Íslendingaþættir Tímans - 11.05.1972, Blaðsíða 20

sinna skepnum sinum og ræktun i Hof-
teigi. Min góða systir Elin, sem verið
hafði Hauki allt frá fæðingu sem önnur
móðir, átti heima i Reykjavik. Hún
skrifaði mér stöðugt og lét mig vita um
liðan hans, og hjálpaði honum á allan
hátti veikindastriði hans.
t október 1969 fekk ég bréf frá E’inu.
,,Komdu eins fljótt og þú getur,’’ skrif-
aði hún. ,,Sonur þinn er hættulega
veikur.” Þetta voru sorgarfréttir.
Vegabréf hafði ég haft tilbúið og bjóst
til ferðar þegar i stað. Veður var kalt
og hvasst og vetrarlegt, þegar ég
nokkrum dögum seinna gekk inn i
stóru hvitu Landspitalabygginguna i
Reykjavik. Ég hlustaði á mitt eigið
fótatak, þegar ég gekk inn löngu
spitalagöngin. Margt hafði breytzt
þessi siðustu ár. Ég staðnæmdist við
hérbergi nr. 27, rétti fram hægri hönd-
ina og opnaði. 1 vinstri hendi hélt ég á
hvitu húfunni minni, hönskum og
handtösku. Ung dökkhærð hjúkrunar-
kona var að hagræða dreypiflösku,
sem tengd var við æð i vinstra fæti
sonar mins. Seinna fékk ég að vita, að
þessir dropar voru eina næringin, sem
hann fékk.
Þarna lá hjartkær sonur minn á
sjúkrabeði. Rúmfötin voru mjallahvit
og hrein. Ég leit i augu hans björt og
blá, kyssti hann og strauk hár hans,
sem nú var orðið þunnt og þvalt. Hann
var enn fallegur þrátt fyrir áralöng
veikindi og þjáningar.
„Mamma, ert þú komin?” sagði
hann og reyndi að brosa. Honum var
erfitt um andardrátt. Næstu daga
heimsótti ég hann daglega, og sat hjá
honum. Læknar og hjúkrunarkonur
höfðu stöðugt umsjá með honum. Mér
skildist brátt, að nú voru brostnar
framtiðarvonir hans og draumar að fá
að lifa á landi sinu, rækta það og njóta
þéss jarðargróða, sem náttúran gefur.
En þvi lifi hafði hann þráð að lifa.
„Mamma, af hverju fæ ég ekki að
lifa og hjálpa dætrum minum meðan
þær eru mest þurfandi hjálpar minn-
ar?” spurði hann „Mig hefur alltaf
langað til að rækta jörðina og njóta
jarðargróðans. Aðrir kæra sig ekkert
um það, en þeir fá að lifa.”
Hyerju gat ég svarað? öll verðum
við að lúta ofurvaldi örlaganna.
Þetta var daginn, sem ég varð að
hverfa aftur til Vesturheims. Ég kom
til sonar mins klukkan eitt. Ég vissi,
að þetta var siðasta samverustund
okkar. Ég sat við rúmstokkinn hjá
honum og hélt i hönd hans. Hann hafði
aftur augun eins og hann svæfi. Ég sat
hreyfingarlaus. Allt var kyrrt og
hljótt. Þá opnaði hann augun og reyndi
að brosa, þegar hann sá mig, og sagði:
20
„Mamma, mér fannst ég vera að
smala kindunum minum.”
Ég stóð á fætur. Hár mitt féll laust
niður á axlir. Kápan min lá á stól hjá
mér. Ég minntist þess, að ég var tima-
bundin. Brottfararstund min nálgaðist
óðum.
Framtiðardraumurinn,
sem aldrei rættist
„Elskan min,” sagði ég lágt.
„Sjáðu, hvað útsýnið er fallegt. Græn
tún á bökkum árinnar silfurtæru, ávöl
hæðardrögin og fjöllin fagurblá. Hand-
an við þau risa tindar jöklanna. Það er
miðsumarsmorgun og loftið hreint
ferskt. (Ég dró andann djúpt.) Lengst
i austri er sólin að koma upp og slær
bleikrauðum bjarma á loftið, sem
endurspeglast á jökulbungunum i
fjarska. Jörðin er vot af dögg.
Skepnurnar, hestar, kýr og kindur
vakna eftir næturhvildina og dreifa sér
um grænan hagann.
Húsið i Hofteigi, inni á miðju grænu
túninu, er fallegt, hvitir veggir og
rautt þak. Enginn reykur sést, þvi að
hér er rafmagn frá Soginu. Hlaða og
önnur útihús eru skammt frá innan
girðingar. Vegurinn heim að bænum
er breiður og sléttur.
