Íslendingaþættir Tímans - 24.05.1980, Blaðsíða 9

Sveinn
Sæmundsson
fyrrverandi yfirlögregluþjónn
þeirra hjóna I Málmey aö þá er stund
gafst frá heyskapnum hafi þau róið til
fiskjar, en stúlkubarn gætti tveggja ung-
barna þeirra á meðan.
Eftir aö þau hjón fluttu að Ysta-Mói þá
byggdg aö btisforráðin hafi aö miklu leyti
hvílt á heröum hUsfreyjunnar þar sem aö
bdndi hennar var mikiö aö heiman.
Ysta-MósbUiö mun ekki hafa talist
stórt, en hlunnindi voru nokkur, til
sjávarins, silungsveiöi og æöarvarp.
Þau hjón söfnuöu ekki veraldlegum
auöi.
Heimiliö var ætlö mannmargt: börnin
voru mörg og mikill gestagangur, auk
þeirra er þar dvöldu um lengri eöa
skemmri tlma. HUsfreyjan haföi þvl ætíö
nægilegt verkefni. Ekki vantaöi heldur
gestrisni þeirra hjóna.
Elln var hrein og bein I viöskiptum sln-
um viö aöra. HUn sagöi þaö sem henni bjó
f brjósti hverju sinni og skipti þá ekki máli
bver eöa hverjir áttu hlut aö. Ekki veit ég
aö mönnum misllkaöi hreinskilni
hennar.
EHn haföi yndi af aö spila þegar tóm
gafst. A efri árum stytti þaö llka tlmann.
Eftir lát Hermanns hinn 30. sept 1974
var Elin áfram á Ysta-Mói I skjóli Georgs
sonar slns og raunar allra sinna barna.
Hu slöustu árin dvaldi hUn aö mestu hjá
Hrefnu dóttur sinni og Jónasi manni
hennar á Siglufiröi. Hugur Ellnar var ætlö
heirna á Ysta-Mói og þar dvaldi hUn ætlö
um stundarsakir og nU slöast s.l. sumar.
Þau Hermann og Elln eignuöust nlu
höm sem öll eru á lifi:
Halldóra gift Friöriki Márussyni verk-
stjdra á Siglufiröi. Lárus starfsmaöur SIS
' Heykjavlk. Nlels smiöur, nU eftirlits-
jáaður á vegum dómsmálaráöuneytisins
hvæntur Steinunni Jóhannsdóttur. Rann-
Ve*g bUsett I Reykjavik, ekkja Jóns Jóns-
sonar frá Hvanná. Hrefna gift Jónasi
Hjörnssyni skrifstofumanni á Siglufiröi.
“®mundur ráösmaöur viö SjUkrahUsiö á
^auöárkróki, kvæntur Asu Helgadóttur.
Haraldur lengi bóndi á Ysta-Mói, nU
sarfsmaður Kaupfélags Skagfiröinga á
bauöárkróki, kvæntur Guömundu Her-
?Jannsddttur. Georg bifreiöastjóri á Ysta-
^hi. Björn tollstjóri I Reykjavik, kvæntur
Hhgnu Þorleifsdóttur. Auk þess ólust upp
hja þeim tvær stUlkur: Helga og Bára,
®tur Jóninu Jónsdóttur er var I mörg ár
Ysta-Mói hjá þeim hjónum.
Seinustu vikurnar fyrir andlát sitt
valdi Elln á SjUkrahUsinu á Siglufiröi og
{J81- hélt hUn upp á niræðisafmæliö sitt
Pann 27. febrUar s.l.
Elln andaöist þann 26. mars s.l. HUn var
Jarðsett viö hliö bónda sln I Baröskirkju-
^aröi þann 5 aprfi s 1 a5 viöstöddu fjöl-
'aenni.
^eim Hermanni og Elinu þakka ég fyrir
. ha viNtynningu, vináttu og vinsemd
‘rra I garö foreldra minna. Blessuö sé
^‘nning þeirra.
Sauöárkróki 10. aprll 198C
. Guöm. Óli Pálsson
ls|endingaþættir
Sveinn Sæmundsson, fyrrv. yfirlög-
regluþjónn, andaöist I sjúkrahUsi 19.
april, 1979.
Sveinn Sæmundsson var fæddur 12.
