Íslendingaþættir Tímans - 24.05.1980, Blaðsíða 14

Edilon Kristófersson
Ólafsvik
Fæddur 15. sept. 1905
dáinn 27. febr. 1980.
1 dag veröur jarösettur frá Ölafsvíkur-
kirkju einn af gömlum sjógörpum Ölafs-
vikur, Edilon Kristófersson. Hann lést á
Landspltalanum I Reykjavik þann 27.
febr. s.l.
Edilon var fæddur I ólafsvik og átti þar
heima alla ævina, aö undanskildu sibasta
æviárinu I Reykjavlk.
Foreldrar hans voru hjónin Kristófer
Sigurösson, sjómaöur I ólafsvik, og Vig-
dis Bjarnadóttir. Var fjölskyldan kennd
viö bæinn „Kaldalæk”, þar sem þau áttu
heima.
Kristófer faöir Edilons var mikill sjó-
sóknari I ólafsvlk, en farkostimir I þá
daga voru opnir árabátar. Hann
drukknaöi I fiskiróöri ásamt allri skips-
höfn þar á meöal einum sona hans. Edilon
var þá 13 ára. Hann varö þvi snemma aö
taka þátt I haröir baráttu fyrir llfinu sem
fyrirvinna heimilisins ásamt fósturbróöur
sinum, Ingva Kristjánssyni, sem á nú
heima IStykkishólmi, en milli þeirra hafa
ávallt veriö traust og sterk vinabönd.
Edilon byrjaöi sem sjómaöur 14 ára
gamall og var þaö nær óslitiö I rúmlega 40
ár, þar af mörg ár á togurum, en i þá daga
komust á slik skip ekki nema hraustustu
fiskimennirnir. Þaö var heldur ekkert
léttaverk aö róa á opnum róörarskipum
frá hafnlausri strönd á þessum árum.
Eftir strangan róöur þurftu þessir menn
aö setja upp þunga bátana á sínu eigin afli
eftir hvern róöur.
Nútimafólk fær ekki skiliö hvernig þetta
er hægt, en þetta varö aö vera hægt, um
annaö var ekki aö ræöa, en margir báru
þessa menjar alla ævina. Edilon uppliföi
þar á 40 ára sjómannsævi aö vera i takt
viö framfarir — vélknúin skip og hafnar-
bætur. Hann tók þátt i þeim framförum I
sjávarþorpinu sinu Ólafsvik af lifi og sál.
Edilon haföi sérstaka hæfileika sem sjó-
maöur. Hann var meöal þeirra fágætu
sjómanna, sem þekkti öll miö á Breiöa-
firöi og 1 kringum Snæfellsnes eins og
stofugólfiö heima hjá sér. Þaö þurfti ekki
mælitæki I báta sem Edilon var innan-
borös á Breiöafjaröarmiöum. Hans
leiösögn var örugg og veöurglöggur var
hann meö afbrigöum. Eftir aö hann hætti
sjósókn fræddi hann unga sjósóknara um
leyndardóma miöanna. Allir undruöust
hæfnihans. á þessu sviöi. Um langt árabil
var Edilon fenginn til aö vera lóös á
erlendum skipum, er þurftu aö sigla milli
14
hafna d Snæfellsnesi, enda fáir kunnugri
um Breiöafjörö.
Ariö 1933 gekk Edilon aö eiga eftirlif-
andi konu slna, Lilju Agústsdóttur frá
Lýsuhóli I Staöarsveit, frábæra
dugnaöarkonu. Þau stofnuöu heimili I
Ólafsvik. Sambúö þeirra var farsæl. Þau
voru samstfga i aö komast upp úr fátækt
og kreppu fyrstu sambúöaráranna, enda
bæöi hamhleypur til allrar vinnu. Lilja
Agústsdóttir er sérstökum hæfileikum
gædd sem handiönaöarkona. Þau
eignuöust fjögur börn, sem öll eru upp-
komin:
Aöalheiöur, gift Sveini Kristjánssyni
kennara IReykjavik, Magnea, gift Hellert
Jóhannessyni, rannsóknarlögrþ. Rvk.