Dyrnar opnast og bóndinn kemur út
á hlað. Hann er hár og ljós yfirlitum,
klæddur i gráan samfesting. Hann lit-
ur yfir heimaland sitt og dáist hljóður
að furðuverkum náttúrunnar, hvernig
gróður jarðar þróast og vex fyrir til-
stilli skins og skúra. Hann litur upp i
heiðbláan himininn, eins og hann væri
að tala við einhvern þar uppi. En nú
berst til hans ilmur af kaffi og pönnu-
kökum og ómur að eyrum hans af út-
varpstónlist i gegnum opinn eldhús-
gluggann. Smali, svarti hundurinn
hans kemur til hans, dinglar rófunni
og þefar af skóm húsbónda sins.
„Pabbi. pabbi, maturinn er tilbúinn,"
kalla litlu dætur bóndans. Þær eru i
ljósbláum kjólum og mamma þeirra
með hvita svuntu. Þær biða hans i eld-
húsdyrunum. Grái kötturinn, Kambur,
nuggar sér upp að fótum þeirra.
Eftir að bóndinn hefur mjólkað
kýrnar sinar tekur hann til við hey-
skapinn. Hann slær með vél. Við og við
litur hann eftir búfénu á beit. Kýrnar
veifa halanum og baula öðru hvoru.
Litil lömb hlaupa og hoppa, þ'egar þau
skoppa of langt frá mömmu sinni,
jarmar hún til þess að kalla þau til sin.
Niðri við silfurtæra ána standa hrossin
i röð og fá sér að drekka. Svo teygja
þau snoppuna upp i loftið og japla á
gómsætum svaladrykknum. Bóndinn
horfir á brúnan fola og annan skjóttan.
Þeir eru báðir fallegir. Það er leyndur
draumur bóndans, að þessir folar
verði reiðhestar litlu dætranna hans,
'þegar stundir liða.
Sláttuvélin suðaði þægilega. Bónd-
inn verður að afla sér nægilegs fóðurs
fyrir búfé sitt yfir veturinn. A
árbakkanum sitja tindílfættir spóar og
tjaldarnir tritla um eyrarnar.
Um hádegisbilið sezt bóndinn ásamt
konu sinni og dætrum að miðdegis-
verði við borðið við suðausturglugg-
ann i eldhúsinu. Þaðan hafa þau útsýn
yfir landareign sina og Rangá, sem
rennur þar framhjá hægt og hátiðlega
á leið til hafs.
Þau hafa soðinn silung til matar, en
hann hafði bóndinn veitt á stöng i ánni
kvöldið áður. Brauð og smjör og ný-
mjólk er lika á borðum. Eftirmaturinn
er sykrað skyr og rjómi. Á borðinu
stendur blómavasi fullur af sóleyjum
og fleiri blómum, sem litlu systurnar,
Helga og Þuriður, hafa tint handa
mömmu og pabba. Þær eru glaðar og
ánægðar.
Maturinn, sem konan hefur fram-
reitt bragðast vel. Hún er klædd i
rauðröndóttan kjól, nýsaumaðan, sem
fer henni vel. Smali og Kambur éta
mat sinn framan við eldhúsdyrnar og
keppast við að ljúka skammti sinum.
Þegar liðið er á kvöldið og sólin gyll-
ir loftið ljósum roða áður en hún geng-
ur til viðar, fer bóndinn með konu sinni
og litlu dætrunum tveimur i gönguför
út á grænar grundirnar niður að
kristallstærri ánni. Þau haldast öll i
hendur. Skepnurnar eru lagztar og
loftíð angar af ilmi jarðar. Náttúru-
fegurðin allt um kring er dásamleg.
Niðri á árbakkanum stendur bóndinn
og horfir á konu sina og dætur, litur
siöan yfir lendur sinar og bæ og segir:
„Lifið er blessun, það er dásamlegt.”
En áin, elfan siflurtæra, Rangá,
rennur og streymir án afláts, streymir
og rennur, þar til hún hverfur i haf-
ið.”.„.
Ég spenni greipar. Þögn. Sonur
minn horfir á mig bláum augum. Það
er gleðibjarmi i augum hans, þar sem
hann liggur i rúmi sinu og má sig
hvergi hræra.
„Mamma,” segir hann að lokum.
„Þetta veröur að skrifa”
Ég var glöð i sorg minni. Mér skild-
ist, að mér hafði tekizt að bregða upp
fyrir honum mynd, lifandi mynd með
litum og hreyfingum, draumamynd,
sem var okkur báðum ósegjanlega
kær. Ég lagði hönd mina á augu sonar
mins, beygði mig niður og kyssti fölar
varir hans. Hár mitt féll niður á brjóst
hans.
Siðasta samverustund okkar var
liðin.
Helga Guðmundsdóttie
islendingaþættir