimili
sinu, þegar hann kenndi lasleika.
Hann kvartaði ekki, né leitaði aðstoðar
nokkurs, heldur tók hann bilinn sinn og
ók áleiðis heim. Hann gekk siðasta
spölinn upp að húsi sinu, en hneig
niður rétt aður en hann náði heim.
Hann, sem ætið vildi hjálpa öðrum
fannst það ohugsandi að baka öðrum
óþægindi sin vegna.
Þessi fátæklegu kveðjuorð verða
ekki fleiri. Eftirlifandi eginkonu,
börnum þeirra, föðui hans, tengda-
foreldrum og öðrum vinum votta ég
innilegustu samúð. Sorg okkar
ættingja og vina Jóhannesar er mikil
og missirinn óbætanlegur. En minning
hans lifir, minningin um traustan og
góðan dreng, og ætið er ég heyri góðs
manns getið, mun ég minnast þin
bróðir.
Ari Arnijóts Sigurðsson.
lifnaðarhætti, einkum á svæðinu frá
Hafnarfirði til Selvogs við lok 19. og
upphaf 20. aldar. Allt þetta gjörþekkti
Ólafur af eigin reynd. Suma þessa
þætti- flutti hann siðan sem útvarps-
erindi og var það siðan prentað i bók-
um hans Harðsporum og Áður en fifan
fýkur, en sumt liggur óprentað. Einnig
samdi hann bókina Hreindýr á tslandi,
þarsem hann rakti sögu hreindýranna
frá þvi þau voru fyrst flutt hingað til
lands.
Kona Ólafs var Sigrún Eiriksdóttir
frá Fossnesi i Gnúpverjahreppi og áttu
þau eina dóttur barna, önnu, sem gift
er Marinó Guðmundssyni. Bjó Ólafur
hjá þeim hin siðari ár að Asvallagötu
6. Son átti Ólafur einnig, Svein bruna-
vörð, kvæntan Astu J. Sigurðardóttur.
Siðari árin bagaði Ólaf kölkun i fæti
og átti hann þá erfitt um útivist, en
hélt sig mest i herbergi sinu þar sem
hann eyddi deginum oft við skriftir.
Það var dægradvöl hans. Heimsótti ég
hann þar stundum, en þvi miður alltof
sjaldan. 1 hvert skipti fór ég þaðan
miklum mun fróðari og rikari að vit-
neskju. V.ar sama, hvað rætt var um
sem viðkom fólki og sögu héraðanna,
þar sem Ólafur hafði dvalizt. Minnið
var frábært og frásagnargáfan sérstök
og hann hafði yndi af að segja frá
ýmsu "þv’i, sem hann hafði upplifað eða
þekkti af frásögnum sér eldra fólks.
Sama var, hvort talið barst að ibúum
Hafnarfjarðar á uppvaxtarárum
16
islendingaþættir