Íslendingaþættir Tímans - 14.02.1976, Qupperneq 4

Guðmundur
Guðbrandsson
Sigurður á Ármúla stórbætti jörö
sina bæöi af húsum og ræktun. Hann
byggði fallegt og þægilegt ibúðarhús,
hann byggði fjós og hlöðu og nú á sið-
ustu árum fjárhús, en á Armiila hefur
lengst af verið mikill fjöldi nautgripa
auk sauðfjár.
Þegar kal herjaði á gróður viða um
land, og ekki sizt við Djúp á árunum i
kringum 1970, girtu þeir Armúlabræð-
ur af stórtstykki af véltæku landi, sem
er inni i Kaldalóni og báru á það áburð.
Af þessu landi fengu þeir kafgras.
Furðaði menn mjög á þessu, sökum
þess að þvi var haldið fram að kal
kæmi af köldu árferði, en þetta kalda
árferði virtist ekki hafa áhrif á gróður-
inn i Kaldalóni, þó skammt sé þaðan i
skriðjökulinn, sem steyptist úr
Drangajökli niður i botn Kaldalóns.
Siguröur þekkti sitt land, hann vissi að
köld ár hefðu komið áður án þess að
gróður hyrfi, hann vissi að gróðurinn i
Kaldalóni þyldi það að kalt væri i ári,
það var ekki gróður af suðrænu kyni,
sem þar óx.
Maður hitti ekki Sigurð á Ármúla án
þess að hann ræddi um það hvað hann
vildi gera fýrir sina jörð, þvi hún var
honum allt, þar vildi hann lifa og
deyja.
Sigurðurá Armúla var félagslyndur
maður, hann var glaður og hress i
vinahópi. Hann fylgdist vel með hreyf-
ingum i þjóðfélaginu og vandamálum
þess, enda bar hann vel skyn á þarfir
þess, þar sem hann hafði verið virkur
þátttakandi alla sina ævi í undirstöðu-
atvinnuvegum þjóðarinnar, sjávarút-
vegi og landbúnaði. Sigurður komst
þvi ekki hjá að taka virkan þátt i opin-
berum störfum i sinu byggðarlagi.
Hann var i fjölda ára i hreppsnefnd
Nauteyrarhrepps, hann var i skóla-
nefnd barna- og héraðsskólans i
Reykjanesi svo og mörgum nefndum
og störfum, sem sveitarfélög og
byggðarfélög þurfa á að halda. Leysti
Sigurður þessi störf sin af hendi af trú-
mennsku og óhlutdrægni, sem á að
vera aðalsmerki allra, er að opinberri
stjórnsýslu vinna.
Fundum okkar Sigurðar bar siðast
saman i lok september sl. en þá kom
ég að Ármúla. Sagði Sigurður mér þá
að honum likaði ekki heilsufar sitt og
þyrfti að fara til lækninga, sem hann
og gerði, þvi hann kom hingað til
Reykjavikur i þeim erindagerðum þá
skömmu siðar til rannsóknar. Ég hélt
nú samt ekki, þegar við Sigurður
kvöddumst á hlaðinu á Ármúla á þess-
um septemberdegi, að það væri okkar
siðasta kveðja þessa heims.
Þeir Armúlafeðgar Hannes og Sig-
urður voru fljótirað taka ákvarðanir i
sinum daglegu störfum, þeir kvöddu
og þennan heim skyndilega i önn dags-
Stóru Drageyri
29. desember siðastliðinn andaðist i
Landsspitalanum Guðmundur Guð-
brandsson, fyrrverandi bóndi að Stóru
Drageyri i Skorradal. Var hann orðinn
búsettur i Reykjavik, nú um nokkur
ár. Hér eiga við ljóðlinurnar — ei
héraðsbrestur þótt hrökkvi sprek i
tvennt — Það vekur að vonum ekki
þjóðarathygli þótt aldraður bóndi
hverfi af sjónarsviðinu, bóndi sem
unnið hefir sitt ævistarf i kyrrþey, án
þess að tekið væri eftir, að hans vinnu-
dagur væri lengri en margra annarra.
