Íslendingaþættir Tímans - 26.01.1980, Blaðsíða 8

Arndís Þorsteinsdóttir
fyrrv. ljósmóðir
Hinn 23. nóvember s.l. andaöist Arndls
Þorsteinsdóttir fyrrv. ljósmóöir og hús-
móóir á Sybri-Hömrum I Asahreppi niræb
aB aldri. Hún var fædd á BerustöBum I
Holtum 21. júli 1889. Foreldrar hennar
voruhjónin Þorsteinn Þorsteinsson bóndi
á Berustööum og Ingigeröur Runólfsdótt-
ir. Af 13 börnum þeirra komust 10 til full-
oröinsára, urBu þau öll farsælt fólk og
langlift i landinu. Er nú aBeins eitt þess-
ara merku systkina á lifi, en þaB er frú
Helga, ekkja Odds bónda Oddssonar aB
HeiBi á Rangárvöllum, komin fast aB
niræBu. VerBur ekki á henni séBur hinn
hái aldur.
Arndis ólst upp á Berustööum i hópi
sinna myndarlegu systkina og var sjálf
glæsileg stúlka, glaösinna og vel aö sér til
munns og handa. öllum heimildum ber
saman um þaö, aö á BerustöBum hafi
veriB glaBværtheimili þar sem hin mörgu
efnilegu systkini ólust upp og störfuBu
saman. Gott samband var milli foreldra
og barna, hollir heimilishættír i heiöri
haföir og áhersla lögö á þaö viö uppeldi
barnanna, aB þau vendust viö iöjusemi og
lærBu aB meta vinnuna sem gildan þátt i
þvi aB skapa lifshamingju. Þar var lika
guös orB innrætt og góöir siöir, fróBleikur
allur mikils metinn og þekkingar aflaB
eftir þeim leiöum sem færastar voru, en
þá var skólaganga fáu alþyöufólki mögu-
leg.
Þannig mun sá heimilisbragur hafa
veriö sem mest mótaBi Arndisi i æsku. En
þegar hún var tvitug aB aldri brá hún á
þaöráö, aöafla séraukinnar þekkingar til
viöbótar hinni góöu heimilismenningu,
sem hún haföi fengiB i veganesti, og sem
hún bjó aö alla ævi. Sú námsbraut sem
Arndis valdi sér var ljósmóBurfræöi. Var
þaö vel valiö og 1 samræmi viB liknarhug
og þjónustulund hennaralla ævi til þeirra
sem þjáöust og þurftu hjálpar viB.
Veturinn 1911-1912 læröi hún svo ásamt
nokkrum öörum námsmeyjum ljós-
móBurfræöi hjá GuBmundi Björnssyni
landlækni, og aB þvi loknu tdk hún viB
ljósmóöurstörfum i Kálfholtssóknar —
ljósmóöurumdæmi I sveit sinni. Varö hún
strax vel látin I starfi og hvarvetna hinn
þráöi gestur þar sem von var á nýjum Is-
lendingi i heiminn og hennar var vitjaö.
Þessu starfi gengdi Arndis I hálfa öld og
bætti viö sig öBru ljósmóBurumdæmi I
Djúpárhreppi þegar hún var komin yfir
fimmtugt. Oft var hennar einnig vitjaB Ut
fyrir umdæmi sin ef nágrannaljósmæöur
forfölluBust. Aldreimunu henni hafa oröiö
mistök á i starfi þennan langa tíma. HUn
var kjarkmikil og skjót til UrræBa, glöB og
8
hress i viömóti og vakti traust þegar viö
fyrstu kynni. Mjög var hdn fljót til
heimanbúnaöar þegar hennar var vitjaö,
og á meBan feröast var á hestum reiB hún
oft hratt og fór mikinn, enda vön hestum
og feröalögum frá barnæsku.
Hinn 24. maí 1917 giftist Arndis Astgeiri
Gislasyni frá Bitru i Hraungeröishreppi,
en hann hafBi áriö áBur hafiB búskap á
Syöri-Hömrum (vesturbæ) i Asahreppi og
keypt þá jörö. Astgeir var mikill vexti og
karlmannlegur, greindur vel, stilltur og
prUöur I fasi, og hinn besti búhöldur. VarB
aldrei skortur I búi þeirra hjóna þó ekki
safnaöist auöur. Gestrisni var þar og
heimiliB myndarlegt. Þeim hjónum fædd-
ust 7 börnsem öll eru enn á lifi,6 dætur og
1 sonur. Arndis átti 70 afkomendur þvi
barnabörnin eru 33 og barnabarnabörnin
30. Lét hún sér mjög annt um allan þenn-
anhópog fylgdistmeB liöan hvers og eins.