ágúst árið 1900 aö Lágafelli I
Austur-Landeyjum, og voru foreldrar
hans þau hjónin Sæmundur Olafsson,
bóndi þar og kona hans GuörUn Sveins-
dóttir.
Sveinn Sæmundsson ólst upp viö sveita-
störf og sjómennsku, en áriö 1930 gerðist
hann lögreglumaöur I Reykjavik, og yfir-
lögregluþjónn rannsóknarlögreglunnar
varð hann áriö 1938, og gegndi hann þvl
starfiíram á sjötugs aldur, (1968) er hann
kaus að hætta fáeinum árum fyrr en efni
stóöutil, þvlhann vildi eyða örfáum árum
fyrir sigsjálfan, eins og hann oröaði þaö
gjarnan, ef baö barst I tal og er þaö heldur
fátltt, þvi yfirleitt sitja menn I betri
embættum einslengiog aldurinn leyfir, ef
heilsan er til staðar.
Ég kynntist Sveini Sæmundssyni og
konu hans Ellnu Geiru óladóttur, fyrir
nokkrum árum, er við hjónin áttum IbUÖ I
sama hUsi, aö Tjarnargötu 10 B, en skyld-
leiki var meö okkar fólki.
Þaö var gott aö eiga heima I sama hUsi
og þessi kyrrláti llfsreyndi maöur, og
voru þau kynnu upphaf aö ágætri vináttu
milli heimilanna.
Sem strákur I bænum, þekkti ég nafn
Sveins Sæmundssonar, þvl þá voru leyni-
lögreglumann fáir, og I augum okkar
strákannaíeýnda) démsfullir I meira lagi.
Hann var hávaxinn, faUegur maöur,
beinn i baki og einarðlegur á svipinn og
þeim eiginleikum hélt hann aUa tfö, til
seinasta dags, og i rauninni benti ekkert
til þess slðast þegar ég sá hann, aö hann
væriríeittá förum. Ensvo sem glampar á
væng á fljUgandi fugli, breytist allt á
andartaki, dauði tekur við af lífi og þá er
ekkert eftir nema minningin og sagan.
Ég veit aö Sveinn Sæmundsson var
góöur leynilögreglumaður, haföi þann
persónuleika að þeir sem yfirsjónir unnu,
kusu oft að gera hann aö trUnaðarmanni
sinum, og hann var glöggskyggn svo af
bar.
Hann sagði ekki af sér sögur, og gét ég
ekki tilfært neinar, en arftakar hans I
störfum, hafa gefið honum góöan vitnis-
burö.
Annar merkasti ilfsþáttur Sveins Sæ-
mundssonar voru bækur. Þær voru örlög
hans og annaö llf þau ár sem ég þekkti
hann.
Hann átti feikilegt bókasafn, bæöi fá-
gætar bækur og eins góðar bækur. Það
vilja verða örlög safnara aö lita á bækur
sem gripi fremur en bókmenntir. Um það
eru margarsögur. Sveinn unni bókum á
þannhátt, að hann vildi eiga þær, en hann
las þær lika, keypti öll skáldrit og las og
varð þvl sjór af fróðleik. En ástriður
hans aðrar þekkti ég ekki, en snjall
safnari veröur lfka aö vera eins konar
leynilögreglumaöur, ef hann á aö finna
sjaldfengna hluti, sem hann vantar I svip-
inn.
Oft undraöist ég minni Sveins Sæ-
mundssonar, og haföi bókfræöileg not af
samtölum viö hann. Eina setningu
vantaöi Ur einhverri bók, eða aö lesa um
tiltekið efni, og þá gat maöur hringt I
Svein Sæmundsson, og hann mundi höf-
unda, bók, staö og oft blaöslöu Uka — og
auðvitaö átti hann bókina til.
Hann var bókmenntamaður fyrst og
fremst, og safnari þar á eftir.
Einkum og sér I lagi undraöist ég áhuga
hans á skáldverkum yngri manna og ég
minnist þess nU, aö þeir sem hann spáöi
vel fyrir, þeir hafa staöið undir slnum
hlutum slöan og gera enn. Rithöfundar
hafa þvl misst góöan lesanda, mann sem
mat störf þeirra, og þaö sem þeim lá á
hjarta. Ekki mun hafa verið skrifuö svo
9