Heimilistíminn - 14.11.1974, Page 13

Langur
dagur
, daufur
Grdtbroslegt sögukorn um lífið á elliheimili,
þor sem fólkið er gleymt í augum
heimsins fyrir utan
DÖKKGRÆNU gluggatjöldin lokuöu birtu'
júlimorgunsins úti. Þar sem þau mættust
var örmjú rifa og inn um hana læddist
súlargeisli inn I herbergiö. Rasmus hafbi
lcgið i rúminu um tima og horft á hann
meb ánægju. En i augum hans speglaðist
lika heimspekileg viðkvæmni.
Þegar hann leit dagsins ljús I fyrsta sinn
fyrir sjötiu árum hafði lika verið súlskin.
Og hver hugsaði ekki aftur i timann á
sjötugsafmælinu sinu?
Með aldrinum kom ekki aðeins eftir-
sjáin, heldur einnig sú tilfinning, að árin
hefðu liðið svo úskaplega hratt. Rasmus
átti að minnsta kosti erfitt með að gera
sér grein fyrir að tuttugu ár væru liöin,
siöan hann var fimmtugur. Hann minntist
þess afmælisdags með sérstakri ánægju,
þvi hann hafði verið hápunktur lifsins.
Hann hafði hafizt snemma morguns með
dúkuðu borði, hlöðnu kræsingum og
Emma hafði skreytt það fánum, kertum
og blúmum. Hún hafði lika gefiö honum
gjafir: Stúra körfu af ávöxtum, koniaks-
fiösku og nýja pipu. t verksmiðjunni höfðu
vinnufélagarnir safnað fyrir afmælisgjöf
handa honum, fimm þúsund krúnum. Og
hann hafði fengiö fri eftir hádegið. Þá
höfðu börnin, tengdabörnin og barnabörn-
in komið I heimsúkn og haldið mikla
veizlu. Meira en tuttugu manns höfðu
verið i kvöldmat. tbúðin hafði ilmaö eins
og grúðurhús af öllum biúmunum. Já,
siikan afmælisdag hafði hann ekki upp-
lifaö fyrr eða siðar.
Rasmus depiaöi augunum til að vakna
svolitið betur, þú það væri eiginlega gott
að liggja og hafa það rúlegt með
minningunum. Ekki var þvi að neita, að
eftir þennan gúða dag fyrir tuttugu árum
hafði allt farið að ganga hina leiðina.
Siðasta barnið hafði gift sig og flutt að
heiman, alla leið til Nýja Sjáiands. Báðir
synirnir höfðu lika flutt úr bænum, annar
var skúlafulitrúi og hinn bankamaöur. Ef
hann hefði fengið aö hafa Emmu lengur,
hefði fjarlægðin til barnanna verið þolan-
leg, en Emma dú tveimur árum eftir að
dúttirin flutti burt. Það hafði tekið nokkur
ár að venjast einverunni og raunar haföi
hann aldrei vanizt henni. Meðan hann
hafði unnið, hafði þetta gengið einhvern-
veginn, þvi alltaf gat hann hitt einhvern
vinnufélaga utan vinnu. En eftir langvar-
andi veikindi hafði hann verið settur á
eftirlaun fyrir sex árum. Það var
hræðilegt aðráfa um ibúðina allan daginn
og vonast bara eftir bréfi frá einhverju
barnanna.
ibúðin, sem aldrei hafði verið stúr
meðan þau voru öll þar, var nú allt i einu
heil viðátta, þvi að hann notaði bara eitt
herbergi. Einn af þeim á bæjarskrif-
stofunum hafði stungið upp á þvi, að hann
færi á elliheimilið, þvi mikill hörgull var á
ibúðum af þessari stærð.
Nú hafði hann verið á elliheimilinu i
rúm fjögur ár og enn hafði hann ekki
vanizt þvi fullkomlega. Þar gengu
hlutirnirof mikiö eftir föstum brautum að
hans áliti. Alltaf þurfti að gera allt á
ákveðnum timum og þá fékk maður þá til-
finningu, að frelsi manns væri skert. Allt
fúlkiö þarna var heldur ekki jafn gott i
umgengni. Það var slúðrað og kvartaö
yfir smámunum og afbrýðismi lét á sér
kræla öðru hverju.
Auðvitað hafði hann ekki verið blindur
fyrirþessu og það var einmitt þess vegna,
sem hann hafði hikaö viö að taka tilboðinu
um að flytja inn. Þaö var Hka heppni, að
hann fékk herbergi með Lars, sem var 75
ára. Hér var þvi miöur ekki núg af eins
manns herbcrgjum, þú að það ætti að fara
að byggja við húsið til að allir fengju þau.
Já, Lars var gúöur maður og félagi.
Eftir að hafa kynnzt honum, var Rasmus
ekki eins einmana. Starfsfúlkið var lika
ágætt og það varð vist að fara eftir
reglunum ef ailt átti aö ganga vel. Það
gekk vel, hvað honum við kom. Honum
fannst mun skynsamlegra að búa á elli-
heimili en að ráfa um i allt of stúrri ibúð.
Nú lá hann i rúminu og horfði á súlar-
geislann, sem dansaði yfir gúlfið og velti
fyrir sér, hvernig þessi afmælisdagur
yrði. Fengi hann heimsúknir? Kannske
kæmu einhverjir af gömlu vinnuféiögun-
um. Forstöðukonan kæmi áreiöanlega
með eitthvað handa honum og vistfúlkið
mundi áreiðanlega öngla saman fyrir
blúmvendi. Svo voru það börnin og barna-
börnin. Að visu hafði ekkert þeirra heim-
sútt hann hingað ennþá, þau höföu svo
mikiö að gera og bjuggu svo langt i burtu.
En það gæti skeð, að þau ætluöu að koma
honum á úvart i dag.
Nú gat hann ekki legið kyrr lengur.
Hann svipti af sér sænginni og steig niöur
á gúlfið. Hann reyndi að gera engan
hávaða til að vekja ekki Lars. Svo gerði
hann leikfimiæfingarnar að venju, áður
en han læddist að vaskanum og skrúfaði
frá. Standandi i miðjum súlargeislanum
sápaði hann gamia andlitið með slitna
rakburstanum. Nú var að passa sig að
skera sig ekki. Það var ekki fallegt að
vera með plástur á afmælinu sinu.
En hann skyldi einu sinni raka sig vand-
lega og nota svo nokkra dropa af græna
rakspiranum, sem hann túk aöeins fram
við hátlöieg tækifæri.
Ekki var hægt aö gera við þvi að eitt-
hvað heyrðist til hans og brátt vaknaði
Lars. Hann sneri höfðinu og leit forvitni-
lega á Rasmus.
— Rakaðirðu þig i gær? spurði hann
loks.
— Jú, tautaði Rasmus innan úr rak-
sápunni.
Nú, þú manst það sennilega vel, sagði
Lars i gamantún. — En til hvers ertu að
þessu? Ertu kannski búinn að ákveða að
H
13