Guðmundur fæddist að Kleppjárns-
reykjum, 20. júni 1889. Foreldrar hans
voru, Guðbrandur Guðmundsson og
Guðrún Jónatansdóttir og bjuggu þau
að Kleppjárnsreykjum i Reykholtsdal.
Guðmundur ólst upp i foreldrahúsum,
en strax og aldur leyfði fór hann að
vinna fyrir sér, eins og þá var titt,
einkum og sér i lagi hjá þvi fólki er
ekki hafði nema til hnifs og skeiðar. Þá
var það ekki skólagangan sem tók
unglingana frá þvi að fara að vinna
fyrir sér. Þótti gott ef hægt var að hafa
börnin heima fram um fermingu, og
viða varð heimaveran ekki svo löng, ef
þröngt var i búi. Ekki gerði Guðmund-
ur viðreist um dagana, átti ætið heima
ins. Ég man þegar Hannes á Armúla
dó, það var 1. september 1947. Þessi
dagur var eins og margir aðrir siðla
sumars við Djúp, kyrrir og bjartir. Að
sögn heimafólks hafði Hannes að
venju farið árla úr rekkju, fór hann út
að gá til veðurs, útlit var fyrir þurrk og
annasaman dag, sólin var farin að
skina á fjöllin vestan Djúps, og var að
koma á loft fyrir opnum Skjaldfannar-
dal. Hannes leit i sólarátt , andaði að
sér birkiilminum, sem golan ofan úr
Skjaldfannardal bar meö sér, fór siðan
inn og lagðist fyrir og var þá allur.
Sama er að segja um Sigurð, hann
sinnti sinum störfum á nýársdag, fór
til gegninga og vann annað er þurfti og
hann var allur áður en 1 dagur ársins
1976 var á endaí
Við svona sviplegt fráfall, er Sigurð-
ar nú sárt saknað af eiginkonu, fóstur-
börnum, bræðrum og venzlamönnum
innan Borgarfjarðarhéraðs, þar til
hann hætti búskap og fluttist til
Reykjavikur árið 1967. A uppvaxtarár-
um Guðmundar tók vinnumennskan
strax við hjá flestum ungum mönnum,
er aldur leyfði. Hann var þar engin
undantekning. Hann var á ýmsum
bæjum, einkum i Reykholtsdal, að ég
hygg. 13. júni 1918 kvæntist hann eftir-
lifandi konu sinni Guðrúnu Vernharðs-
dóttur. Hún var einnig af fátækum
komin og voru veraldarhagir þeirra
mjög á sömu lund, langur vinnudagur
hjá öðrum og litil verkalaun. Þau hófu
búskap að Hliðarfæti i Svinadal, það
sérstæða ár 1918. Arið eftir fluttu þau
að Geirshlið i Flókadal, en 1923, flytja
þau enn, og nú að Stóru Drageyri i
Skorradal. Þar búa þau samfellt til
ársins 1967, sem áður sagði. Þaðan lá
leiðin svo suður i litið hús við Grettis-
götuna. Ekki settist Guðmundur i iðju-
leysi, þótt suður færi, fékk fljótlega
vinnu við sitt hæfi og vann meðan að
hægt var. Lengst af voru þau hjón
fremur fátæk af veraldar auði, enda
var ekki auður i hvers manns garði á
þeim árum, er þ^u hófu búskap. Drag-
eyrin hafði ekki mikið uppá að bjóða,
Frh. á bls. 15
svo og nágrönnum hans og vinum við
Djúp og eigum við erfitt með að sætta
okkur við að hann sé fluttur frá okkur.
En minningin um góðan og glaðan
dreng, sem trúði á mátt hinnar is-
lenzku moldar og mikilvægi hennar
fyrir land og þjóð mun geymast og
sefa sorgina.
Ég vil með þessum orðum þakka
Sigurði á Armúla góð kynni og óska
honum guðs blessunar, er hann hverf-
ur nú yfir móðuna miklu inn i land hins
eilifa sumars.
Að lokum votta ég elsku Rósu,
fósturbörnum hennar og öllum að-
standendum innilegustu samúð mina,
og bið guðað styrkja þau i sorg þeirra.
Blessuð sé minning hins látna heið-
ursmanns.
Jóhann Þórðarson
frá Laugalandi.
4
islendingaþættir