Kristófer, giftur Ásthildi Geirmundsdótt-
ur, Ólafsvlk. Gústaf, giftur Bergljótu Óla-
dóttur, kennara. Barnabörnin eru 13.
öll eru börn þeirra myndarfólk, sem
eiga traust samferöamanna hafa fengiö I
arf dugnaö og mannkosti foreldra sinna.
Meö Edilon Kristóferssyni er fallinn I
valinn einn af tlmamótamönnum ólafs-
vikur. Hann liföi I æsku tímabil fátæktar
og harörar baráttu Ibúanna viö aö draga
björg I bú til aö framfleytallfinu. Hann er
einn af þeim sem ekki bognaöi, enda þeim
eiginleikum gæddur aö sjá fremur
bjartari hliöar llfsins. Hann liföi mikl-
ar umbreytingar I heimabyggö tók þátt I
framförum, af sönnum áhuga, þar stóöu
hans rætur. Edilon var alla ævina sannur
félagshyggjumaöur. Hann tók virkan þátt
I verkalýösbaráttunni, var einn af frum-
hverjum I réttætisbaráttu fyrir bættum
kjörum I sinni heimabyggö. Hann var
einn af áhugamönnum og stofnandi sam-
vinnuverslunar I ólafsvlk 1943, sem rauf
atvinnulega einokun á staönum meö
byggingu nýtisku frystihúss og útgerö.
Meö sama áhuga var hann einn af stofn-
endum byggingarsamvinnufélags, sem
byggöi 10 Ibúöarhús 1943-1945. Þau Lilja
og Edilon eignuöust eitt húsiö, „Arnar-
holt” aö Grundarbraut 14 þar sem þau
áttu fallegt heimili allt til 1978, er þau
fluttu til Reykjavikur aö Asparfelli 6.
Eftir aö Edilon hætti sjómennsku hóf
hann störf viö fiskverkun, aöallega i
frystihúsinu. Vann hann svo til óslitiö
fram á siöustu árin, jafnvel eftir aö hann
missti heilsuna. Hann var úrvals verka-
maöur viö hvaö sem hann starfaöi, vin-
sæll hjá öllum, enda glaövær og tillögu-
góöur. Hann lagöi ávallt gott til mála,
enda gæddur miklum félagsþroska og
llfsreynslu.
Edilon var sérstaklega fróöur um menn
og málefni, haföi stálminni, var mikill
sögumaöur, hann haföi yndi af þvl aö rif ja
upp atburöi liöinna ára og kunni ógrynni
af kveöskap og drápum eftir ýmsa sam-
feröamenn, er skaöi aö ekki skyldi hafa
veriö unniö aö þvl aö skrá eftir honum
þennanfágæta fróöleik. Edilon var frænd-
rækinn meö afbrigöum og mikill fjöl-
skyldufaöir.
Ég átti þvl láni aö fagna aö eiga trúnaö
hans og traust, þar sem mér fannst mest
áberandi I fari hans var væntumþykja
hans til umhverfisins. Saga byggöarlags-
ins, örnefnin, fiskimiöin fá aö lifa meö og
taka þátt 1 framförum. Allt auögaöi þetta
Hf hans og tilveru, létti honum llfsbarátt-
una og heilsuleysi slöustu árin. Slikir
menn hafa áhrif, skilja eftir sig góöar
minningar.
Ég þakka Edilon samfylgdina. Fyrir
hönd ólafsvlkur flyt ég honum þakkir
fyrir framlag hans viöaö gera Ólafsvfk aö
byggilegum staö, sem nú á bjarta fram-
tlö. Trú hans á staöinn bilaöi aldrei, hann
liföi þaö aö sjá þá trú rætast.
Viö hjónin flytjum Lilju, börnum þeirra
og öörum ástvinum hans innilegustu sam-
úöarkveöjur og biöjum guö aö blessa
þeim minninguna.
Minningin um lif og starf Edilons
Kristóferssonar mun lifa.
Alexander Stefánsson.
Islendingaþættir