Astgeir á Syöri-Hömrum andaöist
snögglega 75 ára gamall haustiö 1948, en
Arndis hélt enn áfram búskap um nokkur
ár, þar til GIsli sonur hennar tók viB jörö
og búi. HUn átti þó alltaf heimili sitt á
SyBri-Hömrum, en oft dvaldi hUn um
lengri og skemmri tima hjá dætrum sin-
um og ööru hverju brá hUn sér I heim-
sóknir til vina og kunningja, en hUn var
trölltrygg og vinföst, og alls staöar var
henni vel fagnaö, þaö var líka eins og ljós
og lif glæddist hvar sem hún kom, þvi hún
gaf alltaf eitthvaB gott af sjálfri sér meö
sinu glaöa viömóti, hjálpsemi og úr-
ræöum ef vanda bar aB höndum, einkum
ef lasleiki eöa veikindi voru á ferö.
Allt fram á siöustu ár naut hUn góörar
heilsu, hafBi fulla sjón en heyrn var tekin
aödofna. Gaman þótti mér jafnan, aB tala
viö Arndlsi og hlusta á frásagnir af ýmsu
sem viB haföi boriö á langri llfsleiö.
Siöustu vikumar sem Arndisliföi dvaldi
hUn hjá Steinunni dóttur sinni og Gesti
Jónssyni tengdasyni slnum á Selfossi.
Þrotin var hún þá aö kröftum, en naut
nákvæmrar aöhlynningar og hlýrrar nær-
gætni dóttur sinnar og annarra á heim-
ilinuuns yfirlauk. Aldrei hafBi hún á sinni
löngu ævi legiB á spítaia, enda varla
fengiö kvef hvaö þá meira.
Nokkrum dögum áBur enhún dó kom sá
er þetta ritar til Arndlsar og skiptumst
viB á nokkrum orBum. Hún settist upp I
rúmi slnu og ræddi viö mig og konu mlna,
sem erdótturhennar.HUn kvaBst nú brátt
fara heim og átti þá viö þaö, aö fara
austur aö SyBri-Hömrum, — en þangaö
leitaöi jafnan hugurinn þegar hún var
fjarverandi. Ég sagöi eitthvaB á þá leiö,
aö ekkert lægi á þvi' feröalagi, en
húnsvaraBi: „Helduröu aö ég vilji vera
lengur á svona flakki. Ég vil sem fyrst
komast heim aö mínu heimili”. Mér mun
verBa minnisstætt brosiö og birtan, sem
lýsti af andliti hinnar göfugu konu þegar
húnmælti þessi orö. Auguhennar ljómuöu
og spegluöu fegurB sálarinnar. Nokkrum
dögum siöar var hUn kaldur nár. En heim
aB SyBri-Hömrum var likaihi hennar
fluttur og frá þeim staB, staönum þar sem
hUn svolengihaföi lifaö og starfaB, elskaö
og vonaB, glaöst og hryggst, þaBan var
hUn jöröuö og kvödd á heimili sinu meB
fögrum söng, bæn og yfirlestri.
Arndis var jörBuBi Kálfholti aB sóknar-
kirkju sinni. ÞaB var hennar kirkja alla
ævi, og nú hviBr hún þar viö hliö manns-
ins.sem hún hafbi elskaB heitt og tregaö
sárt I leynum hjartans.
Meö þessum fátæklegu oröum er vottaö
þakklæti okkar hjónanna og barna okkar
til hinnar góöu, tryggu og umburBarlyndu
konu, sem var meöal hinna fremstu og
bestu kvenna, er ég hefi kynnst. BlessuB
sé alltaf minning hennar.
Ágúst Þorvaldsson
Kveðja til ömmu
Arndisar Þorsteinsdóttur
SyBri - Hömrum
Fór um foldu
fregn aö kvöldi,
aB horfiB hefBi
úr heimi vorum
heiöurskonan
Islendingaþættir